Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και το υπουργείο του διασπάθισαν 300.000 ευρώ, χρήματα του ελληνικού λαού, για εκπόνηση μελέτης από την Παγκόσμια Τράπεζα για τον νέο δικαστικό χάρτη, την οποία κουρέλιασαν στην πράξη, εφαρμόζοντας δικό τους σχέδιο, αν και η μελέτη τούς απέτρεπε να το υλοποιήσουν γιατί θα αποτύγχανε!
«Κάθε επιλογή μεταρρύθμισης που συνεπάγεται το κλείσιμο ορισμένων δικαστικών χώρων θα περιόριζε σε κάποιο βαθμό την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τις κοινότητες που εξυπηρετούνται από τα δικαστήρια. Η συγχώνευση δικαστηρίων, χωρίς υλικοτεχνική υποδομή, προσωπικό και κυρίως ψηφιοποίηση, θα είναι σκέτη αποτυχία» επισημαίνεται στο πόρισμα της Παγκόσμιας Τράπεζας. Και αυτήν τη σκέτη αποτυχία επέλεξε ο Γ. Φλωρίδης να υλοποιήσει!
«Για τον μετριασμό των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη συνιστάται η ενίσχυση και η εισαγωγή της ψηφιακής – ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Η εγγύτητα μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από τη μεταρρύθμιση στον δικαστικό χάρτη. Η δυσμενής επίδραση θα μετριαστεί από την ψηφιοποίηση» υποδεικνύει σε άλλο σημείο η μελέτη.
Και ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιούσε για δυσμενή επίδραση και αποτυχία, η κυβέρνηση διά του υπουργού Δικαιοσύνης εφάρμοσε τη συνταγή της αποτυχίας, πλήττοντας βάναυσα την αρχή της εγγύτητας και της εύκολης πρόσβασης του πολίτη στο δικαστήριο, αλλά και το ίδιο το διακύβευμα του νόμου που αφορούσε την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης. Επέλεξε μάλιστα τη χειρότερη εκ των έξι επτά λύσεων που πρότεινε στο πόρισμά της η Παγκόσμια Τράπεζα, μόνο και μόνο για να περισώσει την πιστοληπτική της ικανότητα.
Ουσιαστικά ο Γ. Φλωρίδης και οι συνεργάτες του εξαπάτησαν τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, που πίεζαν για μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχύτητα στην απονομή της, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο δικής τους έμπνευσης. Το ομολόγησε κυνικά ο ίδιος ο υπουργός Δικαιοσύνης μιλώντας στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δικηγορικών Συλλόγων.
Είπε τότε ο Γ. Φλωρίδης, παρουσία εκατοντάδων δικηγόρων που σήμερα πλήττονται από το… μεγαλεπήβολο σχέδιό του: «Ουδέποτε η Παγκόσμια Τράπεζα ζήτησε την εφαρμογή του συγκεκριμένου σχεδίου (συγχώνευση), αυτό ήταν ιδέα της κυβέρνησης, την τελευταία στιγμή και προκειμένου να περισώσουμε τις χρηματοδοτήσεις! Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν με κάκιστο βαθμό τη Δικαιοσύνη κι αυτό είχε ως συνέπεια να πιεζόμαστε πιστοληπτικά, γιατί όλα στο τέλος μετατρέπονται και μεταφράζονται σε χρήμα».
Η Παγκόσμια Τράπεζα το αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά: «Θα μπορούσατε να μην είχατε ενοποιήσει τις δικαστικές υπηρεσίες. Η συγχώνευση δύο δικαστηρίων που είναι υποστελεχωμένα θα επιδείνωνε τον αγώνα τους να αντιμετωπίσουν τον φόρτο εργασίας».
Εν ολίγοις η Παγκόσμια Τράπεζα επισήμαινε ότι η έλλειψη οργανικών θέσεων αλλά και οι κενές θέσεις δικαστικών υπαλλήλων θα αποτελέσουν επιβραδυντικό παράγοντα, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, στην ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης, αλλά και ότι η ανακατανομή των πόρων δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει το ζήτημα.
Και τι έκαναν οι «σοφοί» του υπουργείου Δικαιοσύνης; Ενωσαν ένα ειρηνοδικείο που έχει έναν ειρηνοδίκη και έναν δικαστικό υπάλληλο κι αυτό το βάφτισαν πρωτοδικείο, παράλληλο ή περιφερειακό.
Στενάζουν τα δικαστήρια
Από τις 16 Σεπτεμβρίου 2024 οι ειρηνοδίκες της ελληνικής περιφέρειας, που μέχρι σήμερα δίκαζαν υποθέσεις καθ’ ύλην αρμοδιότητας μέχρι 20.000 ευρώ, δικάζουν πλέον υποθέσεις ύψους 250.000 ευρώ, ειδικές διαδικασίες τις οποίες δεν γνωρίζουν και ποινικές υποθέσεις για πρώτη φορά.
Το δε πολυπόθητο διακύβευμα του σχεδίου ότι οι υποθέσεις στην Ελλάδα θα εκδικάζονται εντός 600 ημερών (πρώτος και δεύτερος βαθμός) δεν είναι μόνο ανέφικτο αλλά μοιάζει ουτοπία. Για να μην πούμε το ακόμη χειρότερο, ότι αντί να μειωθεί ο χρόνος έκδοσης μιας απόφασης, θα αυξηθεί έτι περαιτέρω, με βάση τα πρώτα δείγματα που έρχονται από την εφαρμογή του νόμου.
Και τούτο διότι με το μπέρδεμα που έγινε από τη συγχώνευση πρωτοδικείων και ειρηνοδικείων, χωρίς να υπάρχει το ανάλογο προσωπικό και χωρίς να υπάρχει υλικοτεχνική υποδομή, έχουν εμφανιστεί ήδη τα πρώτα ευτράπελα και οι δυσλειτουργίες, οι οποίες καταφτάνουν καθημερινά στους δικηγορικούς συλλόγους.
Πολίτες δικάζονται ερήμην διότι τους κοινοποιείται εκ των υστέρων ο ορισμός της δικασίμου, όπως έγινε σε δικαστήριο της Κορίνθου, και δίκες που αναβάλλονται σήμερα προσδιορίζονται για εκδίκαση το 2027, δηλαδή τρία χρόνια μετά! Υποθέσεις μάλιστα εργατικών που την περασμένη εβδομάδα αναβλήθηκαν εξαιτίας της συγχώνευσης ειρηνοδικείων – πρωτοδικείων προσδιορίστηκαν να εκδικαστούν στα τέλη του 2026.
Το συμπέρασμα; Τουλάχιστον 1.200 ημέρες αναμονής για εκδίκαση υπόθεσης σε πρώτο βαθμό! Και προφανώς άλλες τόσες μέχρι την εκδίκαση του β ʹ βαθμού!
Κι αν σκεφτεί κανείς ότι η Παγκόσμια Τράπεζα μας πίεσε να προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη προκειμένου να μειωθεί ο μέσος όρος έκδοσης μιας απόφασης από 1.400 μέρες που είναι σήμερα σε 600, γίνεται αμέσως αντιληπτό το μέγεθος της… επιτυχίας του νομοθετήματος. Με την εφαρμογή αυτού του νόμου ο μέσος χρόνος απόφασης θα ξεπερνάει τις 1.600-1.800 μέρες!
Στα κάγκελα ο νομικός κόσμος
Για τις δυσλειτουργίες και τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την εφαρμογή του νέου δικαστικού χάρτη αλλά και για την αναποτελεσματικότητά του μιλούν στο Documento η γενική γραμματέας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Χριστίνα Τσαγκλή και ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αιγίου Γιώργος Μπέσκος που δίνει την εικόνα της επαρχίας.
Χριστίνα Τσαγκλή
Δικηγόρος, γενική γραμματέας Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών
«Η υπερρεαλιστική πραγματικότητα του νέου δικαστικού χάρτη»
Καθώς συμπληρώνεται ένας μήνας από την έναρξη εφαρμογής του νέου δικαστικού χάρτη, δικηγόροι και πολίτες έχουν κυριολεκτικά εγκαταλειφθεί σ’ έναν κυκεώνα ανασφάλειας δικαίου και πλήρους απορρύθμισης της απονομής της δικαιοσύνης, βιώνοντας κυριολεκτικά πρωτόγνωρες καταστάσεις, που αν δεν ήταν τόσο τραγικές, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ευτράπελες:
• Δεκάδες ποινικές υποθέσεις που είχαν ήδη προσδιοριστεί σε μια δικάσιμο επαναπροσδιορίζονται οίκοθεν σε συντομότερες δικασίμους και σε διαφορετικά δικαστικά καταστήματα, χωρίς καμία ενημέρωση πολιτών και δικηγόρων, με αποτέλεσμα την εκτόξευση των ερημοδικιών.
• Μία ή δύο ημέρες πριν από την κάθε δικάσιμο σε δικόγραφα που είχαν κατατεθεί σε καταργηθέντα ειρηνοδικεία το σύστημα solon.gov (όποτε λειτουργεί) αδυνατεί να ενημερώσει για τον νέο τόπο εκδίκασης, αίθουσα και πινάκιο, με αποτέλεσμα δικηγόροι και πολίτες να μην μπορούν να προγραμματίσουν τα στοιχειώδη.
• Πιστοποιητικά δεν εκδίδονται και όπου εκδίδονται, συχνά το περιεχόμενό τους είναι ανακριβές (π.χ. ως προς τη δημοσίευση ή μη διαθήκης), δεδομένου ότι δεν έχουν «ενταχθεί» στο σύστημα πληροφορίες από τα καταργηθέντα ειρηνοδικεία.
• Σε πολλά περιφερειακά «πρωτοδικεία» επί σειρά ημερών δεν παραλάμβαναν δικόγραφα ούτε ηλεκτρονικά ούτε χειροδοτά και όπου επίκειτο κίνδυνος απώλειας δικαιώματος δικηγόροι κατέφευγαν στα πρόθυρα εγκεφαλικού στους οικείους προϊσταμένους, που έδιναν ad hoc εμπνευσμένες λύσεις (χειρόγραφες πράξεις κατάθεσης με διορθωτικό στα τυπωμένα κείμενα κ.λπ.).
• Στις αίθουσες που δικάζουν ανακοπές στο κτίριο της Λουκάρεως, χωρητικότητας όχι πάνω από 30 ατόμων, συνωστίζονται εκατοντάδες δικηγόροι και πολίτες, κατά πλήρη παραβίαση κάθε κανόνα υγιεινής και ασφάλειας.
Για το υπουργείο Δικαιοσύνης, βέβαια, όλα τα παραπάνω αποτελούν ασήμαντες λεπτομέρειες ενόψει της υλοποίησης του μεγάλου οράματος του Ελευθερίου Βενιζέλου (!) για την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας. Δυστυχώς, όμως, με τον τρόπο αυτό και με τις ανακοπές να δικάζονται το 2033, η ευαγγελιζόμενη από το υπουργείο σύντμηση της έκδοσης τελεσίδικης απόφασης σε 600 μέρες φαντάζει όχι μόνο μη ρεαλιστική αλλά ουτοπική.
Γιώργος Μπέσκος
Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αιγίου
«Νομοθετικό μόρφωμα που οδηγεί σε αδιέξοδο τη Δικαιοσύνη»
Υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα: Καταρχήν οι δικαστές δεν έχουν σταθερή δικαστική έδρα και περιφέρονται σε όλο τον νομό. Επιβαρύνονται υποθέσεις ειρηνοδικών και υπάρχει συσσώρευση σε υποθέσεις που χειρίζονται. Αποτέλεσμα: πολύ πιθανή επιβράδυνση σε απονομή δικαιοσύνης.
Δεν υπάρχει ασφαλής διακίνηση δικογραφιών, αφού οι δικαστές δεν έχουν τα γραφεία τους και τις θυρίδες τους και περιφέρονται κυριολεκτικά σε όλο τον νομό. Οι μετακινήσεις τους συνεχείς, σε εξοντωτικούς ρυθμούς.
Δεν έχουν χρόνο λόγω μετακινήσεων και αποστάσεων να μελετήσουν επαρκώς τις δικογραφίες.
Πολλές υποθέσεις δικάζονται ερήμην, υπάρχει έλλειψη σε γραμματειακή υποστήριξη. Δεν δίδονται χρήματα για υλικοτεχνική υποδομή δικαστικών μεγάρων. Δυσχεραίνεται και το έργο εισαγγελικών λειτουργών, καθώς η έλλειψη σταθερής δικαστικής έδρας τούς αναγκάζει να περιφέρονται σε όλο τον νομό, να μην έχουν ουσιαστικό χρόνο αντικειμενικά να επιληφθούν και να περαιώσουν υποθέσεις, αφού σε καθημερινή βάση μετακινούνται από περιοχή σε περιοχή. Δυστυχώς, μόνο επιτάχυνση σε δικαιοσύνη δεν επέφερε ο δικαστικός χάρτης που ταλαιπωρεί δικαστές, γραμματείς, δικηγόρους και πολίτες.
Δυστυχώς, μεγάλοι δικαστικοί σχηματισμοί με σημαντικό αριθμό υποθέσεων υποβαθμίστηκαν θεσμικά χωρίς καμιά προοπτική. Ο δικαστικός χάρτης στην Αχαΐα με τη μορφή που έχει δείχνει έλλειψη σεβασμού στο δικαστικό σώμα που υπηρετεί σε Αχαΐα.
Είναι προφανές ότι στην περιοχή μας τα αποτελέσματα θα είναι αρνητικά ως προς τη λειτουργία της Δικαιοσύνης.
Η κυβέρνηση οφείλει να αναθεωρήσει τη θέση της με αυτό το νομοθετικό μόρφωμα που επέβαλε η Παγκόσμια Τράπεζα που οδηγεί σε αδιέξοδο τη δικαιοσύνη.