Του Σταμάτη Θεοδωρόπουλου
Η ζώνη της Αν.Μεσογείου είναι ένα από τα παγκόσμια κέντρα στη γεωπολιτική της ενέργειας. Η ενεργειακή ασφάλεια συνδέεται άμεσα με τα προβλήματα της περιοχής και καθορίζει πολιτικοικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο , ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών είναι σημαντική γιατί επιλύει το ενεργειακό τους πρόβλημα,μειώνει το κόστος για τους καταναλωτές, αναβαθμίζει το περιβάλλον, μειώνει την εξάρτηση από το πετρέλαιο και υποστηρίζει την ενεργειακή τους αυτονομία.Σε αυτή την συγκυρία εγείρονται
μεγάλα ερωτήματα για την στάση συγκεκριμένων κύκλων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής: Όχι μόνο ακολουθούν παρελκυστική πολιτική για ένα έργο ύψιστης σημασίας για την Ελλάδα, αλλά παρεκκλίνουν από τον θεσμικό τους ρόλο εναγκαλιζόμενοι με νεφελώδη επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής είναι κρίσιμη γιατί:
Σε συνδυασμό με την διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου που έχει ήδη δρομολογηθεί, διασφαλίζει την επάρκεια εφοδιασμού της Κρήτης για τις επόμενες δεκαετίες, αποσυνδέοντας την ηλεκτροπαραγωγή της νήσου από τις ρυπογόνες μονάδες καύσης πετρελαίου και μαζούτ. Η λειτουργία των εν λόγω μονάδων θα τεθεί υπό αυστηρούς περιορισμούς σε έναν περίπου χρόνο από σήμερα (το Δεκέμβριο του 2019) λόγω της εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ για τις εκπομπές ρύπων.
Η παύση της λειτουργίας των συμβατικών μονάδων συνεπάγεται δραστική μείωση του κόστους των ΥΚΩ για όλα τα ελληνικά νοικοκυριά, το οποίο επιβαρύνεται λόγω της μη διασύνδεσης της Κρήτης με 300-400 εκατ ευρώ σε ετήσια βάση.
Μέσω των καλωδίων που θα συνδέσουν την Κρήτη με το ηπειρωτικό Σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης του αιολικού δυναμικού του νησιού, προωθώντας έτσι έναν βασικό στόχο του εθνικού –και ευρωπαϊκού- ενεργειακού σχεδιασμού, δηλαδή την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.
Συνεπώς είναι επιτακτική η ανάγκη διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν, κάτι που ο ΑΔΜΗΕ, ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας έχει θέσει επανειλημμένα. Το έργο όμως έχει παγιδευτεί στην ανεξήγητη εμμονή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να είναι «συνιδιοκτήτες» σε αυτό το έργο ο ΑΔΜΗΕ με την Euroasia Interconnector. Η εταιρεία αυτή, κυπριακών συμφερόντων, εμφανίζεται ως φορέας προώθησης του Εργου Κοινού (Ευρωπαϊκού) Ενδιαφέροντος της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, υπό την «ομπρέλα» του οποίου έχει ενταχθεί η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, ως πρώτο σκέλος του.
Ο ΑΔΜΗΕ υπέγραψε τον Οκτώβριο του 2017 Μνημόνιο Συνεργασίας με την Euroasia Interconnector, το οποίο περιείχε δυο βασικές παραδοχές: Πρώτον, ότι ο ΕλληναςΔιαχειριστής θα είχε το 51% (και άρα τον πρώτο λόγο) στην εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) που θα χρηματοδοτούσε και θα κατασκεύαζε την διασύνδεση Κρήτης-Αττικής ενώ η Euroasia θα είχε το 39% . Δεύτερον, ότι το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας θα αντανακλούσε τη φερεγγυότητα της Euroasia που δεσμεύεται να φέρει εις πέρας ένα project προϋπολογισμού 1 δις. ευρώ.
Κατά τις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν μεταξύ ΑΔΜΗΕ και της Euroasia, ώστε να μετουσιωθεί το αρχικό Μνημόνιο Συνεργασίας σε Συμφωνία Μετόχων και να συσταθεί το SPV, έγινε αντιληπτό ότι η Euroasia δεν σκόπευε να τιμήσει την υπογραφή του: Οταν ήρθε η ώρα “να βάλει λεφτά στο τραπέζι” πρότεινε ως αρχικό μετοχικό κεφάλαιο το ποσό των 24.000 ευρώ (έναντι 200 εκ.ευρώ που είχε προτείνει ο ΑΔΜΗΕ), σύναψε Μνημόνιο Συνεργασίας για το ίδιο έργο με άλλο (!) Διαχειριστή Μεταφοράς (τον βελγο-γερμανικών συμφερόντων Elia), προκήρυξε μονομερώς διαγωνισμούς και έθεσε όρους που δεν ήταν συμβατοί με τον ρόλο της ως επενδυτής μειοψηφίας, όπως είχε συμφωνηθεί στην εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) .
Ο χρόνος κυλούσε άγονα, με τον κίνδυνο επάρκειας εφοδιασμού της Κρήτης να αυξάνεται.. Το περασμένο καλοκαίρι ο «κόμπος έφτασε στο χτένι»: Η αρμόδια αρχή της ΕΕ επιβεβαίωσε ότι η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής παρουσίαζε μεγάλη καθυστέρηση σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα στο οποίο είχε αρχικά δεσμευθεί η Euroasia (με ίδια ευθύνη), με αποτέλεσμα την θεσμική παρέμβαση της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Ελλάδας ) και να αναθέσει το έργο στην θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ, την Ariadne Interconnection (στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας εισφέρθηκαν άμεσα 200 εκατ. ευρώ) για να μην τεθεί σε κίνδυνο η ομαλή ηλεκτροδότηση της Κρήτης μετά το 2020.
Τα «μυστήρια» των Βρυξελλών
Και κάπου εκεί αρχίζουν τα “μυστήρια” των Βρυξελλών: Η αρμόδια υπηρεσία της Κομισιόν, υπό τον μανδύα του «ουδέτερου διαμεσολαβητή» που αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την επιτάχυνση του Εργου Κοινού Ενδιαφέροντος, αντί να ζητήσει εξηγήσεις για την καθυστέρηση αποτην Euroasia Interconnector , εγκαλεί τη ΡΑΕ που κινήθηκε για να μην μείνει η Κρήτη από ρεύμα!!! Αντί να απαιτήσει από την Euroasia Interconnector να καταθέσει τα απαραίτητα κεφάλαια για να συσταθεί το SPV, υιοθέτησε την πρωτοφανή θέση να συστηθεί η εταιρεία με μικρό μετοχικό κεφάλαιο και να….αναζητά τα κεφάλαια στην πορεία του έργου, όπως είχε προτείνει η Euroasia για προφανείς λόγους που συνοψίζονται στο αρχαίο ελληνικό ρητό «δει δη χρημάτων». Αντί να αναζητήσει λύσεις ώστε να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος και να προκηρυχθεί άμεσα ο διεθνής διαγωνισμός για το έργο, πρότεινε ενοποίηση του διαγωνισμού με το επόμενο σκέλος (διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου), παραβλέποντας ότι αυτό είναι τεχνικά ανέφικτο στην παρούσα φάση (κατά κοινή παραδοχή μεγάλων κατασκευαστών υποβρύχιων καλωδίων) και χρηματοοικονομικά ανώριμο !
Είναι πραγματικά αξιοπερίεργο πως κάποια στελέχη της Κομισιόν δεν τηρούν όχι απλώς ίσες αποστάσεις, αλλά ούτε τα προσχήματα. Μεταξύ άλλων, έφτασαν να εμφανίσουν τηνεταιρία Elia ως «σύμβουλό» τους κατά τις διαπραγματεύσεις, παρά την προφανή σύγκρουση συμφερόντων που προέκυπτεεφόσον η εταιρεία Elia ήταν σύμβουλος της Euroasia Interconnector (γι’ αυτό και αποσύρθηκε άρον-άρον από τις διαπραγματεύσεις όταν αυτό επισημάνθηκε από την ελληνική πλευρά).
Είναι άκρως προβληματικό πως οι ίδιοι παράγοντες της Επιτροπής συγκρίνουν τον Διαχειριστή της Ελλάδας, εταιρεία δημοσίου συμφέροντος με κύκλο εργασιών 256 εκατ. Ευρώ (χρήση 2017) που έχει δρομολογήσει σε 16 επενδύσεις άνω των 500 εκατ. Ευρώ μέσα σε 15 μήνες, με μια εταιρεία σαν την Euroasia Interconnector, εταιρεία με μηδενική ορατότητα ως προς τους μετόχους της και τα χρηματοοικονομικά της μεγέθη, η οποία έχει να επιδείξει μόνο προτάσεις για φαραωνικά έργα εκ των οποίων κανένα δεν έχει ξεκινήσει να υλοποιείται και εγείρονται σοβαρές αμφιβολίες από σοβαρούς παράγοντες της αγοράς κατά πόσον αυτά τα έργα είναι εφικτά ή αν η ανακοίνωση τους εξυπηρετεί άλλου είδους συμφέροντα.
Τέτοιες πρακτικές μπορεί να γίνονταν αναγκαστικά ανεκτές κατά την μνημονιακή περίοδο. Από τις 20 Αυγούστου, όμως η Ελλάδα είναι εκτός Μνημονίων, κάτι που σημαίνει ότι έχει ενισχυμένη διαπραγματευτική ισχύ και πολύ μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων από ότι στο παρελθόν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ίσως μέρος της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών χρειάζεται κάποιον χρόνο για να αντιληφθεί αυτή τη νέα πραγματικότητα και να προσαρμόσει τις πρακτικές της ανάλογα. Ο χρόνος όμως αυτός σε σχέση με τη διασύνδεση της Κρήτης για την Ελλάδα δεν υπάρχει. Ο ΑΔΜΗΕ είναι υποχρεωμένος να προχωρήσει ταχύτατα όπως έκανε και με τις άλλες νησιωτικές διασυνδέσεις το προηγούμενο διάστημα υλοποιώντας την εντολή που έχει λάβει από το βασικό του μέτοχο, την Ελληνική Κυβέρνηση.
Δείτε επίσης:
Ο περίεργος ρόλος της Κομισιόν και η υπονόμευση της ενεργειακής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής
Οι υπηρεσιακοί της Κομισιόν τορπιλίζουν το μεγάλο καλώδιο της Κρήτης!- Ελπίδες σε πολιτική λύση
Κλείνει ο ΑΗΣ Λινoπεραμάτων- Πώς θα καλυφθεί ενεργειακά η Κρήτη μέχρι τη σύνδεση με την Αττική
Κομισιόν: “Πολιτική λύση” για το καλώδιο της Κρήτης- Προνομιακή χρηματοδότηση από το πακέτο Γιουνκέρ
