Του Σπύρου Δοκιανάκη*
Πολλές φορές ακούμε γύρω μας συζητήσεις για τα δημόσια τεχνικά έργα κι αναφέρονται λέξεις όπως ωρίμανση, αδειοδότηση, μελέτη, δημοπράτηση,επίβλεψη, προσωρινή – οριστική παραλαβή, τεχνικοί όροι, οι οποίοι δεν γίνονται εύκολα κατανοητοί. Η σημασία τους όμως είναι μεγάλη για την πορεία ενός έργου. Κάθε έργο για να ολοκληρωθεί περνάει λίγο πολύ από όλα αυτά τα στάδια. Αρχικά, λοιπόν, υπάρχει η διαπίστωση της ανάγκης να γίνει σε μία περιοχή ένα έργο. Αν υπάρχει η πολιτική βούληση, προωθείται η ιδέα και ξεκινά η διαδικασία της εκπόνησης των απαραίτητων μελετών, όπως προβλέπει η νομοθεσία. Λαμβάνοντας τις κατάλληλες αδειοδοτήσεις από τους εμπλεκόμενους φορείς, μπορεί να ειπωθεί ότι το έργο έχει «ωριμάσει». Το επόμενο βήμα είναι να βρεθούν οι πόροι για την υλοποίηση του. Τηρώντας τις δύο αυτές προϋποθέσεις μπορεί να εξασφαλιστεί, ότι οι καθυστερήσεις στην περάτωση του, θα είναι περιορισμένες, η κοινωνική επιβάρυνση – ταλαιπωρία λιγοστή κι οι υπερβάσεις στον προϋπολογισμό ελάχιστες. Δεν πρέπει να παραλειφθεί βέβαια ότι είναι σημαντικό να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση – επίβλεψη στο ευαίσθητο στάδιο της κατασκευής. Ενώ, όταν έρθει ή ώρα της προσωρινής και της οριστικής παραλαβής από τον ανάδοχο, θα πρέπει να ελέγχονται ενδελεχώς όλα τα σημεία του έργου, διότι πιθανές αστοχίες, μπορεί να έχουν άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργικότητά του κατά την χρήση. Δυστυχώς στην Ελλάδα, ο χρόνος ωρίμανσης των έργων είναι αρκετά μεγαλύτερος από ότι αυτός της υλοποίησης. Οπότε για να φτάσει στο σημείο να «κόψει κάποιος την κορδέλα», τα στάδια που έχουν παρέλθει είναι πολλά.Το συμπέρασμα από όσα προαναφέρθηκαν, είναι ότι αυτός που έχει όραμα και επίγνωση των αναγκών της πόλης, πρέπει να έχει ως πρωταρχικό στόχο την ωρίμανση των έργων. Είναι η αφανής δουλειά η οποία όμως καθορίζει το πότε μπορεί προχωρήσει η δημοπράτηση τους.Ένα ακόμα πλεονέκτημα του να έχεις ώριμα έργα, είναι η εύκολη εύρεση πόρων από τα χρηματοδοτικά εργαλεία, ιδιαίτερα αυτά που είναι ανταγωνιστικά.
Οι Δημότες έχοντας φτάσει η ώρα του απολογισμού και της κρίσης της θητείας των προηγούμενων Δημοτικών Αρχών, πρέπει να ενημερωθούν γι αυτό το πολύ σημαντικό θέμα. Έτσι θα μπορούν να αξιολογήσουν πως αντιμετώπισαν το θέμα της μελέτης οι έχοντες τη διοίκηση του κάθε Δήμου. Κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό εγγράφονται οι αντίστοιχοι κωδικοί (-74), που αναφέρονται στις διάφορες κατηγορίες μελετών σύμφωνα με τον προγραμματισμό που υπάρχει. Διαβάζοντας τα απολογιστικά στοιχεία, είναι εφικτό να δει κανείς τι από όσα προγραμματίστηκαν υλοποιήθηκε (είχε δαπάνες δηλαδή). Αφενός θα φανεί τι ποσοστό εκ του συνόλου των μελετών εκπονήθηκε, αλλά και σε τι ύψους δαπανών αντιστοιχούσε. Παρουσιάζοντας αυτά τα νούμερα μπορούν να βγουν αρκετά συμπεράσματα.Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται συνήθως σε απολογισμούς, όπως εξελίσσεται, είναι σε τελικό στάδιο, επικαιροποιούνται, ανασυντάσσονται, δεν δηλώνουν με σαφήνεια πόσο έχουν προχωρήσει και δεν δίνουν ένα χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης. Αυτό όμως που είναι εμφανές, και μπορεί να μετρηθεί είναι ο αριθμός των μελετών οι οποίες έχουν δημοπρατηθεί σε μία θητεία, δηλαδή αυτές τις οποίες δεν κάνει η τεχνική υπηρεσία και ανατίθενται σε αναδόχους μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών. Πολλές μελέτες, σημαίνουν βούληση για έργο, ενώ μικρός αριθμός σημαίνει έλλειψη οράματος.
Μία Δημοτική Αρχή που έχει όραμα, πρέπει να έχει βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Όσο κάποια έργα υλοποιούνται, τόσο πρέπει να προετοιμάζονται και να ωριμάζουν τα επόμενα, συμπληρώνοντας τη μεγάλη εικόνα. Σαν ένα παζλ που κάθε έργο θα είναι ένα κομμάτι του συνόλου. Οι νέες Δημοτικές Αρχές πρέπει άμεσα να ιεραρχήσουν τις ανάγκες και να προχωρήσουν την ωρίμανση των έργων εκπονώντας τις απαραίτητες μελέτες είτε με ιδία μέσα, είτε αναθέτοντας τις. Ιδιαίτερα οι Δήμοι με οικονομική ευχέρεια, πρέπει να σχεδιάσουν τις παρεμβάσεις στην περιοχή τους. Παράλληλα θα πρέπει να διασφαλιστεί, η πλήρης συνεργασία των αρμόδιων υπηρεσιών με συνεχής αλληλεπίδραση μεταξύ τους, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο. Αυτός που καλο-μελετά θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί και να υλοποιήσει. Αυτό έχουν ανάγκη οι Δημότες, να δουν ότι υπάρχει μία ανταποδοτικότητα από το Δήμο. Οι «Ενεργοί Πολίτες» 5 χρόνια τώρα με την παρουσία μας, δείξαμε ότι διαθέτουμε γνώση, όραμα και λύσεις και πάντα στα Δημοτικά Συμβούλια θέταμε ως απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη ολοκληρωμένων μελετών και αδειοδοτήσεων για να προχωρήσει η υλοποίηση κάποιου έργου.
*Ο Σπύρος Δοκιανάκης είναι Χημικός Μηχανικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με την παράταξη «Ηράκλειο Ενεργοί Πολίτες» και υποψήφιο Δήμαρχο τον Ηλία Λυγερό