Στο 68% ήταν ολοκληρωμένο το έργο της σύμβασης 717/2014 τον Σεπτέμβριο του 2018, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της ΕΡΓΟΣΕ, το οποίο φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας η ΑΥΓΗ.
Πρόκειται για την εισήγηση του διευθύνοντος συμβούλου Χρ. Διονέλη προς το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας με ημερομηνία 21 Σεπτεμβρίου 2018 που ενημερώνει για την εξέλιξη του έργου της 717 για την ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας. Η εισήγηση κατατίθεται στο πλαίσιο λήψης απόφασης για την έγκριση της 7ης κατά σειρά παράτασης της περίφημης σύμβασης του 2014, η οποία μέχρι και σήμερα παραμένει ανολοκλήρωτη.
Στο πλαίσιο της εισήγησης ο διευθύνων σύμβουλος ενημερώνει στην 6η σελίδα του κειμένου για την «πορεία του έργου» σε σχέση με «τα εγκατεστημένα συστήματα της σηματοδότησης της σιδηροδρομικής γραμμής του κύριου άξονα ΠΑΘΕΠ, τα οποία ανατάσσονται-αναβαθμίζονται μέσω της παρούσας σύμβασης 717». Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στην ανάλυσή του, «το έργο έχει ολοκληρωθεί σήμερα σε ποσοστό 68% περίπου».
Αξίζει να σημειώσουμε πως το ποσοστό αυτό ολοκλήρωσης αφορά το συμβατικό αντικείμενο της 717 σύμβασης για την αναδιάταξη της υφιστάμενης υποδομής σηματοδότησης στις γραμμές του κεντρικού άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνα (πλην Τιθορέας-Δομοκού), προκειμένου να συνδεθεί το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου των Τρένων (ETCS).
Την υλοποίηση της σύμβασης έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΤΟΜΗ (θυγατρική Άκτωρα) και της γαλλικής Alstom από το 2014 με προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης τα 50,8 εκατ. ευρώ. Το έργο έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και έχει λάβει συναπτές παρατάσεις λόγω κακοδιαχείρισης, που ξεκίνησε ήδη από την εκπόνηση των Τευχών Δημοπράτησης (2013) τα οποία περιείχαν πολλαπλές πλημμέλειες και ανορθολογικές τεχνικές προδιαγραφές. Αυτό διαπίστωσε εξάλλου και το Ελεγκτικό Συνέδριο στις αρχές του 2018 που μπλόκαρε προσωρινά την επέκταση της σύμβασης αποδίδοντας ευθύνες για πλημμελή τεύχη δημοπράτησης στις διοικήσεις των ΟΣΕ/ΕΡΓΟΣΕ και κρίνοντας ότι δεν υπάρχουν «απρόβλεπτες περιστάσεις» κατά την εκτέλεση του έργου που να δικαιολογούν πρόσθετη χρηματοδότηση, όπως είχε ζητήσει η διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ στο τέλος του 2016 κατά την εκπνοή της πρώτης προθεσμίας του έργου.
«Επιβράβευση» Κ. Σπηλιόπουλου που υπέγραψε την 717
Η σύμβαση 717 εκπονήθηκε όταν στο τιμόνι του υπουργείου Μεταφορών ήταν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Μάλιστα, φέρει την υπογραφή του τότε προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της ΕΡΓΟΣΕ Κωνσταντίνου Σπηλιόπουλου, ο οποίος φαίνεται πως «επιβραβεύθηκε» κατόπιν από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς τον τοποθέτησε ως τον πρώτο πρόεδρο του ΟΣΕ της νέας διακυβέρνησης τον Οκτώβριο του 2019.
Η στρεβλή, κατά γενική ομολογία, σύμβαση 717 τέθηκε στο στόχαστρο το 2018 και της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων του υπουργείου Οικονομικών, που κάλεσε την ΕΡΓΟΣΕ να επιστρέψει συνολικά 2,5 εκατ. ευρώ από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για ανεπαρκή ορισμό του αντικειμένου της σύμβασης κατά τη δημοπράτηση, καθώς και για μη εκπλήρωση συμβατικού όρου, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των μελετών εφαρμογής δεν φέρει την υπογραφή της Alstom.
Η σύγκρουση Άκτωρα-Alstom
Το τελευταίο ήταν απόρροια της σύγκρουσης εντός της ίδιας της κοινοπραξίας, καθώς η γαλλική εταιρεία διαφωνούσε με την επιλογή των υλικών ανάταξης και δεν δεχόταν να υπογράψει τις μελέτες εφαρμογής του έργου. Έτσι, τις περισσότερες μελέτες στα υπό εκκίνηση έργα υπέγραφε άλλη ελληνική εταιρεία (sic) και όχι η Alstom που έχει τον ρόλο δανειοπαρόχου εμπειρίας με βάση τη σύμβαση.
Επιπρόσθετη καθυστέρηση προκάλεσε η ανάδοχος κοινοπραξία καθώς, μετά από διαρκή διελκυνστίνδα με ΟΣΕ/ΕΡΓΟΣΕ και παρότι είχε αναλάβει το συμβατικό έργο της ανάταξης της υφιστάμενης υποδομής, επικαλέστηκε τελικά αδυναμία αναβάθμισης του υφιστάμενου εξοπλισμού στις γραμμές (έλλειψη ανταλλακτικών των συσκευών τηλεμετρίας, προβλήματα στα κυκλώματα γραμμής) και ζήτησε την κατάργηση και την αντικατάσταση όλου του προς ανάταξη εξοπλισμού σηματοδότησης. Αυτό οδήγησε στη σύναψη της λεγόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, την οποία ωστόσο μπλόκαρε προσωρινά, όπως γράψαμε παραπάνω, το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Το τελευταίο με άλλη σύνθεση, λίγους μήνες μετά (Ιούνιος 2018), έδωσε τελικά το πράσινο φως, ωστόσο η νέα προσθήκη δεν συμβασιοποιήθηκε παρά τρία χρόνια αργότερα, το 2021, με προϋπολογισμό 16,5 εκατ. ευρώ, προκαλώντας απορία για τους λόγους της νέας καθυστέρησης στην εξέλιξη των έργων.
Αξίζει να σημειώσουμε πως καμία διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ δεν προχώρησε από το 2014 μέχρι σήμερα στο να κηρύξει έκπτωτη την κοινοπραξία καθώς δεν ανταποκρινόταν στις συμβατικές της υποχρεώσεις. Μόνο τον Απρίλιο του 2019, όπως προκύπτει από έγγραφο που έχει στην κατοχή της η εφημερίδα, απειλήθηκε από την ΕΡΓΟΣΕ ότι θα κηρυχθεί έκπτωτη αν δεν παρέδιδε τις σχετικές μελέτες σηματοδότησης στο τμήμα ΣΚΑ-Πλατύ συνεπικυρωμένες από την Alstom.
