Η καθημερινότητά τους είναι πραγματικός γολγοθάς – “Χάος με μηδενική προσβασιμότητα”
«Νιώθω φυλακισμένη, χωρίς να έχω κάνει κάτι. Δεν μπορώ να βγω έξω από το σπίτι ούτε καν να πετάξω τα σκουπίδια μου. Ούτε να πάω μια βόλτα μόνη μου ή να ψωνίσω. Δεν μπορώ να κάνω απολύτως τίποτε αν δεν με βοηθήσουν άλλοι». Κραυγή αγωνίας εκπέμπει μέσω του Documento η Ελευθερία Ζαμπετάκη που έχει ολική απώλεια όρασης. Δυστυχώς όσα περιγράφει είναι η καθημερινότητα όλων των τυφλών ατόμων που δεν έχουν εκπαιδευτή, όπως εκείνη.
Οι εκπαιδευτές κινητικότητας – προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης είναι άκρως σημαντικοί για τους πολίτες με ολική ή μερική απώλεια όρασης, αφού μαθαίνουν στα τυφλά άτομα τη χρήση του λευκού μπαστουνιού και να προσανατολίζονται, ενώ συμβάλλουν στο να αντεπεξέρχονται στις δραστηριότητες της καθημερινότητάς τους. Η λύση στην ανάγκη που έχουν χιλιάδες τυφλοί για εκπαίδευση θα ήταν η πρόσληψη των 40 εκπαιδευτών (20 στην Αθήνα και 20 στη Θεσσαλονίκη) όπως όριζε το πόρισμα της ομάδας εργασίας που είχε συσταθεί τον Οκτώβριο του 2021 με επικεφαλής τον τότε γ.γ. Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γιώργο Σταμάτη. Σύμφωνα με το πόρισμα, η υλοποίηση του προγράμματος και η πιστοποίηση των εκπαιδευτών ήταν προγραμματισμένες να ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2023. Μέχρι και σήμερα αναζητείται… η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Η αδιαφορία της πολιτείας να προσφέρει στους τυφλούς τα απαραίτητα για την ίδια την αυτονομία τους είναι σοκαριστική.
Δεν μπορούν να έχουν αυτόνομη ζωή
Συνολικά στην Κρήτη υπάρχουν 1.100 άτομα με απώλεια όρασης 80% και άνω, σύμφωνα με τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ). Το χρονικό του προβλήματος και πώς έμειναν χωρίς εκπαιδευτή στο νησί εξηγεί στο Documento ο Μενέλαος Μαρκοδημητράκης, πρόεδρος της Περιφερειακής Ενωσης Τυφλών Κρήτης, μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τυφλών: «Εως το 2000 δεν υπήρχε κανένας εκπαιδευτής στην Κρήτη. Τότε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών μαζί με την Εθνική Ομοσπονδία Τυφλών οργάνωσαν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στο οποίο συμμετείχαν έξι κοπέλες για όλη τη χώρα. Μεταξύ αυτών και μία εδώ στο Ηράκλειο που έκανε σπουδαίο έργο όλα αυτά τα χρόνια και πήγαινε σε όλους τους νομούς. Με την κρίση οι χρηματοδοτήσεις σταμάτησαν με αποτέλεσμα αυτές οι εκπαιδεύτριες να πληρώνονται μία φορά τον χρόνο και αν. Αυτό έγινε και στην Κρήτη. Οταν έχεις οικογένεια δεν μπορείς να βασιστείς σε ένα μισθό που σήμερα έχεις και αύριο δεν έχεις. Το 2015 παραιτήθηκε, έπιασε αλλού δουλειά και σύντομα κλείνουμε δέκα χρόνια χωρίς εκπαιδεύτρια στο νησί. Οταν κάποιος δεν είναι εκπαιδευμένος βγαίνει από το σπίτι μόνο με συνοδό. Δεν μπορεί να κατακτήσει αυτό που είναι ζωτικό για τους τυφλούς, δηλαδή την αυτόνομη ζωή».
Κατηγορώ και για τον Δήμο Ηρακλείου
Η συντριπτική πλειονότητα των τυφλών στην Κρήτη, δηλαδή 547 άτομα, ζουν στο Ηράκλειο. Ενα χάος με μηδενική προσβασιμότητα περιγράφει ο εκ γενετής τυφλός Κωνσταντίνος Τσαγκατάκης, ο οποίος σπουδάζει στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο: «Το Ηράκλειο δεν είναι προσβάσιμο. Οι οδηγοί όδευσης υπάρχουν αλλά εμένα μου δημιουργούν… ανασφάλεια. Είναι πρόχειρα και αποσπασματικά τοποθετημένοι. Συνεχώς παρκάρουν πάνω ή τοποθετούνται τραπεζοκαθίσματα χωρίς να παρεμβαίνει κανείς».
Δριμύ κατηγορώ εξαπολύει και ο Μεν. Μαρκοδημητράκης προς τον Δήμο Ηρακλείου: «Ειδικά από το 2014 και μετά είναι μια πόλη μη προσβάσιμη. Εκεί που μπαίνουν οδηγοί όδευσης είναι τόσο άθλια τοποθετημένοι, χωρίς τις απαραίτητες προδιαγραφές. Είναι επιεικώς απαράδεκτοι και επικίνδυνοι. Υπάρχουν πολλά έργα που συνεχίζονται και δεν τοποθετούνται καν νέοι οδηγοί όδευσης, κατά παράβαση της νομοθεσίας. Στην ανάπλαση των Ενετικών Τειχών δεν έκαναν την παραμικρή επέμβαση για τυφλούς. Ο δήμος αν θέλει εφαρμόζει τη νομοθεσία».
«Δυστυχώς χάνεις την αξιοπρέπειά σου»
Η καθημερινότητα είναι πραγματικός γολγοθάς για την Ελ. Ζαμπετάκη που πριν από πέντε χρόνια ξεκίνησε να χάνει την όρασή της. Χρειάζεται να εκπαιδευτεί και όπως η ίδια τονίζει: «Με μερική απώλεια συνεχίζεις κάπως τη ζωή σου. Με ολική δεν μπορείς. Δεν θα μπορούσα να επιβιώσω χωρίς τους φίλους μου. Κάνω δραστηριότητες πάντα με κάποιον να βοηθάει. Πήγα μια εκδρομή και το πούλμαν με άφησε έξω από το σπίτι. Το πήρα απόφαση ότι θα πάρω το μπαστούνι για να μπω και… χάθηκα. Πήρα την κόρη μου βιντεοκλήση για να δει πού είμαι και να με βοηθήσει. Οταν περιορίζεται η ελευθερία σου χάνεις και την αξιοπρέπειά σου, δυστυχώς».
«Η κοινωνία μάς κάνει ανάπηρους δημιουργώντας εμπόδια που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν» επισημαίνει στο Documento ο Κ. Τσαγκατάκης.
Οπως επισημαίνει, ο ρόλος του εκπαιδευτή στην αυτόνομη διαβίωση των τυφλών είναι θεμελιώδης, καθώς η απουσία του τους εγκλωβίζει στο σπίτι: «Μόλις εννέα εκπαιδευτές δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες χιλιάδων τυφλών. Αρκετοί τυφλοί φοβούνται να βγουν από το σπίτι. Μαζί με το λευκό μπαστούνι ο εκπαιδευτής σε βοηθάει να ξεκινήσεις την ανεξαρτησία σου από πάρα πολύ μικρή ηλικία, γι’ αυτό και ονομάζεται εκπαιδευτής αυτόνομης διαβίωσης. Δυστυχώς το 2024 ακόμη συζητάμε για τα αυτονόητα».
