Η ΝΔ σχεδίασε τις πολιτικές που ήθελε και μετά προσάρμοσε τον ρυθμό ανάπτυξης έτσι ώστε να βγαίνουν τα νούμερα, και υπό αυτή την έννοια ο προϋπολογισμός έχει τρωτά σημεία, τονίζει ο τέως υπουργός Οικονομικών σε συνέντευξή του στο «Έθνος της Κυριακής».
Μοναδικός περιορισμός για να γίνει κανείς μέλος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η αποδοχή του αξιακού κώδικα της Αριστεράς, λέει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος λίγες ημέρες μετά την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας για μαζικές εγγραφές στο κόμμα.
Ο τέως υπουργός Οικονομικών προβλέπει ότι το κόστος από τις αστοχίες της ΝΔ στην οικονομία θα το πληρώσουν οι «συνήθεις ύποπτοι», με μέτρα λιτότητας και περικοπές δαπανών.
Η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη στο 2,8% για το 2020, σαφώς υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Είναι εφικτός ο στόχος;
Οπως επισημαίνει και το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, κανένας διεθνής οργανισμός δεν συμμερίζεται την εκτίμηση της κυβέρνησης για τον ρυθμό ανάπτυξης του 2020.
Δυσκολεύομαι πάρα πολύ να πιστέψω ότι η πρόβλεψη της ΝΔ είναι μια επιστημονική πρόταση και ότι δεν αποσκοπεί απλώς στο να βρεθεί το υπόλοιπο που χρειάζεται για να κλείσει το κενό του 2020. Η ΝΔ σχεδίασε τις πολιτικές που ήθελε και μετά προσάρμοσε τον ρυθμό ανάπτυξης έτσι ώστε να βγαίνουν τα νούμερα, και υπό αυτή την έννοια ο προϋπολογισμός έχει τρωτά σημεία.
Τελικώς το σχέδιο του προϋπολογισμού δεν περιλαμβάνει τα σκληρά μέτρα λιτότητας που προβλέπατε στον ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχουν «ψιλά γράμματα»; Τι διαφορετικό θα εμπεριείχε ένας δικός σας προϋπολογισμός για το 2020;
Θα ήταν κάπως δύσκολο να δικαιολογήσουν σκληρά μέτρα λιτότητας, δεδομένης της κατάστασης της οικονομίας που παρέλαβαν. Αυτό που εμείς προβλέψαμε είναι ότι δεν θα εφαρμοστούν όλες οι φοροελαφρύνσεις που υποσχέθηκαν και ότι όσες εφαρμοστούν δεν θα είναι προς όφελος κυρίως των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων. Σε αυτό επιβεβαιωθήκαμε όπως φαίνεται και από τα στοιχεία για το προσχέδιο που έστειλε η κυβέρνηση στην Επιτροπή. Για παράδειγμα, από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ που ψήφισε η ΝΔ το 50% κατευθύνθηκε στις πολύ μεγάλες περιουσίες και από το νέο πακέτο στο προσχέδιο 50% των φοροελαφρύνσεων αφορά τις επιχειρήσεις. Το ενδιαφέρον ερώτημα είναι τι θα κάνει η ΝΔ αν δεν βγαίνουν τα νούμερα. Εμείς προβλέπουμε ότι το κόστος θα το πληρώσουν οι «συνήθεις ύποπτοι», με μέτρα λιτότητας και περικοπές δαπανών σε έναν επόμενο προϋπολογισμό.
Ενας δικός μας προϋπολογισμός θα εμπεριείχε κατ’ αρχάς το σχέδιό μας για τη μείωση των πλεονασμάτων. Και ο επιπλέον χώρος σε συνδυασμό με μια πιο ισορροπημένη κατανομή των ελαφρύνσεων θα επέτρεπε την υλοποίηση μέτρων όπως η σημαντική μείωση προκαταβολής φόρου, η επιπλέον μείωση του ΕΝΦΙΑ με έμφαση στις χαμηλές και μεσαίες περιουσίες, όπου θα έφτανε και το 50%, η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισόδημα έως 20.000 ευρώ, η μείωση μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ, η αύξηση συντελεστή αποσβέσεων στο 150%.
Η ΝΔ δεν θέλησε να διαπραγματευθεί για χαμηλότερα πλεονάσματα έως το 2021. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;
Σίγουρα λιγότερα θετικά μέτρα. Και άρα χαμηλότερη ανάπτυξη. Ομως σημαίνει και μια διαφορά φιλοσοφίας. Η ΝΔ απεμπόλησε οικειοθελώς την ευκαιρία να διαπραγματευθεί χαμηλότερα πλεονάσματα, μεταθέτοντάς τη στο μέλλον. Και αυτό το έκανε υποσχόμενη μεταρρυθμίσεις που θα θεμελιώσουν την αξιοπιστία της. Φοβάμαι ότι έχουμε μπροστά μας μια προσπάθεια ανταλλαγής νεοφιλελεύθερων πολιτικών -ιδιαίτερα στα εργασιακά- με μια αόριστη υπόσχεση μείωσης πλεονασμάτων στο μέλλον. Αν και βέβαια δεν πιστεύω ότι η ΝΔ θα πάλευε ποτέ με φανατισμό απέναντι σε νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά.
Εχετε πει στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ ότι η ανάληψη κυβερνητικής ευθύνης δεν είναι αυτοσκοπός για την Αριστερά. Ομως η πολιτική διακήρυξη βάζει ως στόχο μια νέα προοδευτική διακυβέρνηση…
Οι αρχαίοι είχαν αναδείξει αυτό που ονόμαζαν το παράδοξο της ευτυχίας. Οτι δηλαδή αν θέλεις να είσαι ευτυχισμένος δεν ξυπνάς κάθε πρωί ρωτώντας τον εαυτό σου πώς θα είναι ευτυχισμένος, αντιθέτως επενδύεις στη δουλειά σου, σε μια σχέση, σε ένα πολιτιστικό γεγονός και ως αποτέλεσμα θα έρθει η ευτυχία. Αυτό εννοούσα στην Κεντρική Επιτροπή. Ολοι θέλουμε μια νέα προοδευτική διακυβέρνηση, αλλά για να φτάσουμε εκεί χρειάζονται πολλά ενδιάμεσα στάδια. Και πολλά από αυτά τα στάδια βασίζονται σε πράγματα που αριστεροί και αριστερές κάνουν από μόνοι τους και τα βλέπουν ως αυταξία: συμμετέχοντας στα κοινωνικά κινήματα, συμβάλλοντας σε θεωρητικές και προγραμματικές επεξεργασίες, οργανώνοντας δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης κ.λπ. Ο κόσμος έχει ένστικτο να διαφοροποιεί πολιτικούς και πολιτικές δυνάμεις που διψούν για την εξουσία για ίδιον όφελος και εκείνους που βλέπουν την εξουσία ως μέσο για να κάνουν σημαντικά πράγματα για την ίδια την κοινωνία.
Υπάρχουν όρια στη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ και στη διαδικασία μετασχηματισμού του;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σήμερα, και πρέπει να είναι και αύριο, ένα κόμμα ανοιχτό στις ανάγκες της εποχής, ένα πολιτικό υποκείμενο πλουραλιστικό. Με αυτή την έννοια το μοναδικό όριο, ο μοναδικός περιορισμός για να γίνει κανείς μέλος του είναι η αποδοχή του αξιακού κώδικα της Αριστεράς. Δηλαδή δεν μπορεί να είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ ένας ρατσιστής, ένας εθνικιστής, ένας ομοφοβικός, κάποιος ή κάποια που δεν συμμερίζεται την αξία της αλληλεγγύης, ιδιαίτερα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τις διαδικασίες για να θέσει αυτά τα όρια.
Ομως η Αριστερά δεν χρειάζεται να περιμένει παθητικά. Συγχρόνως πρέπει να βρει και να οργανώσει κόσμο που δραστηριοποιείται στους κοινωνικούς του χώρους, από τα συνδικάτα και τις γειτονιές μέχρι τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων. Μόνο έτσι μπορούμε να αποφύγουμε λάθη όπως αυτά που έκαναν στο παρελθόν κόμματα της Σοσιαλδημοκρατίας και έχασαν και την κοινωνική τους βάση αλλά -και αυτό είναι ίσως το βασικότερο και την κοινωνική τους απεύθυνση.
Κύριε Τσακαλώτε, η δημόσια συζήτηση περί λαθών του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης, σας βρίσκει σύμφωνο;
Αν κάποιος πιστεύει ότι οι πολιτικοί τα ξέρουν όλα, είναι έμπειροι για τα πάντα και δεν κάνουν ποτέ λάθη, σηκώνω τα χέρια. Η Αριστερά το 2015 ανέλαβε την κυβέρνηση όχι γιατί κατείχε την απόλυτη αλήθεια, αλλά γιατί ήταν ιστορικά αναγκαίο να αναχαιτιστεί η ανθρωπιστική κρίση, να βγούμε από τα μνημόνια, να βρεθεί λύση για το χρέος, να γίνουν δημοκρατικές τομές, να αλλάξει πορεία η χώρα. Και η Αριστερά τα κατάφερε. Και αν βρισκόμασταν πάλι εκεί, πάλι θα αναλαμβάναμε την ευθύνη. Γιατί η κοινωνία δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει «να ωριμάσουν οι συνθήκες».
Πάντως τώρα δεν υπάρχει το «άλλοθι» περί απειρίας των στελεχών;
Οχι.
Στην προανακριτική για τον κ. Παπαγγελόπουλο θα πρέπει η πλειοψηφία να αποδείξει τα της σκευωρίας ή ο ΣΥΡΙΖΑ ότι πρόκειται για ρεβανσισμό;
Κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Ούτε στοιχεία προέκυψαν και ούτε υπάρχει κάποιος που δεν καταλαβαίνει ότι η κυβέρνηση θέλει να αλλάξει την ατζέντα από το σκάνδαλο Novartis.
Επιμένω όμως ότι ανάμεσα σε υπαρκτό σκάνδαλο και υποτιθέμενη σκευωρία δεν πρέπει να χαθεί το πρωτεύον: Το πώς θωρακίζεις το σύστημα απέναντι σε επόμενα σκάνδαλα. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση ανεξάρτητους φορείς όπως το ΚΕΕΛΠΝΟ και το ΚΕΘΕΑ δεν μου δημιουργεί αισιοδοξία σε αυτό το θέμα για το μέλλον.