Αναλογιζόμενοι την ελληνική σχολική πραγματικότητα, αυτή συχνά χαρακτηρίζεται από άγχος. Σε αυτό
συμβάλλουν σημαντικά η υπερβολική έμφαση που δίνεται στους βαθμούς και το εξετασιοκεντρικό
σύστημα, που υπάρχει. Οι βαθμοί βρίσκονται στο κέντρο του ενδιαφέροντος μαθητών, γονέων και
εκπαιδευτικών, ενώ οι εξετάσεις και η σωστή προετοιμασία για αυτές φαίνεται να αποτελούν βασικό
στόχο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ειδικότερα, η σημασία που προσδίδεται στις Πανελλήνιες
εξετάσεις αποτελεί πηγή έντονου άγχους. Οι Πανελλήνιες εξετάσεις κατέληξαν να θεωρούνται το
σημαντικότερο γενονός στην εκπαίδευση των παιδιών και το επιστέγασμα της μαθητικής τους ζωής.
Πώς βιώνουν όμως οι μαθητές και μαθήτριες το άγχος που συνοδεύει τις Πανελλήνιες
εξετάσεις;
Το άγχος εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους κι είναι πολυδιάστατο. Ενδεικτικά αναφέρονται:
• Σημάδια σωματικής εκδήλωσης του άγχους: τρέμουλο των άκρων, ταχυπαλμία, αίσθηση
σφυξίματος ή και πόνου στο κεφάλι και το στομάχι, συχνοουρία, εφίδρωση, διαταραγμένος
ύπνος, εφιάλτες, συμπτώματα κρίσης πανικού κ.α.
• Σημάδια επίδρασης του άγχους στη γνωστική κατάσταση του ατόμου: αρνητικές σκέψεις που
σχετίζονται με την αποτυχία και την κακή επίδοση, δυσκολία στη μνήμη, μειωμένη
συγκέντρωση.
• Σημάδια επίδρασης του άγχους στη συμπεριφορά: απόσυρση, ευερεθιστότητα, νευρικότητα,
ανησυχία κ.α.
Ανάλογα με την ένταση του άγχους που εκδηλώνουν οι μαθητές και το βαθμό που επηρεάζει τη
λειτουργικότητα τους ποικίλει η αντιμετώπιση του. Όταν το άγχος είναι ήπιο, τότε κρατά τους μαθητές
και μαθήτριες σε εγρήγορση, ώστε να ανταποκριθούν όσο το δυνατόν καλύτερα στις απαιτήσεις της
κάθε εξέτασης. Όταν όμως επηρεάζεται η λειτουργικότητα και παρεμποδίζεται η ανταπόκριση των
μαθητών στην καθημερινότητα τους, τότε η παρέμβαση ενός ειδικού κρίνεται απαραίτητη.
Τι άλλο μπορεί να γίνει όμως για την αντιμετώπιση του;
Οι μαθητές είναι σημαντικό να φροντίσετε καλά τον εαυτό σας και να εξασφαλίσετε έναν καλό
ύπνο και σωστή διατροφή, ενώ η γυμναστική είναι μια δραστηριότητα που είναι ευεργετική και
συμβάλλει στην εκτόνωση του άγχους και την αποφόρτιση. Επιπλέον, ο προγραμματισμός του
διαβάσματος και των επαναλήψεων είναι σημαντικός, ώστε να αποφύγετε το άγχος του διαβάσματος
της τελευταίας στιγμής. Φροντίστε να κάνετε επαρκή και ευχάριστα διαλείμματα, ώστε να
αποφορτίζεστε και να χαλαρώνετε, ενώ μην παραλείπετε να συζητήσετε για τους φόβους και τις
ανησυχίες σας με ανθρώπους που αισθάνεστε άνετα. Ακόμα, προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τα
συναισθήματα που νιώθετε και να καταγράψετε τι είναι αυτό ακριβώς που σας προκαλεί άγχος.
Βασικό είναι επίσης να σκέφτεστε θετικά και ρεαλιστικά (π.χ. “Θα προσπαθήσω όσο μπορώ
για το καλυτερο, ακόμα και αν είναι δύσκολα”) και να αποφεύγετε τις αρνητικές σκέψεις (π.χ. “Δεν
θα τα καταφέρω”). Τη μέρα των εξετάσεων φροντίστε να έχετε μάζι σας όλα τα απαραίτητα (στυλό,
ταυτότητα κ.α.) και να προσέλθετε στο χώρο των εξετάσεων εγκαίρως, ώστε να αποφύγετε το
επιπλέον άγχος της αργοπορίας ή της παράλειψης βασικών αντικειμένων για την εξέταση.
Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και διαβάστε προσεκτικά πολλές φορές τις ερωτήσεις.
Χρησιμοποιήστε ένα πρόχειρο χαρτί, για να οργανώσετε τις σκέψεις σας και αν κολλήσετε σε μια
ερώτηση, προχωρήστε στην επόμενη, για να μην πιεστείτε από το χρόνο. Μπορεί να θυμηθείτε την
απάντηση στην πορεία.
Οι γονείς αποτελούν πηγή υποστήριξης για τις υποψήφιες και υποψήφιους των
Πανελλήνιων εξετάσεων. Η επίδραση της ενθάρρυνσης και υποστήριξης στα παιδιά είναι ιδιαίτερα
σημαντική και ενισχύει την προσπάθεια τους, ενώ η αποφυγή μιας επικριτικής στάσης είναι
απαραίτητη, καθώς ένα κλίμα καλής επικοινωνίας, αποδοχής και ασφάλειας δρα καθησυχαστικά
και δεν προσθέτει στο ήδη υπάρχον άγχος. Σημαντική επίσης είναι η συνειδητοποίηση ότι οι
Πανελλήνιες εξετάσεις δεν είναι ο μόνος δρόμος προς την επιτυχία και ευτυχία, ενώ παράλληλα
ωφέλιμο είναι να αποδεχτούμε το απροσδόκητο της ζωής και την κατά καιρούς μη ευόδωση των
σχεδίων και στόχων που θέτουμε για το μέλλον. Σε αυτή την περίπτωση αυτό που έχει σημασία
είναι η προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα, κάνοντας νέα σχέδια για το μέλλον και θέτοντας
νέους στόχους. Στο ταξίδι της ζωής οι Πανελλήνιες εξετάσεις είναι ένας σύντομος σταθμός και όχι
προορισμός. Καλή επιτυχία!
Υπηρεσίες συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης παρέχονται στην 5η ΤΟΜΥ Ηρακλείου.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2810 247 500 Διεύθυνση: Εμμανουήλ Ξάνθου 31
Facebook: 5η Τοπική Μονάδα Υγείας Ηρακλείου
Τηλεφωνικές γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης των υποψηφίων και των οικογενειών τους
λειτουργούν με την στήριξη του ΚΕΣΥ Ηρακλείου και του ΚΕΣΥ Ρεθύμνου από 01-06-2020 έως
30-06-2020, για τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη 10:00-13:00 στο τηλέφωνο 2810 215023 και
για τις ημέρες Πέμπτη και Παρασκευή 13:00-16:00 στο τηλέφωνο 28310 35185
Άρτεμις Σκαρλατίδου
Κοινωνική Λειτουργός 5ης ΤΟΜΥ Ηρακλείου