Της Ελευθερίας Μηλάκη
Είχα υποσχεθεί ότι θα προσέχω στο εξής τι διαβάζω, για να μην χαλάει η διάθεσή μου, σήμερα όμως, Κυριακή, δεν κατάφερα να αντισταθώ. Αποφάσισα να βγω μια βόλτα και περνώντας έξω από ένα περίπτερο είδα να κρέμονται οι εφημερίδες που λένε τα πολλά και μεγάλα ψέματα… Πήρα μία και την έκρυψα στην τσάντα μου. Ήθελα το περιοδικό μαγειρικής…. Τώρα θυμήθηκα τον πατέρα μου, που μια Κυριακή είχε βγει για να πάει στο καφενείο και του ζήτησα να μου πάρει μια εφημερίδα που είχε δώρο περιοδικό μόδας. Όταν επέστρεψε δεν την είχε φέρει, προς μεγάλη μου απογοήτευση. Δεν ήθελε να τον δει κανείς να αγοράζει τη συγκεκριμένη εφημερίδα. Ντρεπόταν. Χρειάστηκαν να περάσουν τόσα χρόνια για να το καταλάβω…
Όλα είναι τέλεια. Κάτι λίγοι αυτοκτόνησαν, ανάμεσά τους και ένα δυο παιδιά. Κάποιες λίγες γυναίκες δολοφονήθηκαν, κάποιοι έχασαν τις δουλειές τους, λεπτομέρειες, κάποιοι (υπερβολικά πολλοί) πέθαναν από κορωνοϊό ή από τις συνέπειες της πλήρους εγκατάλειψης της δημόσιας υγείας με πρόσχημα τον κόβιντ. Λεπτομέρειες, θα μιζεριάζουμε τώρα, που είναι και Σεπτέμβριος και ανοίγουν τα σχολεία, ενώ όλοι ανυπομονούν για ένα νέο ξεκίνημα και μια επιστροφή στην υποτιθέμενη κανονικότητα;
Όπως περπατούσα είδα ένα άσπρο γατάκι, ελαφρώς βρώμικο, να παίζει με ένα παλιό άδειο κλουβί ωδικού πτηνού που ήταν πεταμένο δίπλα σε κάδο ανακύκλωσης. Μπαινόβγαινε στο κλουβί… Σου αξίζει κάτι καλύτερο ομορφόπαιδο, σκέφτηκα. Μετά είδα και τη γατομητέρα, η οποία, αν και άστεγη, ήταν ξαπλωμένη αναπαυτικά στη λιακάδα και ασχολιόταν με το… μανικιούρ – πεντικιούρ της! Ήταν πανέμορφη, τρίχρωμη, λίγο μακρύτριχη. Το παιδάκι είναι ασφαλές, σκέφτηκα και προχώρησα. Λίγο παραπέρα, στο παρκάκι, κάθισα λίγο να ξεκουραστώ και να ρίξω μια ματιά στο περιοδικό. Η ανυπομονησία μου δεν είχε όρια. Παιδιά έπαιζαν, μιλούσαν άλλες γλώσσες ανάμικτες με ελληνικά. Αραβικά; Αλβανικά; Δεν μπορούσα να διακρίνω τι γλώσσες μιλούσαν. Κάθε περιοχή μιας χώρας έχει άλλη προφορά, άλλη διάλεκτο, δεν είναι πάντα εύκολο να ξεχωρίσεις τις γλώσσες, ακόμα και αν τις ξεχωρίζεις στην επίσημη εκδοχή τους. Για παράδειγμα, στην επαρχία Πουντζάμπ του Πακιστάν μιλάνε τη δική τους γλώσσα (πουντζάμπι) η οποία είναι κυρίως προφορική, ενώ η εθνογλωσσική κοινότητα των πουντζάμπι υποδιαιρείται σε διάφορες άλλες μικρότερες φυλές. Η γλώσσα Ούρντου, που μαζί με τα αγγλικά χρησιμοποιείται ως επίσημη γλώσσα του κράτους, δεν είναι ιθαγενής γλώσσα του Πακιστάν, αντίθετα τη μιλούσαν οι μορφωμένοι μουσουλμάνοι κάποιων περιοχών της σημερινής Ινδίας. Όμως έχουν γίνει προσπάθειες να γραφτεί λογοτεχνία και στη γλώσσα πουντζάμπι, με τη γραφή που χρησιμοποιείται για την ίδια γλώσσα στην Ινδία.
Μια μέρα έτυχε να ακούσω σε τηλεδιδασκαλία το μάθημα της Αγωγής του Πολίτη ή αλλιώς Κοινωνική και Πολιτική αγωγή όπως το λέγαμε παλιά. Αισθάνθηκα νοσταλγικά, γιατί ακριβώς τα ίδια έλεγαν και σε μας όταν ήμουν 10χρονη ή 14χρονη μαθήτρια… Το έθνος είναι ένα σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή, γλώσσα και θρησκεία. Ο ορισμός αυτός αντιστοιχεί σε αυτό που θέλαμε να είναι το ελληνικό έθνος. Τι είναι λαός; Ρωτάει η καθηγήτρια – θεολόγος. Εγώ είμαι λαός; Εσύ είσαι λαός; Ήθελα να σηκώσω και εγώ το χέρι μου, να πω, ότι σε κάθε κράτος υπάρχουν άλλα συνδετικά στοιχεία, για παράδειγμα στο Πακιστάν το συνδετικό στοιχείο είναι η θρησκεία, ο μουσουλμανισμός, αφού σε ποσοστό σχεδόν 100% ο λαός είναι μουσουλμάνοι σε αυτό το 70χρονο έθνος (?). Αν μιλανε την ελληνική γλώσσα και πιστεύουν στην ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία, όπου και αν βρίσκονται, στη Γερμανία, στην Αμερική, στη Γη του Πυρός, ανήκουν στο ελληνικό έθνος, συνεχίζει η καθηγήτρια. Κυρία, αν ένας Γερμανός ζει στην Ελλάδα και έχει και την ελληνική ιθαγένεια, ανήκει στο ελληνικό έθνος; Η απάντηση ήταν όχι. Ήταν Μεγάλη Εβδομάδα και τρώγαμε παγωτό στο δρόμο… Δεν ήξερα ότι η θεολόγος ήταν γειτόνισσα! Τι ντροπή, όταν τη συναντήσαμε τυχαία με ένα ταψί σκεπασμένο, να μπαίνει στο αμάξι της. Σιγά, ποιος ξέρει τι είχε μέσα ταψί της…
Ας δεχτούμε αυτό που μας λέγανε παλιά, ότι τα μέλη ενός έθνους, πέρα από τη γλώσσα, τη θρησκεία, την κοινή ιστορική καταγωγή, έχουν και κοινή μοίρα. Τότε πού είναι το πρόβλημα να συμβάλλουν στη λύση του περιβόητου δημογραφικού προβλήματος οι πρόσφυγες και οι μετανάστες; Μπορεί αυτό να μην αρέσει στους υπερεθνικιστές τουρκολόγους, πρακτικά όμως είναι απόλυτα εφικτό. Θέλουμε νέους; Έρχονται. Είναι ήδη εδώ. Γιατί να μην τους ενισχύσουν να μείνουν, να εγκατασταθούν, να μάθουν ελληνικά, να ενταχτούν κοινωνικά και επαγγελματικά, να σπουδάσουν, να αναζωογονήσουν το γερασμένο ελληνικό πληθυσμό; Γιατί να τους έχουν στο περιθώριο, αυτούς και όσους σχετίζονται μαζί τους, για να κάνουν μόνο τις βαριές και άχαρες δουλειές που δεν θέλει κανείς να κάνει; Φυσικά, ακόμα και στην αρχαία Αθήνα υπήρχε διάκριση ανάμεσα στους Αθηναίους πολίτες και στους μέτοικους. Οι νεοφερμένοι, ακόμα και τα παιδιά τους, οφείλουν να αγαπούν και να σέβονται τη χώρα που τους φιλοξενεί, ακόμα και αν μια (μεγάλη) μερίδα των ντόπιων είναι αφιλόξενοι, ρατσιστές, εκμεταλλευτές. Έχω ακούσει από έλληνες μετανάστες της Γερμανίας που κατάφεραν να διαπρέψουν στην ξένη χώρα, ότι χρειάστηκε να δουλέψουν διπλά και τριπλά σε σύγκριση με τους ντόπιους, για να αποδείξουν την αξία τους. Η σεμνότητα και η εργατικότητα είναι προσόν για όλους. Να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο, να μην προκαλούμε. Οι γείτονες έκαναν μπάρμπεκιου στο μπαλκόνι, για να καλωσορίσουν τη σχολική χρονιά μάλλον… Κλείσε την πόρτα να μην μπαίνει μέσα η μυρωδιά του χοιρινού… Δυστυχώς όταν προκαλεί ο ξένος δεν αρέσει σε κανένα, έτσι είναι η υπάρχουσα τάξη. Ο ντόπιος μπορεί να προκαλεί. ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ Η ΧΩΡΑ ΜΟΥ ΕΔΩ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕΙ (ακούγεται λογικό αν και επιθετικό). Μου δώσανε να φάω με το ζόρι… άρθρο και έφαγα και εγώ ένα κομματάκι για να μη νομίζουν… Ήταν παραμονή του Αη Γιαννιού και μοίραζαν άρτο. Παράλληλα καταβρόχθιζε ένα πακετάκι χουρμάδες αποφεύγοντας να διαβάσει ότι το κουτί έγραφε «προϊόν Ισραήλ».
Ο θρησκευτικός φανατισμός σε άλλους αρέσει, σε άλλους όχι, είμαστε ελεύθεροι. Αύριο θα γίνει ο αγιασμός στα σχολεία. Είναι μια παράδοση χρόνων. Ξέρουμε όλοι πως η Εκκλησία κάνει έργο, όμως νομίζω πως θα μπορούσε να κάνει πολλά περισσότερα. Αν το κράτος αδιαφορεί, η Εκκλησία της αγάπης και της ειρήνης δεν έχει το δικαίωμα να αδιαφορεί για το γεγονός ότι πολλά παιδιά ζουν με στερήσεις. Δεν θέλουμε φιλανθρωπικό έργο, αλλά παρεμβάσεις για πραγματική ισότητα και δικαιοσύνη, τουλάχιστον για τα παιδιά. Να καταργηθεί στα σχολεία η επίδειξη. Αυτό είναι κάτι που ξεκινάει από τους γονείς και έχουμε φτάσει στο σημείο τα παιδιά να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος έχει το πιο ακριβό κινητό, ποιος φοράει τα πιο ακριβά ρούχα, ποιος έκανε τις πιο ακριβές διακοπές. Τι κάνουν οι παπάδες για αυτό; Μπορούν τουλάχιστον να πουν δυο λόγια στα παιδιά για αυτό το τεράστιο ζήτημα, όπως και για το ότι δεν είναι καλό να σερφάρουν τα παιδιά με τις ώρες, ακόμα και αν ο Μητσοτάκης τους δώσει δωρεάν… ντάτα; Είχαμε ένα δάσκαλο, στη δεκαετία του ’80, που θύμωνε με τις χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις παιχνιδιών… Αν η τσέπη του μπαμπά είναι γεμάτη, εντάξει, αλλά αν δεν είναι; Θυμάμαι το δάσκαλο να λέει με οργή. Αυτό να πείτε στα παιδιά. Και στους γονείς. Να μην νομίζουν πως με την επίδειξη και τη σπατάλη θα καλύψουν τα κενά σε μόρφωση, σε ωριμότητα, σε αυτοπεποίθηση. Κοινώς, δεν θα γίνεις πιο επιτυχημένος/η αν κακομαθαίνεις το παιδί με τον εύκολο τρόπο, με τα υλικά αγαθά και τα brands. Ειδικά οι μητέρες που είναι μονογονείς μπορεί να βρίσκονται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση και να μην έχουν καμία όρεξη να βλέπουν και να ακούνε τη χαρωπή νοικοκυρά που τα έχει λυμένα όλα (ή σχεδόν όλα)… Ο σεβασμός είναι εδώ το κλειδί. Και η περιφρόνηση όσων δεν σέβονται τίποτα, το αντικλείδι.
Ελάτε να παίξουμε με το μωρό, φώναξε κάποια στιγμή ένα από τα παιδιά στο παρκάκι. Για μια στιγμή ανησύχησα. Φοβήθηκα μήπως τους εμπιστεύτηκαν κανένα αληθινό μωρό! Γύρισα να δω και ευτυχώς ήταν ένα μωρό – κούκλα. Όλα τα παιδιά που ζουν και μεγαλώνουν στην Ελλάδα είναι Έλληνες και μπορεί μια μαμά με μαντήλα να έχει ανώτερο ήθος από μια ντόπια. Είχα συναντήσει μια φορά σε νοσοκομείο μια κοπέλα από τη Συρία, που ήταν άρρωστο το παιδί της. Είχε πολύ καλούς τρόπους, έρχονταν συγγενείς και φίλοι να δουν το παιδί και της έφερναν γλυκά και επέμενε να δίνει και σε μας. Όταν ένα πρωί είδα το σύζυγό της να κοιμάται κρυμμένος κάτω από το… κρεβάτι του παιδιού, σκέφτηκα ότι και ο δικός μου πατέρας το ίδιο θα έκανε. Οι ξένοι είναι ευπρόσδεκτοι. Αυτό που δεν είναι ευπρόσδεκτο είναι η φτώχεια, η ανέχεια, η ανεργία, η ακρίβεια, η εξαθλίωση. Αυτό όμως οι πολιτικοί δεν χρειάζεται να το εισάγουν, το δημιουργούν μια χαρά και μόνοι τους σε συνεργασία με τους διεθνείς ισχυρούς, τους ερημίτες του χρήματος, αυτούς που δεν έχουν άλλη πατρίδα.Και μια συμβουλή από μένα. Οι γονείς μου από πολύ νωρίς με δίδαξαν ότι πρέπει να σεβόμαστε τους άλλους, να μην περιφρονούμε κανένα. Θα προτιμούσα να μου είχαν πει «να αγαπάς τον εαυτό σου». Αλλιώς ο άνθρωπος φτάνει στο άλλο άκρο, ζηλεύει αυτούς που κανονικά θα έπρεπε να περιφρονεί… Και μια φράση του Βολταίρου: Αυτός που μιλάει ξένες γλώσσες, έχει το κλειδί ενός παλατιού… Αυτό νομίζω ισχύει για κάθε είδους γνώση.
Καλή σχολική χρονιά.
