Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος, χωρίς περιστροφές, ανέδειξε τον λαϊκισμό και την υποκρισία με την οποία αντιμετωπίζει η ΝΔ το θέμα της Ροδόπης υποτάσσοντας την εθνική ανάγκη στην κομματική σκοπιμότητα.
Σε αντίθεση με τους πρώην υπουργούς του ΠΑΣΟΚ Αννα Διαμαντοπούλου και Γιώργο Φλωρίδη που έριξαν νερό στον μύλο της ΝΔ και διαφοροποιούμενος από τη γραμμή ίσων αποστάσεων της Χαριλάου Τρικούπη, ο πρώην ΥΠΕΞ πήρε ξεκάθαρα θέση εναντίον της συζήτησης που προκαλεί η ΝΔ για τους μουσουλμάνους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Ενα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την εκπομπή “Στο Κέντρο” του Γ. Κουβαρά (ΕΡΤ)
Γ. Κουβαράς: Θέλω πρώτα από όλα να ξεκινήσουμε λίγο από τα θέματα της Ροδόπης, διότι έχει έρθει αυτό το θέμα στο προεκλογικό σκηνικό έτσι με έναν τρόπο πολύ έντονο τις τελευταίες ημέρες.
Ευ. Βενιζέλος: Ως μη όφειλε.
Γ. Κουβαράς: Ως μη όφειλε, λέτε, ναι. Το περίμενα ότι θα μου το πείτε αυτό, οφείλω να ομολογήσω και με τη μεγάλη εμπειρία που έχετε βέβαια από το Υπουργείο Εξωτερικών και από αυτά τα θέματα, αλλά θέλω να σας κάνω ένα πάρα πολύ απλό ερώτημα. Ας πούμε ότι ήσασταν αρχηγός ενός κόμματος το οποίο βάλλεται με το επιχείρημα ότι δύο υποψήφιοί του, μειονοτικοί βουλευτές, σχετίζονται με το τουρκικό προξενείο. Μπορείτε να μου πείτε τι θα κάνατε; Θα τους αποσύρατε, θα τους ζητούσατε ενδεχομένως να κάνουν μία δήλωση για να αποσαφηνίσουν την κατάσταση;
Ευ. Βενιζέλος: Μπορείτε να ρωτήσετε τους αρχηγούς των κομμάτων μεθαύριο για το θέμα αυτό. Εάν οι ψήφοι της μειονότητας είχαν κατευθυνθεί στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, θα υπήρχε η ίδια αντίδραση; Γιατί κατά καιρούς έχουμε οργανωμένη, ας το πούμε έτσι, μετάβαση ψήφων, προώθηση ψήφων προς διάφορα κόμματα στην περιοχή. Είναι ζητήματα τα οποία μας απασχολούν δεκαετίες, τα χειριζόμαστε με πολύ μεγάλη λεπτότητα και προσοχή και με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις ημέρες αυτές που διεξάγεται αυτός ο δημόσιος διάλογος με τόση ένταση, υποτεταγμένος στις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας και όχι μίας εθνικής πολιτικής κατά τη γνώμη μου, διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ένα συνέδριο που διοργανώνει το ΕΛΙΑΜΕΠ για τα 100 χρόνια της Συνθήκης της Λωζάνης, ένα διεθνές συνέδριο με τη συμμετοχή και πολλών Τούρκων επιστημόνων.
Γ. Κουβαράς: Ναι.
Ευ. Βενιζέλος: Κι εγώ μίλησα χθες για τη Συνθήκη της Λωζάνης θέτοντας το ερώτημα εάν είναι ένας παράγοντας προσέγγισης ή έντασης μεταξύ των δύο χωρών. Εκεί, βλέπετε, ο διάλογος είναι πάρα πολύ προσεκτικός, πάρα πολύ ήπιος, με ιστορικό βάθος, με τεκμηρίωση νομική και βέβαια λαμβάνουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους και δεν προσεγγίζουμε τόσο λεπτά και κρίσιμα ζητήματα με την απλούστευση και την επιθετικότητα που συνήθως έχει ο κομματικός λόγος και μάλιστα ο προεκλογικός. Είναι παράκλησή μου, θα έλεγα, εθνική να αποφεύγουμε τέτοιου είδους συζητήσεις δημόσια με τέτοιον τρόπο.
Γ. Κουβαράς: Ναι, αλλά αυτό το πρόβλημα, κ. Πρόεδρε, με έναν τρόπο δεν θα το βρούμε μπροστά μας; Δηλαδή είτε θα το βρούμε μπροστά μας ως πρόβλημα της Ελληνικής Βουλής, εάν πράγματι αυτοί οι δύο βουλευτές κατευθύνονται από την Άγκυρα ουσιαστικά, είτε θα το βρούμε ως πρόβλημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ευ. Βενιζέλος: Κύριε Κουβαρά, με συγχωρείτε. Έχετε ελέγξει τη συμπεριφορά την εκλογική της μειονότητας της Θράκης τα τελευταία 50 χρόνια, σε όλη τη μεταπολίτευση, στις βουλευτικές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές; Έχουμε θυμηθεί και έχουμε συνεκτιμήσει τι έχουν ψηφίσει κατά προτίμηση όλα αυτά τα χρόνια; Θα δείτε ότι υπάρχουν πάρα πολλές εναλλαγές, παραλλαγές, ότι υπάρχει ένα πρόβλημα και, εν πάση περιπτώσει, έχουμε αναρωτηθεί γιατί το ελληνικό κράτος εδώ και πολλές δεκαετίες, μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης, δέχτηκε να λειτουργεί ένα τουρκικό προξενείο εγκατεστημένο στην Κομοτηνή; Γιατί στην Κομοτηνή το τουρκικό προξενείο; Εν πάση περιπτώσει, ας πάρουμε ορισμένες βασικές αρχές για να ξέρουμε πώς πρέπει να χειριζόμαστε τέτοιου είδους λεπτά και, θα έλεγα, μακροχρόνιας εμβέλειας ζητήματα. Πρόκειται για Έλληνες πολίτες οι οποίοι πρέπει να απολαμβάνουν όλων των συνταγματικών τους δικαιωμάτων, όλων των δικαιωμάτων τους κατά το Διεθνές Δίκαιο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και κατά το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γ. Κουβαράς: Ναι.
Ευ. Βενιζέλος: Επιπλέον, πρέπει να είμαστε ευτυχείς όταν υπάρχει οικονομική πρόοδος, ένταξη στην ελληνική πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή, όταν υπάρχει άνοδος του βιοτικού επιπέδου, όταν υπάρχει συμμετοχή της μειονότητας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, όταν αυξάνεται ο αριθμός ανδρών και γυναικών που λαμβάνουν επιστημονική μόρφωση και ενσωματώνονται μετά στην επαγγελματική ζωή, ασκώντας επαγγέλματα τα οποία είναι υψηλής επιρροής και υψηλού κοινωνικού κύρους.
Γ. Κουβαράς: Ναι, αλλά αμφισβητεί κανείς την αξία της μειονότητας, της μουσουλμανικής μειονότητας ως μουσουλμανικής; Το θέμα είναι η αναφορά στην τουρκική μειονότητα.
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω το εξής, πρέπει να έχουμε ορισμένους άξονες που ακολουθούμε σταθερά. Ο ένας από αυτούς είναι ότι τα ζητήματα των μειονοτήτων τώρα, εν έτει 2023, δεν αντιμετωπίζονται μόνο με αναφορά στη Συνθήκη της Λωζάνης, αντιμετωπίζονται μέσα από όλο το πλέγμα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδίως για χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, που μετέχουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης, συνυπογράφουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και αναγνωρίζουν την ατομική προσφυγή ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Στρασβούργου, η νομολογία του Δικαστηρίου αυτού είναι το βασικό πλαίσιο αναφοράς για όλα τα θέματα.
Γ. Κουβαράς: Μάλιστα.
Ευ. Βενιζέλος: Ας πούμε, έχουμε πράγματα να κάνουμε στη Θράκη που δεν τα έχουμε κάνει, δεν έχουμε λύσει ένα κολοσσιαίο θέμα που είναι η εφαρμογή του ιερού ισλαμικού νόμου, της Σαρία. Η εφαρμογή της Σαρία, έστω με τον ήπιο τρόπο που τώρα εφαρμόζεται ως επιλογή, ως δυνατότητα, είναι και αυτή αντίθετη με τη νομολογία του Στρασβούργου. Πρέπει να λύσουμε το θέμα αυτό για παράδειγμα. Πρέπει να λύσουμε τα θέματα της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου τα οποία εκκρεμούν και για τα οποία απολογείται η Ελλάδα κατά καιρούς στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Από την άλλη μεριά, βεβαίως έχουμε μία πραγματικότητα που λέγεται Τουρκία, που λέγεται Οικουμενικό Πατριαρχείο, που λέγεται Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, Έλληνες της Ίμβρου και της Τενέδου. Εκεί η υποχρέωση της Τουρκίας να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο είναι απόλυτη, εκεί υποστηρίζουμε όλες τις ατομικές προσφυγές που ασκούν τα καθιδρύματα κυρίως της ελληνικής μειονότητας, αλλά και του Οικουμενικού Πατριαρχείου ενώπιον του Στρασβούργου και βεβαίως χαιρόμαστε πάρα πολύ όταν εκδίδονται αποφάσεις οι οποίες διαπιστώνουν παραβίαση και τις οποίες έχει υποχρέωση η Τουρκία να σεβαστεί. Τώρα, ιστορικά πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι εδώ έχουμε δύο βασικά κείμενα. Πρώτον, τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 η οποία επιβάλλει στην Τουρκία μία σειρά από πολύ σημαντικές υποχρεώσεις για το σεβασμό και την προστασία των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία. Όμως το τελευταίο άρθρο αυτού του κεφαλαίου επιβάλλει τις ίδιες υποχρεώσεις και στην Ελλάδα για τις μουσουλμανικές μειονότητες.
Από την άλλη μεριά, δεύτερον, η Σύμβαση της Λωζάνης για την ανταλλαγή των πληθυσμών είναι μία σύμβαση που έχει υπογραφεί την ίδια εποχή μεταξύ της Τουρκίας, της κυβέρνησης της Άγκυρας, γιατί ήταν ακόμα η μετάβαση από την οθωμανική αυτοκρατορία στην Κεμαλική Τουρκία και την ελληνική κυβέρνηση για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ποιων πληθυσμών; Των Ελλήνων πολιτών που είχαν μουσουλμανικό θρήσκευμα που μετέβησαν στην Τουρκία και των Τούρκων πολιτών που είχαν ελληνικό ορθόδοξο θρήσκευμα, ελληνικό ορθόδοξο με την έννοια του ρυθμού, ελληνικό ορθόδοξο και όχι ελληνικό καθολικό, όπως λέγεται, grec catholique, ας πούμε, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα. Αλλά βεβαίως η αλήθεια είναι –και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό επιχείρημα της ελληνικής πλευράς– ότι στη συνέχεια γίνεται λόγος στο δεύτερο άρθρο αυτής της Σύμβασης για τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και τους μουσουλμάνους της Θράκης. Αλλά υπάρχουν και όλες οι διατάξεις του σύγχρονου Διεθνούς Δικαίου Προστασίας των Δικαιωμάτων και εδώ δεν χωρεί αμοιβαιότητα, δηλαδή δεν λέμε εσείς καταπιέζετε κάποιους στη δική σας επικράτεια, άρα εμείς δεν πρέπει να σεβόμαστε τα δικαιώματά τους, η υποχρέωση είναι αυτοτελής και είναι πλήρης.
Γ. Κουβαράς: Μάλιστα, καταλαβαίνω ότι λέτε ότι πρέπει να είμαστε σε αυτό το θέμα πολύ προσεκτικοί. Θέλω πριν φύγουμε από τα ελληνοτουρκικά…
Ευ. Βενιζέλος: Και δεν χρειάζεται να γίνεται αυτό ζήτημα αντιδικίας μεταξύ των κομμάτων και μάλιστα προεκλογικής. Επίσης δεν νομίζω ότι μπορούμε να χειριστούμε τέτοια θέματα μακροπροθέσμως, με βάθος και συνέχεια χωρίς να υπάρχει συναίνεση.
Γ. Κουβαράς: Μάλιστα, θα φτάσω στη συναίνεση.
Ευ. Βενιζέλος: Δηλαδή μία πλειοψηφία, όσο μεγάλη και να είναι, έχει ανάγκη από συναινέσεις.
