Αναβολή της δίκης του πατέρα Αντώνιου ζητήθηκε λόγω κωλύματος των δύο συνηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων οι οποίοι βρίσκονται στη δίκη για την τραγωδία στο Μάτι. Η δίκη στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών αφορά τις κατηγορίες κατά του πατέρα Αντωνίου για σωματική κακοποίηση ανηλίκων παιδιών που ζούσαν μέσα στην «Κιβωτό του Κόσμου». Μαζί του θα δικαστούν 7 πρώην εργαζόμενοι στην Οργάνωσης, επίσης για κακοποίηση ανηλίκων.
Στο δικαστήριο δήλωσαν παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας πάνω από 10 παθόντες, ενήλικες και ανήλικοι.
Στο εδώλιο του δικαστηρίου κάθονται για δέκα πλημμελήματα ο πατέρας Αντώνιος και επτά ακόμη συνεργάτες του. Οι κατηγορίες αφορούν βαριά σωματική βλάβη ανήλικου, επικίνδυνη σωματική βλάβη ανήλικου, απλή σωματική βλάβη ανήλικου, απειλή σε βάρος ανηλίκου, συνέργεια σε απλή σωματική βλάβη, έκθεση, βαριά σωματική βλάβη ανηλίκων που δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, ηθική αυτουργία κατά συρροή σε επικίνδυνη σωματική βλάβη ανηλίκου, ηθική αυτουργία κατά συρροή σε απλή σωματική βλάβη ανήλικου και ηθική αυτουργία κατά συρροή σε απειλή σε βάρος ανηλίκου είναι κάποιες από τις κατηγορίες που θα κληθούν να αντικρούσουν κατά περίπτωση οι οκτώ κατηγορούμενοι.
Πρόκειται για την πρώτη δίκη που ο πατήρ Αντώνιος θα καθίσει στο εδώλιο καθώς, υπό τον κίνδυνο παραγραφής των πλημμελημάτων, η δικογραφία διαχωρίστηκε και ο κατηγορούμενος θα δικαστεί ξεχωριστά για την κακουργηματική κατηγορία της κατάχρησης ανηλίκων.
Η Δικαιοσύνη ελέγχει τον πατέρα Αντώνιο για ακόμα τρία κακουργήματα (απιστία, υπεξαίρεση και ξέπλυμα χρήματος), με το πόρισμα της Οικονομικής Αστυνομίας να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για τον ίδιο και τη σύζυγό του, πρεσβυτέρα Σταματία Γεωργαντή, και την υπόθεση να βρίσκεται στα χέρια του εισαγγελέα που θα αποφασίσει την άσκηση ποινικής δίωξης.
Ο ίδιος υποστηρίζει εξ αρχής ότι όλα αυτά είναι μία σκευωρία
Οι λέξεις «μεθοδευμένες», «κατά συρροή», «κατ’ εξακολούθηση», «κατόπιν συναπόφασης» και «με κοινό δόλο», που περιλαμβάνονται στο κατηγορητήριο και χαρακτηρίζουν τις αξιόποινες πράξεις, αλλά και ο χρόνος τέλεσης των καταγγελλόμενων αδικημάτων (από τον Απρίλιο του 2018 έως τον Αύγουστο του 2022) αποτυπώνουν έναν συστηματικό τρόπο δράσης, με κοινά βιωματικά χαρακτηριστικά στις περισσότερες καταγγελίες: παιδιά που υποχρεώνονταν σε παρατεταμένη απομόνωση για σωφρονισμό ή εξαναγκάζονταν σε βαριές χειρωνακτικές εργασίες ή υπέστησαν σωματικές κακώσεις από συνεργάτες του ιδρυτή της ΜΚΟ που τους χτυπούσαν με κλοτσιές και μπουνιές, με σανίδες και πέτρες.
Οι αξιόποινες πράξεις που περιγράφονται αφορούν διαφορετικές δομές της οργάνωσης ανά την Ελλάδα (Αθήνα, Χίος, Βόλος, Καλαμάτα και Ιωάννινα) και διαφορετικές χρονικές περιόδους. Το ίδιο και οι καταγγελίες, οι οποίες δεν έγιναν στον ίδιο χρόνο. Κάποιες ήταν στα χέρια του Συνηγόρου του Παιδιού πολύ πριν η πρώτη καταγγελία δει το φως της δημοσιότητας και ακολουθήσει χιονοστιβάδα καταγγελιών. Ο ρόλος που το κατηγορητήριο αποδίδει στον πατέρα Αντώνιο είναι πρωταρχικός· χαρακτηριστική είναι η φράση: «ως υπεύθυνος όλων των δομών φιλοξενίας, με πειθώ, φορτικότητα, προτροπές και παραινέσεις έπεισε τον… να χτυπήσει επανειλημμένα τον… ».
Το μόνο που αλλάζει στην προηγούμενη φράση είναι το όνομα του συνεργάτη-συγκατηγορούμενου του πατρός Αντωνίου και του θύματος. Αξίζει να αναφερθεί πως οι συγκατηγορούμενοι του πατρός Αντωνίου, υπάλληλοι ή στελέχη της «Κιβωτού», συχνά μεταφέρονταν από τη μία δομή στην άλλη. Έτσι, αναφέρονται επανειλημμένα στη δικογραφία ως τα ίδια πρόσωπα που σε διαφορετικές δομές κατηγορούνται ότι κακομεταχειρίζονταν διαφορετικά θύματα, με αποτέλεσμα μέσα από τις καταγγελίες των παιδιών να φαίνονται μοτίβα στη δράση τους.
Οι εργαζόμενοι, που επιβεβαιώνουν ότι ήταν σε γνώση τους οι καταγγελίες πριν η υπόθεση πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης και εξετάστηκαν κατά το στάδιο της ανάκρισης, έχουν ήδη κληθεί να καταθέσουν, ενώ στα έγγραφα της δικογραφίας περιλαμβάνονται εκθέσεις πραγματογνωμόνων ψυχολόγων που έχουν εξετάσει τους καταγγέλλοντες, καθώς και η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη που διαπιστώνει ότι η δομή λειτουργούσε σαν φυλακή. Ειδικά για τον πατέρα Αντώνιο το πόρισμα φαίνεται να καταλήγει ότι το μοντέλο λειτουργίας της «Κιβωτού» βασιζόταν στην κρίση και τις απόψεις του για τη διαπαιδαγώγηση και μεταχείριση των παιδιών και δεν επιδεχόταν κριτική ή αμφισβήτηση. «Το κύρος και η ευρεία κοινωνική αποδοχή που περιέβαλλε τη δημόσια εικόνα του είχαν καταστήσει την “Κιβωτό του Κόσμου” ουσιαστικά υπεράνω κριτικής ή ελέγχου από τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Άλλο ένα πόρισμα, αυτήν τη φορά από την Οικονομική Αστυνομία, φέρεται να διαπιστώνει για τον πατέρα Αντώνιο υπεξαίρεση και ξέπλυμα μαύρου χρήματος για τρία κτίρια στα Ιωάννινα, διακίνηση δεκάδων χιλιάδων ευρώ σε σακούλες και αγορά ακινήτων στο όνομά του με πόρους αμφίβολης προέλευσης, καθώς και αόρατες δαπάνες και κατασκευές που είτε δεν έγιναν ποτέ είτε δεν ολοκληρώθηκαν.
Απέναντι σε όλες τις κατηγορίες που του αποδίδονται, ο πατήρ Αντώνιος καλείται να δώσει την πρώτη δικαστική μάχη, η οποία μόνο εύκολη δεν προμηνύεται.
Δομή χωρίς άδεια και παιδαγωγός με πτυχίο Ωδείου
Η δομή της «Κιβωτού του Κόσμου» στην Κόνιτσα δεν είχε άδεια λειτουργίας από το 2017, όπως αποδεικνύεται από έγγραφο της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Ηπείρου που εστάλη το 2022 στην οργάνωση και κοινοποιήθηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών. Ως φορέας αδειοδότησης η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας καλεί τη διοίκηση της οργάνωσης να ακολουθήσει τη νομοθεσία και να καταθέσει το συντομότερο φάκελο αδειοδότησης με τα απαραίτητα δικαιολογητικά καθώς, όπως σημειώνει, «λειτουργείτε από το 2017 χωρίς να διαθέτετε σχετική άδεια, γεγονός το οποίο σας έχει επισημανθεί επανειλημμένα τόσο προφορικά όσο και γραπτά».
Το ίδιο έγγραφο επιβεβαιώνει τις καταγγελίες των τροφίμων για εξαναγκαστική εργασία και μάλιστα ύστερα από εκτενή κοινωνική έρευνα που διεξήχθη από την υπηρεσία. Όπως αναφέρει, «σας εφιστούμε την προσοχή στο γεγονός ότι: δεν επιτρέπεται να επιβάλλονται από τους ενηλίκους της δομής στα ανήλικα, καθήκοντα καθαριότητας, μαγειρικής, μελέτης και φροντίδας ατομικής υγιεινής μικρότερων παιδιών, βαφτίζοντάς τα ως “εκπαιδευτικό πρόγραμμα”» για να καλυφθεί η μη επάρκεια προσωπικού. Όσο για τους εργαζόμενους, κάποιοι δεν διέθεταν καν τα κατάλληλα πτυχία για τη θέση τους, όπως η υπεύθυνη παιδαγωγός με πτυχίo μουσικής από Δημοτικό Ωδείο.
Από την έρευνα της υπηρεσίας διαπιστώθηκε επίσης παρεμπόδιση της κοινωνικοποίησης των παιδιών και της επικοινωνίας τους με συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα, καθώς και ότι οι ανήλικοι δεν είχαν καν δικαίωμα να επιλέξουν Γενικό ή Επαγγελματικό Λύκειο. Παράλληλα, ένας μεγάλος αριθμός παιδιών κατήγγειλε στην υπηρεσία «αντιπαιδαγωγικές μεθόδους συνετισμού και υποβολή σε στρεσογόνες καταστάσεις […] Διαπιστώθηκε επίσης, στην προσπάθεια του προσωπικού να αιτιολογήσει κάποιες από τις προαναφερθείσες μεθόδους συνετισμού, να χαρακτηριστούν κάποια από τα παιδιά ως “άτακτα, ανυπάκουα, επαναστάτες, χειριστικά”, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους καθώς, αντιμετωπίζοντάς τα ως “αποδιοπομπαίους τράγους”, ελλοχεύει ο κίνδυνος να υιοθετηθεί πράγματι ο ρόλος αυτός από τα παιδιά στη μελλοντική διαδρομή τους και να αποβεί εις βάρος τους».
Στο απολογητικό υπόμνημά του στην ανακρίτρια ο πατήρ Αντώνιος φέρεται να χαρακτήριζε τις δομές της οργάνωσης στην επαρχία «πρότυπα κέντρα παιδικής προστασίας» και έκανε λόγο για «αμαύρωση» όλης της προσπάθειας από «εν αιθρία, όλως αβάσιμες, βρίθουσες πολιτικών ψευδών καταγγελίες».
Το κατηγορητήριο
Το καλοκαίρι του 2019, στο Διμήνι Βόλου ο πατήρ Αντώνιος, ένας συνεργάτης του (διευθυντής της δομής) και ένας υπάλληλος ανάγκασαν ένα 15χρονο τότε παιδί της δομής να εργάζεται καθημερινά επί οκτώ ώρες, επιβάλλοντάς του να καθαρίζει το έδαφος, να αρμέγει ζώα και να μεταφέρει ακαθαρσίες μέσα σε βαριά τσουβάλια. Στην ίδια δομή, ακόμη ένας τρόφιμος αναγκαζόταν σε αγροτικές εργασίες, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε στη δομή του Κολωνού, όπου αναγκαζόταν να εργαστεί σε αποθήκη με σπασμένο πόδι, σε γύψο.
Στο Διμήνι Βόλου στα τέλη του 2019 ένα 12χρονο παιδί παρέμεινε κλειδωμένο και μόνο του επί δύο μήνες σε ένα σπιτάκι στις εγκαταστάσεις της δομής. Σύμφωνα με τη δικογραφία, μια εργαζόμενη και συγκατηγορούμενη του πατρός Αντωνίου του πήγαινε μόνο φαγητό, ενώ το παιδί αναγκαζόταν να πίνει νερό από την τουαλέτα του σπιτιού. Στο ίδιο παιδί επιβλήθηκαν επίσης βαριές και επικίνδυνες χειρωνακτικές εργασίες τόσο στην παραπάνω δομή όσο και σε αυτήν του Άνω Βόλου το 2021 και το 2022. Τον Μάιο του 2022 μεταφέρθηκε προσωρινά στη δομή του Κολωνού, όπου χτυπήθηκε σε όλο του το σώμα και το πρόσωπο από δύο μέλη του Δ.Σ. της εταιρείας (ένας εκ των δύο ήταν, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο νονός του).
Τον Αύγουστο του 2022 το ίδιο παιδί απομονώθηκε μαζί με ακόμη τέσσερις τρόφιμους ηλικίας 15-17 χρόνων σε υπόγειο των εγκαταστάσεων του Διμηνίου Βόλου, που λειτουργούσε ως οινοποιείο. Εκεί χτυπήθηκαν σοβαρότατα, όπως καταγγέλλεται, από εργαζόμενο της δομής. Πολύωρες και επίπονες χειρωνακτικές εργασίες επιβλήθηκαν σε έναν 16χρονο τρόφιμο της δομής του Άνω Βόλου, ο οποίος εργαζόταν σε καθημερινή βάση για περίπου έναν χρόνο (από τον Σεπτέμβριο 2019 έως τον Ιούλιο του 2020) έναντι 150 ευρώ τον μήνα.
Το 2022 στον Άνω Βόλο δύο παιδιά, ηλικίας τότε 17 και 15 ετών, παρέμειναν απομονωμένα σε παράσπιτο της δομής για τρεις και έναν μήνα, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη δικογραφία, ο 17χρονος παρέμενε διαρκώς κλειδωμένος χωρίς πρόσβαση σε τουαλέτα (επειδή η πόρτα ήταν κλειδωμένη) και κοιμόταν σε ένα στρώμα στο πάτωμα. Του επέτρεπαν να βγει από το δωμάτιο μόνο για να κάνει αγροτικές εργασίες και για να πηγαίνει στην τουαλέτα, υπό επίβλεψη. Έπειτα από προτροπή του πατρός Αντώνιου και ενώ ο 17χρονος βρισκόταν σε καθεστώς απομόνωσης, σύμφωνα με τη δικογραφία, δύο πρώην υπάλληλοι της δομής τον χτύπησαν με γροθιές, κλοτσιές, σανίδες και πέτρες. Το παιδί υπέστη χτυπήματα που του προκάλεσαν οίδημα, αιμορραγίες, κακώσεις και μώλωπες σε όλο του το σώμα, ενώ δέχτηκε και απειλές για τη ζωή του («θα σε σκοτώσουμε»).
O ένας από τους δύο κατηγορούμενους απείλησε ξανά ακόμη έναν ανήλικο τον Αύγουστο του 2022 στο Διμήνι Βόλου: «Όχι μόνο θα σου σπάσω τα μούτρα, αλλά θα σε στείλω και στο νοσοκομείο». Ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, είχε χτυπήσει και απομονώσει τον ίδιο 17χρονο, το 2018, στη δομή της Πωγωνιανής Ιωαννίνων, όπου ήταν διευθυντής. Στα μαγειρεία της δομής της Χίου ένας τρόφιμος καταγγέλλει ότι αναγκαζόταν, χωρίς αντάλλαγμα, σε καθημερινή εργασία στα μαγειρεία επί 12 ώρες (09.00-21.00) από το 2019 έως το 2021, όντας ανήλικος. Το καλοκαίρι του 2021 υπάλληλοι της «Κιβωτού» τον ανάγκαζαν να σπάει πέτρες σε ένα βουνό από τις 7 το πρωί ώς τις 2 το μεσημέρι.
Το υπόλοιπο διάστημα (21.00-09.00) παρέμενε κλειδωμένος σε δωμάτιο της δομής. Βαριές εργασίες και απομόνωση καταγγέλλουν ακόμη τρία παιδιά της συγκεκριμένης δομής.
Στην Καλαμάτα ένας ανήλικος αναγκαζόταν καθημερινά επί δύο χρόνια να σκάβει με τσάπα σε κτήματα της δομής, να κλαδεύει δέντρα και να μαζεύει ελιές. Τον Ιανουάριο του 2022 μεταφέρθηκε στη δομή της Αθήνας. Εκεί, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ένα μέλος του Δ.Σ. και ένας εργαζόμενος της δομής τον χτύπησαν με κλοτσιές, γροθιές και ένα σιδερένιο αντικείμενο. Κατά την ίδια μαρτυρία, μαζί με άλλους δύο τρόφιμους της δομής εργαζόταν 8 ώρες τη μέρα σε υπόγειο που λειτουργούσε ως αποθήκη τροφίμων. Οι τρεις ζούσαν σε χωριστά δωμάτια και απομονωμένοι από τα άλλα παιδιά. Τους επέτρεπαν να βγαίνουν από τα δωμάτιά τους μόνο για φαγητό, ενώ τους απαγόρευαν να μιλούν μεταξύ τους. Σύμφωνα με τη δικογραφία, αυτό διήρκεσε έως τον Ιούνιο του ίδιου έτους.
