“Πολιτική προτεραιότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι η ενίσχυση των δημόσιων δομών Ψυχικής”

Εισήγηση του Ανδρέα Ξανθού, Τομεάρχη Υγείας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, στην Ημερίδα του Τμήματος και της ΕΠΕΚΕ Υγείας η οποία πραγματοποιήθηκε στο κτήριο “Κωστής Παλαμάς” του ΕΚΠΑ με θέμα: «Οι προγραμματικές  θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την Ψυχική Υγεία».

• Είναι πλέον αποδεδειγμένο ερευνητικά ότι η πανδημία covid-19  επηρέασε αρνητικά την ψυχική υγεία των ανθρώπων σε όλο το κόσμο. Εκτιμάται ότι η αγχώδης διαταραχή και η μείζων καταθλιπτική συνδρομή  αυξήθηκαν πάνω από 25% παγκοσμίως . Η ΕΕ  μιλά για μια «σιωπηρή πανδημία» ψυχικών  διαταραχών στη μετα-covid εποχή και ο ΠΟΥ για την ανάγκη συμπερίληψης της Ψυχικής Υγείας στη στρατηγική της καθολικής και ισότιμης κάλυψης υγείας . 
• Οι επάλληλες κρίσεις της περιόδου ( υγειονομική-ενεργειακή-πληθωριστική-κλιματική) έχουν επιδεινώσει τους κοινωνικούς προσδιοριστές της ψυχικής νόσου ( ανεργία, εργασιακή επισφάλεια , φτωχοποίηση, υποχώρηση υποστηρικτικών δικτύων και κοινωνική περιθωριοποίηση , φόβος και ανασφάλεια για τον πόλεμο και τις φυσικές καταστροφές κλπ) και έχουν αυξήσει την ψυχική ευαλωτότητα μεγάλων ομάδων του πληθυσμού όπως οι γυναίκες , οι έφηβοι και τα παιδιά . 
• Στην Ελλάδα η αποδιοργάνωση του ΕΣΥ επηρέασε ιδιαίτερα τις δομές ψυχικής υγείας και διεύρυνε τις ανισότητες στην πρόσβαση των πολιτών σε αναγκαίες υπηρεσίες, ειδικά σε πρωτοβάθμιο και κοινοτικό επίπεδο. Το ποσοστό των ακάλυπτων υγειονομικών αναγκών τριπλασιάστηκε την τελευταία 3ετία ( 25% του συνολικού  πληθυσμού και στους φτωχούς 40%) και το 20% αυτών αφορά αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας .   
• Οι δημόσιες δομές ψυχικής υγείας αναμένεται να απαξιωθούν περαιτέρω μετά την ψήφιση του νέου νόμου για το ΕΣΥ που καταργεί την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των γιατρών και υπονομεύει το δημόσιο χαρακτήρα των παρεχόμενων υπηρεσιών, ευνοώντας την πελατειακή σχέση γιατρού-ασθενή  και την οικονομική  επιβάρυνση των πολιτών . 
• Η Ψυχική υγεία είναι εξ’ ορισμού  ένα χώρος ειδικής ευαλωτότητας , κοινωνικού στιγματισμού , αναίρεσης ανθρωπίνων  δικαιωμάτων ,ανισοτήτων και διακρίσεων . Ακριβώς γι’ αυτό αποτέλεσε προτεραιότητα της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου  Υγείας  στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η επανεκκίνηση της «βαλτωμένης» ψυχιατρικής μεταρρύθμισης , η ενίσχυση των δημόσιων δομών και η πληρέστερη κάλυψη αναγκών ψυχικής υγείας .  Συγκεκριμένα την περίοδο  2015-2019 : 

1. Κλείσαμε τις εκκρεμότητες του συμφώνου Andor-Λυκουρέντζου και αποφύγαμε τα πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω μη τήρησης των υποχρεώσεων της χώρας. 
2. Διασφαλίσαμε την ομαλή χρηματοδότηση των ΑΜΚΕ μετά τη λήξη του προηγούμενου ΕΣΠΑ  και δεν αφήσαμε ασθενείς χωρίς φροντίδα . 
3. Στηρίξαμε τις  δημόσιες δομές  ψυχικής υγείας με μόνιμο προσωπικό και συμβασιούχους.  
4. Προχωρήσαμε την αποασυλοποίηση , κλείνοντας  το  ειδικό ψυχιατρικό νοσοκομείο της Τρίπολης . 
5. Ανοίξαμε 4 νέες ψυχιατρικές κλινικές σε γενικά νοσοκομεία (Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης , Γιαννιτσά, Κόρινθος , Άργος )  και το ειδικό τμήμα νευρογενούς ανορεξίας στο Σισμανόγλειο . 
6. Στηρίξαμε οικονομικά τους ΚΟΙΣΠΕ 
7. Νομοθετήσαμε την αποκέντρωση της Διοίκησης των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας με τις ΠΕΔΙΤΟΨΥ και τη δημοκρατική συμμετοχή των ασθενών  και των οικογενειών τους στις περιφερειακές Επιτροπές Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας  . 
8. Εκσυγχρονίσαμε το πλαίσιο για τους «ποινικά ανεύθυνους» ασθενείς ( τού άρθρου 69 του ΠΚ).  
9. Ολοκληρώσαμε το νομοπαρασκευαστικό έργο για την ακούσια ψυχιατρική περίθαλψη . 
10. Ολοκληρώσαμε τον  5ετή τομεοποιημένο σχεδιασμό ανάπτυξης υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.  
11. Δεσμεύσαμε πόρους του ΕΣΠΑ ύψους 35 εκ. ευρώ για 22 νέες δομές και για την ενίσχυση 30 υφιστάμενων . 

Σε αντίθεση με όλα τα παραπάνω που έγιναν σε συνθήκες Μνημονίων και λιτότητας και χωρίς σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία (Ταμείο Ανάκαμψης) , η σημερινή πολιτική  ηγεσία του Υπουργείου Υγείας δεν έχει υλοποιήσει εδώ και 3.5 χρόνια κάποια ουσιαστική  ενίσχυση των δημόσιων δομών με επιπλέον πόρους  (ανθρώπινους και υλικούς) , ούτε έχει προβλέψει την αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (ΕΣΠΑ-RRF)για την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών από ΝΠΔΔ . 

• Η αποτελεσματική απάντηση στις νέες ανάγκες και στις εντεινόμενες ανισότητες είναι η γενναία επένδυση στο ΕΣΥ και στις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας , η στοχευμένη ενίσχυση τους με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, η έμφαση στην πρόληψη , στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και στην ολοκληρωμένη φροντίδα στην κοινότητα . 
• Στρατηγικές  προτεραιότητες του  σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την Ψυχική Υγεία : 

1. Διάγνωση νέων αναγκών , καθολική κάλυψη , εξάλειψη ανισοτήτων 
2. Ενδυνάμωση υφιστάμενων δημόσιων δομών   
3. Ανάπτυξη νέων τομεοποιημένων  δομών και υπηρεσιών με έμφαση σε ηλικιωμένους , παιδιά και εφήβους (έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση , ομάδα παρέμβασης στην κρίση)   
4. Ενίσχυση δομών/υπηρεσιών για άνοια και αυτισμό 
5. Ανάπτυξη δικτύου ολοκληρωμένης ψυχοκοινωνικής φροντίδας στην κοινότητα και στο σπίτι , με διατομεακή-διεπιστημονική συνεργασία 
6. Λειτουργική διασύνδεση των δομών Ψυχικής Υγείας με την ΠΦΥ( συννοσηρότητα με χρόνιες παθήσεις)  , τις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας  ( πχ στο πεδίο της Ιατρικής Εργασίας) και τις  Κοινωνικές Υπηρεσίες  των Δήμων (Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΚΑΠΗ , ΚΔΑΠ) για κατ’ οίκον φροντίδα ηλικιωμένων και ευπαθών ομάδων . 
7. Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με το μετασχηματισμό  των ειδικών ψυχιατρικών νοσοκομείων σε πολυδύναμες νοσηλευτικές μονάδες  
8. Θεσμική αναδιοργάνωση  και αξιολόγηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας ( δημόσιων και ιδιωτικών) – αναβάθμιση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και των φροντιστών 
9. Σύγκλιση με το μέσο όρο της ΕΕ στη δημόσια χρηματοδότηση της Ψυχικής Υγείας ( 5,5% της συνολικής δημόσιας δαπάνης υγείας , από 4,4% που είναι σήμερα στην Ελλάδα ) . Σε μια δημόσια δαπάνη όμως που θα συγκλίνει   με το μέσο ευρωπαϊκό όρο ( 7% του ΑΕΠ)  .     

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ καταθέτει και διαβουλεύεται σήμερα τις προγραμματικές του θέσεις για την Ψυχική Υγεία, προσηλωμένος στις αρχές της ισότιμης πρόσβασης όλων των ανθρώπων σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας και του σεβασμού των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών . Γιατί πρωτίστως η Ψυχική Υγεία είναι υπόθεση άρσης διακρίσεων και αποκλεισμών, προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας , ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, δηλαδή μια υπόθεση που αφορά τον «πυρήνα» της Δημοκρατίας.