Του Χαράλαμπου -Μπάμπη Κουτρούλη*
Το σημερινό Ηράκλειο είναι η πόλη των πολλών δυνατοτήτων και των απογοητεύσεων, ταυτόχρονα. Συνυπάρχουν και αντιπαρατίθενται αντίρροπες τάσεις στον πολιτισμό, στην ευταξία, στην λειτουργικότητα, στην αισθητική, στην ίδια την κοινωνία.
Νομίζω ότι η περιοχή της πόλης που με απόλυτο τρόπο συνοψίζει τα παραπάνω είναι η περιοχή της Πύλης Δερματά, στο τμήμα από το Λιμενικό Περίπτερο μέχρι και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας:
Ανατολικά, το παντελώς ασυντήρητο Λιμενικό Περίπτερο με τα σπασμένα παράθυρα να χάσκουν φρικιαστικά και οι μαδημένοι σοβάδες να υπογραμμίζουν το χάλι ενός κτιρίου που δεν πείθει ότι πρέπει να είναι διατηρητέο. Νοτιότερα, ένα πολυώροφο αιώνιο γιαπί, καλυμμένο (υποτίθεται) με μια λινάτσα-κουρέλι. Παραδίπλα, χαμένη ανάμεσα στα ασυντήρητα κτίρια, η Κρήνη Δελημάρκου, στεγνή και σε εγκατάλειψη. Δυτικότερα, η επίπεδη επιφάνεια – γιατί πλατεία δεν την λες – στη θέση της παλιάς Λαχαναγοράς, που δεν κατόρθωσε ποτέ να λειτουργήσει ως δημόσιος χώρος. Δυτικά, βρίσκεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που, αν και τακτοποιημένο ως κτιριακό συγκρότημα, στέκει παράταιρα στο όλο περιβάλλον.
Βόρεια και μπροστά από όλα αυτά υπάρχει μια υπέροχη θάλασσα που το παράλιο τμήμα της, ωστόσο, από το Λιμενικό Περίπτερο μέχρι το Λιμανάκι της παλιάς Ηλεκτρικής, αποδεικνύει ότι δεν χρειάζονται πολύ προσπάθεια οι δημοτικές αρχές της πόλης για να μετατρέψουν το διαμάντι σε κάρβουνο: μπάζα, σκουπίδια, ακαταστασία και ρημαδιό!
Αφήνω τελευταία, την ίδια την Πύλη Δερματά, που βρίσκεται στριμωγμένη ασφυκτικά στην νότια πλευρά, καταμεσής του μικρού κόλπου, καταπλακωμένη απο τον δρόμο που περνάει από πάνω της. Αυτή η μικρή πύλη των Τειχών της Κάντιας, είναι η μόνη που έχει διασωθεί από τις πύλες του Κάστρου με πρόσβαση στη θάλασσα. Η πύλη που κουβαλά συμπυκνωμένη την ιστορία του δραματικού τέλους της πολιορκίας του πολύπαθου Κάστρου, όταν στις 27 Σεπτ. 1669 έφευγε από αυτήν και ο τελευταίος υπερασπιστής-του, αφήνοντας άδεια και ρημαγμένη την πόλη στα χέρια των Τούρκων του Κιοπρουλή. Αυτή η Πύλη της μνήμης το χειμώνα μετατρέπεται σε λίμνη με βρωμόνερα, και το καλοκαίρι γεμίζει σκουπίδια!
Η συσσώρευση όλων των παραπάνω αρνητικών καταστάσεων, στην ίδια περιοχή, δημιουργεί την αίσθηση του αδιέξοδου, ότι δεν υπάρχει τρόπος ανάταξης. Ωστόσο, όπως και το πιο βαθύ σκοτάδι της νύχτας είναι ο προάγγελος της μέρας που έρχεται, έτσι και η συσσωρευμένη πολεοδομική αταξία είναι ο πρόδρομος της πολεοδομικής και πολιτιστικής αναμόρφωσης της περιοχής.
Αυτό μπορεί να γίνει με την εφαρμογή της μελέτης της Παλιάς Πόλης, που θα αποδώσει όλη την περιοχή στον πεζό, στον κάτοικο και στον επισκέπτη. Ιδιαίτερα αυτό θα συμβεί με την δραστική μείωση της κίνησης ΙΧ στο τμήμα της παραλιακής λεωφόρου, με ταπείνωσή της στο θαλάσσιο μέτωπο, και άνοιγμα της λειτουργίας της Παλιάς Πόλης προς την παραλία. Να πέσει, επιτέλους, ο φραγμός που δημιουργεί ο παραλιακός δρόμος στην κίνηση κατοίκων, επισκεπτών και τουριστών. Να επικοινωνήσει ελεύθερα η πόλη με την θάλασσα!
Προσωπικά, με την υλοποίηση των παραπάνω οραματίζομαι, επιπλέον, την συνέργεια όλων των πολιτιστικών και πολεοδομικών θησαυρών της περιοχής με τη διοργάνωση ενός ετήσιου, κάθε Σεπτέμβρη, διεθνούς φεστιβάλ ποίησης με κεντρική εκδήλωση τις απαγγελίες στην Πύλη του Δερματά. Το ανακαινισμένο Λιμενικό Περίπτερο και η αναπλασμένη περιοχή που θα το περιβάλλει, η ζωντανεμένη Κρήνη Δελημάρκου, οι εγκαταστάσεις της παλιάς Λαχαναχοράς – υπέργειες και υπόγειες, το Ιστορικό Μουσείο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, η Παλιά Πόλη με τον πολεοδομικό πλούτο της, και ο ίδιος ο Κόλπος του Δερματά, το λιμανάκι της Ηλεκτρικής και το υπέροχο βραχοανάγλυφο της ακτής, παρέχουν το καλύτερο πλαίσιο φιλοξενίας πολιτιστικών εκδηλώσεων αλλά και αναψυχής για τον Ηρακλειώτη και τον επισκέπτη της πόλης.
Βέβαια, οι πολιτικοί των έργων που δεν τελειώνουν ποτέ, αλλά ταλαιπωρούν τους Ηρακλειώτες, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για να φυτοζωεί η ελπίδα – εξαργυρώσιμη στις εκλογές σε όσους είναι δεκτικοί σ’ αυτό, ακόμη – ότι, κάποια στιγμή τα έργα θα κάνουν την πόλη μεγάλη και τρανή. Απόλυτη ψευδαίσθηση, προφανώς. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Μεγάλοι δήμοι είναι αυτοί που – ανεξάρτητα από το φυσικό μέγεθός τους – οι δημοτικοί άρχοντες υπηρετούν με ανιδιοτέλεια και σθένος τη διαχείριση των κοινών (res publica), και ταυτόχρονα εκτελούν με αποτελεσματικότητα το πρόγραμμα που τους έχουν αναθέσει οι πολίτες, με αξίες και όραμα.
*Ο Μπάμπης Κουτρούλης είναι υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με την Παράταξη “Ηράκλειο – Ενεργοί Πολίτες”, με υποψήφιο Δήμαρχο τον Ηλία Λυγερό
