Ενα κόσμημα για την Κρήτη είναι η παραλία της Παχιάς Αμμου στην περιοχή Σταυρός Χανίων, ακριβώς δίπλα από τη γνωστή παραλία Ζορμπάς όπου γυρίστηκε η ομώνυμη ταινία το 1964. Μια παραλία άνευ ομπρελοκαθισμάτων και με ξεχωριστό φυσικό πλούτο, αφού σε αυτή υπάρχουν φωλιές χελωνών καρέτα καρέτα, λιβάδια της Ποσειδωνίας και κρινάκια της άμμου που συνθέτουν ένα σκηνικό που γοητεύει τον επισκέπτη με την πρώτη ματιά. Μόλις 22 μέτρα από το σημείο που σκάει το κύμα αναμένεται να κατασκευαστεί ένα αντλιοστάσιο λυμάτων έκτασης 148 τ.μ., για το οποίο κάτοικοι και φορείς εκφράζουν την αγωνία τους για τους περιβαλλοντoλογικούς και άλλους κινδύνους που εγκυμονούνται. Μιλώντας στο Documento ξεκαθαρίζουν ότι το έργο πρέπει να γίνει, όμως μακριά από ένα τέτοιο οικοσύστημα. Η κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας είναι μεγάλη και ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού έχει συγκεντρώσει πάνω από 72.000 υπογραφές από Χανιώτες και επισκέπτες της παραλίας. Η αίτηση ακύρωσης του έργου έφτασε μέχρι το ΣτΕ και η απόφαση αναμένεται σε έξι έως οκτώ μήνες.
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης (προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ αλλά και «εκλεκτός» της Ντόρας Μπακογιάννη), χαρακτηρίζει «μειοψηφία» τον κόσμο που αντιδρά και συνεχίζει τη διαδικασία, επισημαίνοντας πάντως σε επικοινωνία που είχε το Documento μαζί του ότι «προφανώς έχουν το δικαίωμα στο πλαίσιο του νόμου να διεκδικήσουν το δίκιο τους». Καταλήγοντας, ο δήμαρχος Χανίων τόνισε: «Πιστεύω πως η απόφαση του ΣτΕ θα δικαιώσει απολύτως την ΔΕΥΑΧ και θα είναι η απάντηση πως το έργο γίνεται σωστά».
Οικολογική απειλή
Τους λόγους που η παραλία απειλείται από την κατασκευή του αντλιοστασίου εξηγεί η Μαλίκα Τζαμαριδάκη, κάτοικος της περιοχής και πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού: «Είναι πολύ κοντά από το σημείο που σκάει το χειμέριο κύμα, στα δέκα μέτρα, ίσως και λιγότερο. Βρισκόμαστε στο δεύτερο βορειότερο μέρος της Κρήτης. Η βιωσιμότητα του έργου, αν τελικά φτιαχτεί εδώ, με τους βοριάδες που θα δέχεται, δεν θα είναι πάνω από πέντε χρόνια. Μην ξεχνάμε πως η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει και λόγω της κλιματικής αλλαγής».
Τον προβληματισμό της εκθέτει και η Ρούλα Καστρινάκη, πρόεδρος της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων, η οποία πιστεύει ότι οι λόγοι εγκατάστασης του αντλιοστασίου συνδέονται με επιχειρηματικά συμφέροντα: «Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το μέλλον του Σταυρού, κυρίως λόγω των πληροφοριών για την πρόθεση κατασκευής μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων στο βουνό, το οποίο είναι ταυτοτικό στοιχείο της περιοχής. Το αντλιοστάσιο ανεπεξέργαστων λυμάτων πάει να γίνει σε μια παρθένα παραλία. Υπενθυμίζω πως η περιοχή του Σταυρού έχει χαρακτηριστεί με ΦΕΚ του 1973 ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας».
«Βρείτε άλλα σημεία»
Σχετικά με την καταλληλότητα του έργου αποκαλυπτικά είναι όσα λέει στο Documento ο Σάκης Μαρινάκης, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Ο ίδιος και οι κάτοικοι του Σταυρού πρωταντίκρισαν τις μπουλντόζες στις 29.11.2022 και, όπως επισημαίνει: «Μάθαμε πως έχουν φυτέψει 97 κολόνες με διάμετρο 90 πόντους και εννιά μέτρα βάθος. Συγκεκριμένα, μας είπε ο εργολάβος πως έβαλαν τόσες κολόνες γιατί στην ουσία το αντλιοστάσιο είναι στον πυθμένα της θάλασσας. Ρωτήσαμε αν το τσιμέντο είναι ειδικό για διάβρωση και απάντησαν ότι είναι απλό τσιμέντο της οικοδομής. Η εταιρεία που έχει αναλάβει το έργο είναι η Τσόντος ΑΕ και οι άνθρωποι είναι συνεργάσιμοι μαζί μας. Οταν πρωτοείδαμε τις μπουλντόζες μάς έδωσαν σχέδια και μας δήλωσαν κατηγορηματικά πως η χωροθέτηση του αντλιοστασίου είναι τελείως λάθος. “Ψάξτε να βρείτε άλλα σημεία” μας είπαν».
Ερωτήματα προκαλεί ο ισχυρισμός της Δημόσιας Επιχείρησης Υδρευσης Αποχέτευσης Χανίων (ΔΕΥΑΧ) ότι δεν τα βρήκε με τη Μονή Αγίας Τριάδας, στην οποία ανήκει η ευρύτερη περιοχή, σχετικά με την αλλαγή της εγκατάστασης. Την ίδια στιγμή όμως η μονή εμφανίστηκε θετική προς τους κατοίκους στο να βοηθήσει στη μεταφορά του έργου στη γη της.
Οπως εξηγεί ο Σ. Μαρινάκης: «Ο προηγούμενος ηγούμενος μας είχε δώσει γραπτή βεβαίωση πως είναι στη διάθεσή μας να μας παραχωρήσουν γη για την αλλαγή της τοποθεσίας. Η αντιπρόεδρος της ΔΕΥΑΧ κ. Αποστολάκη είπε ότι προσέγγισε την Αγ. Τριάδα για να πάρουν γη –άρα έμμεσα πιστεύουν πως χρειάζεται αλλαγή του αντλιοστασίου– αλλά τους αρνήθηκε η εκκλησία».
Εργο του 2022 με μελέτη του 1999
Πέραν της χωροθέτησης του αντλιοστασίου, πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ δήμου και κατοίκων αποτελεί η μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων (ΜΠΕ), την οποία αν και ζητούσαν οι κάτοικοι, κατατέθηκε εντέλει από τον δήμο μόνο κατά τη σχετική συζήτηση στο ΣτΕ.
Ο Αντώνης Σηφάκης, συνήγορος των κατοίκων, εξηγεί στο Documento: «Δεν είναι νομικά ανεκτό η διοίκηση να τροποποιεί το 2016 ΜΠΕ του 1999 και να ξεκινά το έργο το 2022 χωρίς εκπόνηση νέας ΜΠΕ. Μόνο έτσι θα λαμβάνονταν υπόψη επίκαιρα στοιχεία τα οποία έχουμε πλέον στη διάθεσή μας για το περιβάλλον της περιοχής επέμβασης που ουδέποτε ελήφθησαν υπόψη και που συνιστούν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις από τα δεδομένα του έτους 2001»
Documento
