Αυτή τη Δευτέρα στην αίθουσα της Περιηγητικής Λέσχης Ρεθύμνου έχει προγραμματιστεί η παρουσίαση του νέου δίτομου βιβλίου της Δρ. Θεατρολογίας, Άννας Τζανιδάκη, με θέμα την πόλη και τη θεατρική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε σε αυτή από το 1900 έως το 2000.
Η πολύτιμη αυτή έρευνα κράτησε σχεδόν 10 χρόνια και αποτελεί τη μοναδική καταγραφή για την καλλιτεχνική και θεατρική ζωή του Ρεθύμνου, που ελάχιστες άλλες πόλεις έχουν στην Ελλάδα. Από τον Γυμναστικό Σύλλογο στις αρχές του αιώνα, τον Σύλλογο Κυριών και το Λύκειο Ελληνίδων στον θίασο του Σάββα Γενεράλη στον Μεσοπόλεμο, του πρώτου επαγγελματία ηθοποιού που έδρασε στο Ρέθυμνο, το θέατρο της ΕΠΟΝ και της ΕΕΝ, της Πνευματικής Εστίας, της Ερασιτεχνικής Σκηνής του Ωδείου, έως τα πιο κοντινά μας… τους θιάσους και τη δράση του Μανώλη Ζαχαράκη, του Πολιτιστικού Συλλόγου, του Θεατρικού Περίπλου, τις Θεατρικές Διαδρομές, τα Boudalia, τις ομάδες του Πανεπιστημίου και πολλά άλλα.
Η έρευνα βασίζεται στη διδακτορική διατριβή της Άννας Τζανιδάκη, η οποία βαθμολογήθηκε με Άριστα 10, δίνοντας της τον τίτλο της Διδακτόρισσας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2024
Ώρα έναρξης: 19.00
στην Αίθουσα της Περιηγητικής Λέσχης Ρεθύμνου
(Αγ. Φραγκίσκου 2, είσοδος πλ. Μικρασιατών)
*Για τη μέρα της Παρουσίασης του βιβλίου θα ισχύσει ειδική τιμή για την αγορά και των δύο τόμων.
Τη Δρ. Άννα Τζανιδάκη θα προλογίσει ο Επίκουρος Καθηγητής Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μανώλης Σειραγάκης.
Κείμενα & Δημιουργία Βίντεο: Άννα Τζανιδάκη
Αφήγηση & Τραγούδι: Μαρία Καντιφέ
Δρώμενα: Θεατρικός Περίπλους
Συμμετέχουν: Θωμάς Καντιφές, Θανάσης Παπαθανασίου, Λευτέρης Τζαγκαράκης
Με τη Διοργάνωση της Περιηγητικής Λέσχης Ρεθύμνου
Ακολουθούν τα περιεχόμενα των δύο τόμων του βιβλίου:
ΤΟΜΟΣ Α’:
– ΠΡΟΛΟΓΟΣ, Μανώλη Σειραγάκη, επίκουρου καθηγητή θεατρολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης.
– ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ & ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
– ΕΙΣΑΓΩΓΗ
– ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο:
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ (1900-1922)
1. Εισαγωγή
1.1. Ιστορικό πλαίσιο
1.2. Η κοινωνία του Ρεθύμνου και η ψυχαγωγία των αρχών του αιώνα
1.3. Το θέατρο στην υπόλοιπη Ελλάδα και οι περιοδεύοντες θίασοι
2. Το θέατρο των Ρεθυμνιωτών
2.1. Η προϊστορία: Οι τοπικοί θίασοι του τουρκοκρατούμενου Ρεθύμνου.
2.2. Το θέατρο του Γυμναστικού Συλλόγου: ο πρώτος τοπικός θίασος στο Ρέθυμνο τον 20ό αιώνα.
2.3. Ο Σύλλογος Κυριών και το Λύκειο των Ελληνίδων
2.4. Ο Όμιλος Φιλόμουσων (1920)
2.5. Θέατρο και Παιδιά
2.6. Η συνολική εικόνα του τοπικού θεάτρου
3. Οι περιοδεύοντες θίασοι
3.1. Οι θίασοι και το ρεπερτόριο
3.2. Οι συνθήκες παραμονής των θιάσων και η ανταπόκριση του κοινού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο :
ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ. Η ΠΟΛΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ
ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ (1923-1940)
1. Εισαγωγή
1.1. Ιστορικό πλαίσιο
1.2. Το Ρέθυμνο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
1.3. Το θέατρο στην υπόλοιπη Ελλάδα
2. Το θέατρο των Ρεθυμνιωτών
2.1. Τα δύο γυναικεία σωματεία – Η θέση της γυναίκας της επαρχίας στη Σκηνή
2.2. Η προσπάθεια δημιουργίας μεικτού θιάσου.
2.3. Ενώ ο συντηρητισμός επιμένει, το χωριό Σπήλι ξεχωρίζει.
2.4. Η επανεμφάνιση του Λυκείου των Ελληνίδων
2.5. Ο θίασος του Σάββα Γενεράλη
2.5.1 Ο κατά φαντασίαν ασθενής (1937)
2.5.2 Σχολείο Συζύγων (1938)
2.6. Το θέατρο της Ε.Ο.Ν (Εθνική Οργάνωση Νέων) 1939-1940
2.6.1 Το «Κρητικό Θέατρο» της Ε.Ο.Ν.
2.6.2 Η Ε.Ο.Ν Ρεθύμνου
2.6.3 Η ΕΟΝ στην επαρχία
2.6.4 Το δραματολόγιο της Ε.Ο.Ν.
2.7. Θέατρο και Παιδιά.
2.7.1 Το «Παιδικό Θέατρο» του Λυκείου των Ελληνίδων
2.7.2 Η άνθιση των σχολικών παραστάσεων την περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά (1936-1940).
2.7.3 Οι Αρμένικες παραστάσεις (1937)
2.8. Η συνολική εικόνα του μεσοπολεμικού τοπικού θεάτρου
3. Οι περιοδεύοντες θίασοι
3.1. Οι θίασοι και το ρεπερτόριό τους
3.1.1 Οι θίασοι πρόζας
3.1.2 Οι θίασοι μουσικού θεάτρου
3.2. Οι προχειρότητες και οι «μελετημένοι» θίασοι
3.3. Το «ελαφρό» και το «σοβαρό» θέατρο
3.3.1 «Τι μέρος του λόγου είναι αυτά τα πόδια;»
3.3.2 Οι εγκεκριμένες παραστάσεις
3.4. Η συνολική εικόνα των περιοδευόντων θιάσων
4. Η ανταπόκριση του κοινού
5. Άλλα θεάματα (μια καταγραφή)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο :
1940-1949. ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ
1. Εισαγωγή
1.1 Ιστορικό Πλαίσιο
1.2 Η πνευματική κίνηση του Ρεθύμνου μετά τον πόλεμο
1.3 Θεατρικό Πλαίσιο
2. Το Θέατρο των Ρεθυμνιωτών
2.1 Στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης: η ΕΠΟΝ και η ΕΕΝ
2.2 Η περίοδος της απελευθέρωσης και του Εμφυλίου (1944-49)
2.3 Το καλλιτεχνικό τμήμα της Πνευματικής Εστίας
2.4 Θέατρο και Σχολείο
2.5 Συνολική εικόνα του τοπικού θεάτρου
3. Οι περιοδεύοντες θίασοι
3.1 Τα επαγγελματικά συγκροτήματα
3.1.1. Οι θίασοι και το ρεπερτόριό τους
3.1.1.α Οι θίασοι πρόζας
3.1.1.β. Οι μουσικοί θίασοι
\3.1.1.γ. Οι θίασοι μεικτού ρεπερτορίου
3.2 Οι ερασιτεχνικοί θίασοι
3.3 Συνολική εικόνα περιοδευόντων θιάσων
4. Η ανταπόκριση του κοινού
5. Άλλα θεάματα – Μια καταγραφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο:
1950 – 1960 Η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1. Εισαγωγή
1.1 Ιστορικό Πλαίσιο
1.2 Η κοινωνία του Ρεθύμνου
1.3 Το θέατρο στην υπόλοιπη Ελλάδα
2. Το θέατρο των Ρεθυμνιωτών
2.1 Η θεατρική δραστηριότητα στα σχολεία
2.2 Η πρώτη θεατρική δράση του Ωδείου Ρεθύμνου
2.3 Συνολική εικόνα του τοπικού θεάτρου
3. Οι περιοδεύοντες θίασοι
3.1 Τα εισιτήρια
3.2 Οι θίασοι και το ρεπερτόριό τους
3.2.1 Οι θίασοι πρόζας
3.2.2 Μουσικοί θίασοι
3.2.3 Άλλοι θίασοι
3.3 Η αντιμετώπιση της επαρχίας από τους θιάσους
3.4 Παραστάσεις για παιδιά
4. Η ανταπόκριση – Το επαρχιώτικο κοινό υποδέχεται τους θιάσους
4.1 Η ρεθυμνιώτικη κριτική
5. Άλλα θεάματα – Μια καταγραφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο :
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1960 – 1980. ΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ
1. Εισαγωγή
1.1. Ιστορικό πλαίσιο
1.2. Η κοινωνία και η διασκέδαση του Ρεθύμνου τη δεκαετία 1960-1970
1.3. Το θεατρικό πλαίσιο
2. H προσπάθειες δημιουργίας Φεστιβάλ Κρητικού Θεάτρου
3. Το θέατρο των Ρεθυμνιωτών
3.1. Η Ερασιτεχνική Καλλιτεχνική Σκηνή του Ωδείου Ρεθύμνου
3.1.1 1960 – Εμάθετέ τα; , Γ. Μαράντη
3.1.2 1961 – Πατούχας, Ι. Κονδυλάκη
3.1.2α Η επέτειος της εκατονταετηρίδας Ι. Κονδυλάκη
3.1.2β Η παράσταση του Πατούχα
3.1.3 1962 – Μπροστά στο θάνατο, Β. Φρέρης
3.1.3α Η διαφωνία για το έργο
3.1.4 1966 – Καλά ξέτελα, Νίκος Ορφανός
3.1.4α Η επιτυχία
3.1.5 1970 – Σηκωματάρικα , Νίκος Ορφανός
3.1.5α Μέσα στη δικτατορία
3.1.5β Η παράσταση
3.1.6 1975 – Το χέρι του σκοτωμένου , Παντελής Πρεβελάκης
3.1.6α Η παράσταση
3.1.7 1977 – Το Μιχελιό , Γ.Ι. Μαράντης (Καφφετζάκης)
3.1.8 1978 – Λεβεντογἐννα, Μ. Πιτυκάκη
3.1.9. Συνολική αποτίμηση ΕΚΣ Ωδείου για τα χρόνια 1960-1980
3.2 Άλλες τοπικές θεατρικές παραστάσεις
3.2.1. Η θεατρική δραστηριότητα στα σχολεία και άλλες δομές
3.2.1α Η Ερασιτεχνική Καλλιτεχνική Σκηνή του Ωδείου και το Γυμνάσιο Θηλέων
3.2.1β Άλλες σχολικές θεατρικές δράσεις
3.2.2 Άλλες ερασιτεχνικές παραστάσεις
3.2.3 Την περίοδο της Δικτατορίας
3.3 Συνολική εικόνα του τοπικού θεάτρου
4 Οι περιοδεύοντες θίασοι
4.1 Η συμβολή του κράτους στη θεατρική αποκέντρωση και η δράση
της ΕΘΕΚ
4.1.1 Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του ΕΟΤ (Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού) 1966-1967
4.1.2. Η παράσταση του Ηφαιστείου του Παντελή Πρεβελάκη από το Εθνικό Θέατρο
(1966)
4.1.2α Το έργο
4.1.2β Η φιλοξενία των συντελεστών
4.1.2γ Η συμμετοχή των Ρεθυμνιωτών – Τα βοηθητικά πρόσωπα
4.1.2δ Οι συντελεστές
4.1.2ε Το σκηνικό
4.1.2στ Η ανταπόκριση του κοινού
4.1.3 Το Άρμα Θέσπιδος του Εθνικού Θεάτρου (1971- 72, 1975-81)
4.1.4 Η ΕΘΕΚ
4.2 Οι άλλοι περιοδεύοντες θίασοι
4.2.1 Οι δραματικοί θίασοι
4.2.2 Οι μουσικοί θίασοι και άλλοι θίασοι που ανεβάζουν μουσικά έργα
4.2.3 Θίασοι Αρχαίου Δράματος
4.3 Η έλλειψη επαγγελματικής συνείδησης επανέρχεται (Καμποτινισμός)
4.4 Η συνολική εικόνα των περιοδευόντων θιάσων
5 Η ανταπόκριση του κοινού.
5.1 Οι αφίξεις θιάσων γνωστών καλλιτεχνών ως κοσμικό γεγονός
5.2 Το «δύσκολο» Ρεθεμνιώτικο κοινό
5.3 Αντιδράσεις για τον Εραστή της Λαίδης Τσάτερλυ
5.4 Παράλληλες εκδηλώσεις
6 Άλλα θεάματα – Μια καταγραφή
6.1 Θεάματα για παιδιά
ΤΟΜΟΣ Β’
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο :
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΕΩΣ
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ (1981-2000)
1.Εισαγωγή
1.1 Ιστορικό πλαίσιο
1.2. Η Κρήτη και το Ρέθυμνο τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα
1.3 Θεατρικό Πλαίσιο.
2. Φεστιβάλ και Πολιτιστικές Εκδηλώσεις
2.1. Το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου (1987-)
2.1.1 Το ιστορικό της διοργάνωσης και ο χαρακτήρας του Φεστιβάλ.
2.1.2 Δομή και Αισθητική Αναγεννησιακού Φεστιβάλ
2.1.3 Οι συμπαραγωγές
3. Το θέατρο των Ρεθυμνιωτών
3.1. Οι τοπικοί θίασοι με τη μεγαλύτερη δραστηριότητα.
3.1.1 Πολιτιστικός Σύλλογος Ρεθύμνου
3.1.2 Ο Μανόλης Ζαχαράκης, ο Πολιτιστικός Περιβολίων και η Θεατρική Συνεργασία
3.1.3 Θεατρικός Περίπλους, μια ιδιαίτερη περίπτωση τοπικού θιάσου (1988 – )
3.1.3α Η δημιουργία
3.1.3β Οι καινοτομίες
3.1.3γ Η ανταπόκριση του κόσμου
3.1.4 Οι Θεατρικές Διαδρομές (1994-1997)
3.1.5 Τα BOUDALIA, (1996 – ) Η Επιθεώρηση ζει σε ένα χωριό του Ρεθύμνου
3.1.5α Τα κείμενα
3.1.6 Όμιλος Βρακοφόρων
3.1.7 Το Δημοτικό Θέατρο Ρεθύμνου
3.1.7α Οι παραστάσεις – Η καλλιτεχνική παραγωγή
3.1.7β Η ανταπόκριση του κοινού
3.2 Η δράση στο Πανεπιστήμιο
3.2.1 Η Θεατρική ομάδα του Πανεπιστημίου (1987-1993)
3.2.2 Η Θεατρική Σχεδία (1990-1994)
3.2.3 DE GUSTIMUS (1993-1997)
3.2.4 Ανταπόκριση και συνολική εικόνα θεατρικής δραστηριότητας πανεπιστημίου
3.3 Βραχύβιοι τοπικοί θίασοι / ομάδες
3.4 Οι ερασιτεχνικές ομάδες μαθητών
3.4.1 Μαθήματα Θεατρικής Παιδείας από τον Μανόλη Ζαχαράκη [Πολυκλαδικό Λύκειο Ρεθύμνου (1988-89), Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο Ρεθύμνου (1995)
3.4.2 Η συμβολή της Αναστασίας Φρυγανάκη: Η Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη και η «Θεατρομορφική» διδασκαλία του Ομήρου [Πολυκλαδικό Λύκειο Ρεθύμνου (1991, 1993-94), Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο (1996-97)]
3.4.3 Έντονη δραστηριότητα στο Γυμνάσιο Πανόρμου
3.4.4 Η συνολική δράση στα σχολεία
3.5 Συνολική εικόνα τοπικού θεάτρου
4 Οι περιοδεύοντες θίασοι
4.1 Οι επαγγελματικοί θίασοι που φιλοξενούνται στο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ
4.1.1 Οι θίασοι: Οι συνθήκες
4.1.2 Οι θίασοι: Η θεματολογία
α) Αναγεννησιακές παραστάσεις
β) Παραστάσεις αρχαίου δράματος
γ) Άλλες παραστάσεις
4.2 Οι περιοδεύοντες θίασοι εκτός Αναγεννησιακού Φεστιβάλ
4.2.1 Οι θίασοι και το ρεπερτόριο
4.3 Οι θίασοι με βάση την Κρήτη
5 Η ανταπόκριση του κοινού
6 Άλλα θεάματα – Μια καταγραφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο:
ΟΙ ΘΕΑΤΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ (1900-2000)
1. Μια επισκόπηση
2. Οι θεατρικοί χώροι
2.1 Η αίθουσα Τριών Ιεραρχών (≈1884 – ≈1962)
2.2 Το «Ιδαίον Άντρον» ( ≈1897-1941). Το πρώτο θέατρο της Κρήτης και από τους πρώτους Κινηματογράφους της Ελλάδας
2.3 Το Τζαμί της Νερατζές: Η διαμάχη με την Ηλεκτρική Εταιρία. Το Ωδείο. «Ολύμπια» (1945-1953. «Ορφέας» (1954-1956)
2.4 «Διονύσια» (Χειμερινό), (1925 –1926)
2.5 «Θερινά Διονύσια» (1926– 1935)
2.6 Προσπάθεια της Ηλεκτρικής Εταιρίας για Δημοτικό Θέατρο (1926)
2.7 «Νέος Κινηματογράφος» (θερινός, 1926 – 1927)
2.8 «Νέος Κινηματογράφος» (χειμερινός, 1927 – 1928) / «Απόλλωνας» (χειμερινός, ; – 1936)
2.9 Ο κινηματογράφος «Κοσμικόν» (χειμερινός, 1929)
2.10 Ο χώρος του Λυκείου Ελληνίδων (1935 – ) / Κινηματοθέατρο «Ρεξ» (1947-1960)
2.11 Το θερινό Κινηματοθέατρο «Έσπερος» (1936 – 1978)
2.12 «Καρτάλειο » (1956 – 1989)
2.13 Όασις (1958 – ≈1980)
2.14 Η ανάγκη ενός υπαίθριου θεατρικού χώρου – Το ζήτημα δημιουργίας θεάτρου μέσα στο φρούριο της Φορτέτζας και η δημιουργία του Δημοτικού Θεάτρου «Ερωφίλη»
2.14.1 Δύο θίασοι αρχαίου δράματος επαναφέρουν το θέμα της έλλειψης ανοιχτού θεάτρου (1963)
2.14.2 Η μελέτη του Δ. Πικιώνη και η παράσταση του Ηφαιστείου του Π. Πρεβελάκη από το Εθνικό Θέατρο (1966)
2.14.3 Η συμβολή της ΕΘΕΚ και η δημιουργία του θεάτρου (1974)
2.15 «Ευφροσύνη» (Χειμερινό / Θερινό, 1961 – 1982) / Αύρα (1982- )
2.16 «Αστέρια» (Θερινός,1964 – )
2.17 «Παντελής» (Θερινός / Χειμερινός, 1966 – )
2.18 «Απόλλων» (Χειμερινός, 1967- )
2.19 Θεατρικός Περίπλους
2.20 Άγιος Φραγκίσκος
3. Συνολική εικόνα θεατρικών χώρων
ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (Χάρτης, Πίνακας παραστασιολογίου τοπικού θεάτρου, Πίνακας παραστασιολογίου περιοδευόντων θιάσων)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
