Ο Κούρδος πρόσφυγας και μέλος του HDP Μεμέτ Τσελίκ, μετά από 2,5 χρόνια φυλακής, τον περασμένο Δεκέμβριο αθωώθηκε αλλά δεν απελευθερώθηκε, καθώς συνεχίζει να κρατείται στα Χανιά. Ο Μεμέτ καταδικάστηκε και φυλακίστηκε αδίκως, με ένα κατηγορητήριο που ήταν στον αέρα, χωρίς κανένα αποδεικτικό στοιχείο, πλην του ότι ήταν ο μόνος Τούρκος υπήκοος στο αμπάρι ενός πλοίου που ήταν γεμάτο πρόσφυγες. Πλήρωσε την τουρκική υπηκοότητά του με την ελευθερία του και καταδικάστηκε από ένα δικαστήριο στα Χανιά που δε δικαιούταν να δικάσει, καθώς το «κακούργημα» που είδαν οι δικαστές στη δίκη πρώτου βαθμού έγινε εκτός της ελληνικής επικράτειας.
Στο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Χανίων, οι δικαστές αποδέχτηκαν ότι εφόσον το προσφυγικό ναυάγιο έλαβε χώρα σε διεθνή ύδατα (90 ν.μ. βορειοδυτικά των Χανίων), τότε είναι εκτός των αρμοδιοτήτων τους, ανοίγοντας με αυτόν τον τρόπο το δρόμο για το δικαστήριο της Πύλου το οποίο επίσης έλαβε χώρα σε διεθνή ύδατα.
Αλλά από τότε παραμένει στη φυλακή.
Ψήφισμα
Δημοσιεύουμε το παρακάτω ψήφισμα (ανοιχτό προς συνυπογραφή από ομάδες, σωματεία, συλλογικότητες) για τον Κούρδο πρόσφυγα Μεχμέτ Τσελίκ ο οποίος παραμένει φυλακισμένος 2μιση μήνες μετά την αθώωσή του.
Επισυνάπτουμε και κάποιες σχετικές επισημάνσεις από τον Συνήγορο του Πολίτη.
Στις 24/9/2021, 149 πρόσφυγες με προορισμό την Ιταλία, φτάνουν αναγκαστικά νότια των Χανίων, αφού βρέθηκαν σε κίνδυνο στη θάλασσα. Μια προσφύγισσα έχασε τη ζωή της.
Όπως συμβαίνει πάντα, κάποιοι κατηγορούνται ως διακινητές με βάση τις συνοπτικές ανακρίσεις και το “nationality profiling” της ΕΛ.ΑΣ., τις περισσότερες φορές χωρίς διερμηνέα και χωρίς να ακολουθούνται όλες οι προβλεπόμενες νόμιμες διαδικασίες. Αυτή τη φορά ανάμεσα στους “ενόχους” ο 36χρονος Μεχμέτ Τσελίκ, Κούρδος πολιτικός πρόσφυγας από την Τουρκία, ο οποίος καταδικάστηκε σε 155 χρόνια φυλακή για ένα έγκλημα που δε διέπραξε. Πρόκειται για εξ ορισμού πολιτικό πρόσφυγα, το 2006 σκοτώθηκαν μπροστά στα μάτια του, μέσα στο σπίτι τους, η αδερφή του, ο αδερφός του και ο κουνιάδος του από ένοπλους των τουρκικών αρχών. Παραθέτουμε τα λόγια του Μεχμέτ Τσελίκ για το πώς βρέθηκε στην Ελλάδα:
“Είμαι υπήκοος Τουρκίας, κουρδικής καταγωγής, γεννηθείς την 06η/06/1986.Λόγω των δυσμενών συνθηκών που βίωνα κι εγώ κι η οικογένεια μου στην Τουρκία αποφάσισα να μεταβώ σε κάποια χώρα της ευρωπαϊκής ένωσης αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Έτσι αποφάσισα να απευθυνθώ σε κάποιον διακινητή ώστε να με μεταφέρει στην Ευρώπη χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Οι Τούρκοι με τους Κούρδους δεν έχουν καθόλου καλές σχέσεις. Το 2006 οι Τούρκοι εισέβαλαν στο σπίτι μας και σκότωσαν μέλη της οικογένειας μου. Είμαι ενεργό μέλος του HDP και ήθελα να φύγω από την Τουρκία, διότι διώκομαι για τα πολιτικά μου πιστεύω. Για το λόγο αυτό αποφάσισα να φύγω δια παντός από την Τουρκία με προορισμό την Ιταλία. Από το Diarbakir της Τουρκίας με μετέφερε κάποιος ονόματι «Ali» στην Κωνσταντινούπολη, στον οποίο έδωσα και ένα ποσό γύρω στις 8.000 ευρώ για να με μεταφέρουν,και κατά τις 22:00 ώρα το βράδυ με έβαλαν, μαζί με άλλα άτομα, σε ένα κλειστό φορτηγό, και μας πήγαν στη Σμύρνη. Σχεδόν πέντε με έξι ώρες διήρκησε η διαδρομή, μετά μας έβαλαν στο καράβι και μάλιστα στο αμπάρι του καραβιού, για να μη μας βλέπουν τυχόν διερχόμενα σκάφη. Εκεί παρέμεινα για ημέρες χωρίς τροφή και νερό μαζί με τους λοιπούς μεταφερόμενους. Όταν το πλοίο ναυάγησε σε διεθνή ύδατα κάποιο διερχόμενο πλοίο σημαίας MarshallIslandsμας διέσωσε και μας μετέφερε στην Ελλάδα, οπότε και ξεκίνησε ένας δύσκολος αγώνας για εμένα.”
Μετά από δύο χρόνια άδικης κράτησης στις φυλακές της Αγιάς, αθωώνεται στο Εφετείο Χανίων, στις 8 /12/2023.
Ενώ λοιπόν αθωώνεται για το αδίκημα της διακίνησης, αλλά και της παράνομης εισόδου στη χώρα, τη στιγμή που νόμιζε ότι αποφυλακίστηκε, μεταφέρεται στα κρατητήρια του Αστυνομικού Μεγάρου Χανίων όπου και κρατείται μέχρι σήμερα, με εντολή του αστυνομικού διευθυντή Χανίων. Οι λόγοι για τους οποίους κρατείται είναι επειδή “σε βάρος του συντρέχει κίνδυνος διαφυγής, αφού στερείται μόνιμου καταλύματος καθώς και κίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, ενώ εξακολουθεί να παραμένει παράνομα στη χώρα”. Οι παραπάνω λόγοι κράτησης καταρρίπτονται από την επιστολή του Συνήγορου του Πολίτη, όπου ενδεικτικά αναφέρεται:
“Σε κάθε περίπτωση «η κράτηση του αιτούντος διεθνή προστασία συνιστά σπουδαίο λόγο
επιτάχυνσης της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος ασύλου» (άρθρο 50 παρ.8 του
ν.4939/2022) και επιπλέον «οι καθυστερήσεις των διοικητικών διαδικασιών που δεν μπορούν
να αποδοθούν στον αιτούντα δεν δικαιολογούν συνέχιση της κράτησης» (άρθρο 50 παρ. 5 του
4939/2022)“.
Δίχως να αφεθεί ουσιαστικά ποτέ ελεύθερος, ο εγκλεισμός του Τσελίκ γίνεται ακόμα χειρότερος. Η συνθήκη της ανελευθερίας μέσα σε μια φυλακή για έναν άνθρωπο που δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα, γίνεται ακόμα πιο σκληρή όταν χώρος κράτησης αποτελεί ένα κελί ενός αστυνομικού τμήματος. Ήδη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει αναγνωρίσει πως τα κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων δεν είναι κατάλληλα, πέραν της πολύ σύντομης κράτησης. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκεται σήμερα είναι οι εξής : έλλειψη πρόσβασης σε εξωτερικούς χώρους, προαυλισμό, φυσική πηγή φωτός και χωρίς ιδιωτική ζωή. Δεν του δόθηκαν ούτε βασικά προϊόντα υγιεινής, όπως οδοντόβουρτσα, ούτε ρουχισμός. Δεν υπάρχει πρόσβαση σε διερμηνέα και δεν παρέχονται υπηρεσίες ιατρικής ή ψυχολογικής φύσεως.
Από την μεριά του ο Μεχμέτ Τσελίκ έχει κάνει όλες τις νόμιμες διαδικασίες, αίτημα ασύλου, δήλωση μόνιμης κατοικίας που θα φιλοξενηθεί, κάνοντας πλέον φανερό πως η κράτησή του αποτελεί κάποιου είδους τιμωρία, με ωστόσο εξαιρετικά δυσανάλογες και επαχθείς συνέπειες στο πρόσωπό του.
Ο Μεχμέτ Τσελίκ μετρά πάνω από δύο μήνες στο κρατητήριο Χανίων, έχοντας ήδη χάσει δυόμιση χρόνια από τη ζωή του. Για ποιον λόγο λοιπόν κρατείται ; Με ποιανού ευθύνη ένας άνθρωπος που δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα περνά αυτό τον Γολγοθά από τις ελληνικές αρχές ;
Στεκόμαστε πλάι στον Μεχμέτ Τσελίκ, Κούρδο πολιτικό πρόσφυγα από την Τουρκία και ζητάμε την άμεση απελευθέρωσή του.
Καταδικάζουμε την εκδικητική στάση των ελληνικών αρχών και ζητάμε να εφαρμοστούν οι διεθνείς κανονισμοί για την προστασία της ζωής των προσφύγων και μεταναστ(ρι)ών.
Συνυπογράφουν (έως τώρα)
Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων
Κατάληψη Rosa Nera
ΚΡαΧ – Κοινωνικό Ραδιόφωνο Χανίων
Ενιαίος Σύλλογος Φοιτητών Πολυτεχνείου Κρήτης
Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών παρ. Χανίων
Ο Συνήγορος του Πολίτη
Διοικητική κράτηση αλλοδαπού πολίτη
Αξιότιμοι κύριοι,
Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε τη με αρ. Φ 347725/2024 αναφορά του κυρίου CELIK MEHMET, πολίτη Τουρκίας, διοικητικά κρατούμενου στο ΑΤ Χανίων.
Ι – Σύντομο Ιστορικό
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα, ο προαναφερόμενος αλλοδαπός, συνελήφθη στις 8/12/2023, στα Χανιά, μετά την αποφυλάκισή του από Σωφρονιστικό Κατάστημα Κράτησης Χανίων. Ειδικότερα, ο εν θέματι αλλοδαπός είχε καταδικαστεί πρωτόδικα για το αδίκημα της παράνομης μεταφοράς από το εξωτερικό στην Ελλάδα πολιτών τρίτων χωρών. Στη συνέχεια, ωστόσο, κατόπιν έφεσής του, το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Κρήτης, δέχτηκε την ένσταση περί έλλειψης δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων, ήρε την ποινική δίωξη σε βάρος του και τον αθώωσε ακόμη και για την πράξη της παράνομης εισόδου στη χώρα. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι μετά από δυόμιση χρόνια κράτησης στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Χανίων, να βρίσκεται σήμερα διοικητικά κρατούμενος στο Τμήμα Μεταγωγών Δικαστηρίων Χανίων στο ΑΤ Χανίων, δυνάμει της με αρ. 38561/2-Α από 8/12/2023
Απόφασης του Διευθυντή της Αστυνομίας Χανίων. Όπως αναφέρεται, ο κύριος CELIK MEHMET, στις 19/12/2023 υπέβαλε αίτημα διεθνούς προστασίας στο ΠΓΑ Κρήτης, το οποίο πρωτοκολλήθηκε με αρ. πρωτ. 4452/0/01/2024 και η καταγραφή του έλαβε χώρα στις 10/01/2024.
Επιπλέον, στην ίδια αναφορά, επισημαίνεται το γεγονός ότι στα κρατητήρια του Τμήματος Μεταγωγών Δικαστηρίων Χανίων, στο ΑΤ Χανίων, είναι αδύνατον να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Δεν υπάρχει προαυλισμός και φυσική πηγή φωτός ενώ, όπως καταγγέλλεται, δεν του έχουν δοθεί βασικά προϊόντα υγιεινής ούτε ρουχισμός. Ακόμη, όπως αναφέρεται, κρατείται στο ίδιο κελί με υπόπτους διάπραξης σοβαρών αδικημάτων.
Χαλκοκονδύλη 17, 104 32 Αθήνα Τηλ: 2131306600
Παράλληλα, δεν υπάρχει πρόσβαση σε διερμηνέα και δεν παρέχονται ιατρικές ή ψυχολογικές υπηρεσίες στήριξης.
Τέλος, αναφέρεται ότι δεν στερείται σταθερής διεύθυνσης κατοικίας, καθώς σε περίπτωση άρσης της κράτησης θα φιλοξενηθεί από τον κύριο DEMIREL MEHMET, στη μισθωμένη από αυτόν οικία, επί της οδού Ηπείρου αρ. 22, στην Αθήνα.
ΙΙ- Επισημάνσεις του Συνηγόρου του Πολίτη
Εν όψει των παραπάνω, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, σε περίπτωση κατάθεσης αιτήματος διεθνούς προστασίας από αλλοδαπό, ο οποίος τελεί υπό κράτηση, οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να ολοκληρώσουν την πλήρη καταγραφή της αίτησης διεθνούς προστασίας, καθώς και την εξέτασή της εντός σύντομων προθεσμιών (άρθρ.69 παρ.7-β και 50 παρ.8 του ν.4929/2022).
Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 50 του ν.4939/2022, περί κράτησης, «πολίτης τρίτης χώρας που υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας ενόσω κρατείται, παραμένει κρατούμενος κατ΄εξαίρεση, εφόσον είναι αναγκαίο, κατόπιν ατομικής αξιολόγησης και υπό την προϋπόθεση ότι δεν μπορούν να εφαρμοστούν εναλλακτικά μέτρα, όπως αυτά που αναφέρονται στην παρ.3 του άρθρου 22 του ν.3907/2011».
Σε κάθε περίπτωση «η κράτηση του αιτούντος διεθνή προστασία συνιστά σπουδαίο λόγο επιτάχυνσης της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος ασύλου» (άρθρο 50 παρ.8 του ν.4939/2022) και επιπλέον «οι καθυστερήσεις των διοικητικών διαδικασιών που δεν μπορούν να αποδοθούν στον αιτούντα δεν δικαιολογούν συνέχιση της κράτησης» (άρθρο 50 παρ. 5 του 4939/2022).
Επιπλέον, ο Συνήγορος του Πολίτη, επαναλαμβάνει την πάγια θέση του1 ότι τα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επί μακρόν χρονικό διάστημα κράτηση. Σύμφωνα με τη νομολογία του ΕΔΔΑ «τα αστυνομικά τμήματα δεν είναι χώροι κατάλληλοι για την κράτηση ατόμων που τελούν εν αναμονή της εκτέλεσης ενός διοικητικού μέτρου. Από την ίδια τη φύση τους, πρόκειται για χώρους που προορίζονται να υποδέχονται άτομα για πολύ μικρά χρονικά διαστήματα».
Με βάση τα παραπάνω, και λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, το γεγονός ότι o εν θέματι αλλοδαπός παραμένει κρατούμενος σε εντελώς ακατάλληλο χώρο του ΑΤ Χανίων, επί δύο και πλέον μήνες, σας παρακαλούμε να εξετάσετε την άρση κράτησης των αναφερομένου και εν ανάγκη, την λήψη εναλλακτικών της κράτησης μέτρων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 50 του ν.4939/2022.
Εν αναμονή της ανταπόκρισής σας, ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη συνεργασία.
Με εκτίμηση,
Γιάννης Μόσχος
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη
