Σταδιακή και ταυτόχρονα σημαντική υποχώρηση της στάθμης των υδάτων, παρατηρήθηκε στην Κρήτη από επιστήμονες του Εργαστηρίου Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας του ΙΤΕ. Το φαινόμενο σύμφωνα με το διευθυντή του Εργαστηρίου Νίκο Καμπάνη παρατηρήθηκε από τις 16/02/2023 και έγινε ιδιαίτερα αισθητό στο ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου, όπου αποκαλύφθηκε μια μικρή αμμουδιά λίγα μέτρα από τον Κούλε. Μάλιστα όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καμπάνης ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου ήδη έχει ζητήσει τη διερεύνηση των αιτιών του φαινομένου.
«Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε έντονο στις ακτές του Λιβάνου, της Μάλτας και της Ν. Ιταλίας, ενώ στενός συνεργάτης μας από την Κύπρο, μας πληροφόρησε ότι το φαινόμενο σε μεγάλη ένταση, παρατηρήθηκε και στο λιμάνι της κατεχόμενης Κερύνειας» ανέφερε ο κ. Καμπάνης που πρόσθεσε ότι το εργαστήριο Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας του ΙΤΕ, χρησιμοποίησε το επιχειρησιακό σύστημα θαλάσσιας πρόγνωσης CoastalCrete, που έχει δημιουργήσει και λειτουργεί από το 2020, για να παρακολουθήσει την εξέλιξη του φαινομένου για την παράκτια περιοχή της Κρήτης.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του εργαστηρίου η παρακολούθηση έγινε αναλύοντας τις ωριαίες προγνώσεις (μετεωρολογικές και θαλάσσιας κυκλοφορίας) τριών ημερών που παράγει καθημερινά σε χωρική ανάλυση 1 km (έναντι της συνήθους ανάλυσης 5 km που παρέχουν οι θαλάσσιες προγνωστικές υπηρεσίες του Copernicus).
«Η επιφάνεια της θάλασσας τη περίοδο αυτή κυμάνθηκε στα 30 έως 50 cm κάτω από τη μέση στάθμη στη περιοχή γύρω από το λιμάνι του Ηρακλείου», ανέφερε ο κ. Καμπάνης.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Εργαστηρίου Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας του ΙΤΕ ανέφερε ότι «η συνολική παλίρροια είναι γενικά ο συνδυασμός αστρονομικής και μετεωρολογικής παλίρροιας» και πως με τον όρο μετεωρολογική παλίρροια εννοούμε τη μεταβολή της στάθμης της θάλασσας (μέση στάθμη) που οφείλεται στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τη διακύμανση της βαρομετρικής πίεσης.
«Το μετεωρολογικό μοντέλο του CoastalCrete (WRF-ARW) έδειξε ένα παρατεταμένο υψηλό βαρομετρικό στην περιοχή τις τελευταίες μέρες. Αυτή η διακύμανση της βαρομετρικής πίεσης, η οποία υπήρξε πολύ αυξημένη αυτήν την περίοδο πάνω από τη περιοχή, είναι ο λόγος της “υποχώρησης” των υδάτων που παρατηρήθηκε μιας και παράλληλα ο άνεμος ήταν πολύ χαμηλός και παροδικός. Είναι ένα τελείως πρόσκαιρο φαινόμενο. Το Coastal Crete θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί το φαινόμενο και να προβλέπει τη συμπεριφορά της μέσης στάθμης της θάλασσας, για τις επόμενες μέρες ήδη έχουμε αρχίσει να βλέπουμε ελαφρά υποχώρηση του φαινομένου συνδεμένη με την ελαφρά υποχώρηση του υψηλού βαρομετρικού στη περιοχή. Και να μη ξεχνάμε ότι όπως η εμφάνιση του φαινομένου έχει μια υστέρηση χρονικά από την έναρξη του ψηλού βαρομετρικού έτσι και η απόσβεσή του έχει μια καθυστέρηση από την υποχώρησή του» επισήμανε ο κ. Καμπάνης, προσθέτοντας ότι κατά προσέγγιση, αύξηση στην ατμοσφαιρική πίεση κατά 1hPa οδηγεί σε μείωση της στάθμης της θάλασσας κατά 1cm, εφόσον αυτή επιδράσει για ικανό χρονικό διάστημα.
Σε ό,τι αφορά πάντως τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, σύμφωνα με τον κ. Καμπάνη, η συμβολή της αστρονομικής παλίρροιας είναι μόνο η πολύ μικρή ημερήσια διακύμανση «μιας και βρισκόμαστε αρκετά μακριά από την εαρινή ισημερία που αυτή παίρνει τα μέγιστά της».
Το φαινόμενο της υποχώρησης των υδάτων αποτυπώθηκε έντονο και στη περιοχή της Παχειάς Άμμου στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου.
Στη συγκεκριμένη, μάλιστα, περιοχή όπως τόνισε ο διευθυντής του Εργαστηρίου Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας του ΙΤΕ η υψομετρική υποχώρηση υπολογίστηκε γύρω στα 35 cm, κάτι που οριζόντια αποτυπώθηκε στη διεύρυνση της παραλίας μέχρι και 5 μέτρα τοπικά.
«Στην περιοχή γύρω από τη Παχειά Άμμο το CoastalCrete(μέσω των προγνώσεων του στη συγκεκριμένη περιοχή)κατέγραψε τη μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, που κυμαίνεται στα 35 έως 55 cm κάτω από τη μέση στάθμη», ανέφερε ο κ. Καμπάνης που διευκρίνισε ότι το CoastalCrete αναβαθμίζεται στη τρέχουσα φάση σε ψηφιακό δίδυμο της θάλασσας γύρω από την Κρήτη, με την εγκατάσταση ρευματογράφων και κυματογράφων στην είσοδο του λιμανιού του Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον ΟΛΗ.
«Η αναβάθμιση εντάσσεται στο έργο H2020 ILIAD, που δημιουργεί το πρώτο ψηφιακό δίδυμο της θάλασσας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και το εργαστήριο συμμετέχει. Οι αισθητήρες που τοποθετούνται παρέχονται από το Πολυτεχνειο του Ταλίν στην Εσθονία. Η αξιοποίηση της πληροφορίας από τη συνεχή καταγραφή των κυμάτων και των ρευμάτων στην περιοχή του λιμανιού βελτιώνει πολύ την αξιοπιστία της ωκεανογραφικής πρόγνωσης στην περιοχή γύρω από την Κρήτη και δίνει επίσης τη δυνατότητα να αποκλιμακωθεί σε πολύ πιο λεπτό πλέγμα στην περιοχή γύρω και εντός του λιμανιού του Ηρακλείου. Αυτό είναι η βάση για την ανάπτυξη ψηφιακών προγνωστικών υπηρεσιών για τη ναυσιπλοΐα στη περιοχή, όπως πχ. διαδρομές με ελαχιστοποιημένο αποτύπωμα άνθρακα», κατέληξε ο κ. Καμπάνης.