του Σωκράτη Βαρδάκη*
Η καταστροφική μανία που διακατέχει την ακραία νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της ΝΔ, συνεχίζεται με την παράδοση οποιουδήποτε δημόσιου αγαθού στα ιδιωτικά συμφέροντα. Σειρά έχει η πολιτιστική κληρονομιά μας, με την κατάθεση στη βουλή του νομοσχεδίου για τον «εκσυγχρονισμό της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς».
Η κυβέρνηση, από την εκλογή της έως και σήμερα, ενήργησε στρατηγικά σε βάρος του πολιτισμού και των ανθρώπων της τέχνης, προσπαθώντας να επιβάλλει το σκοτάδι όπου υπάρχει φως.
Ο επίλογος μιας σειράς τέτοιων ενεργειών γράφεται με την αλλαγή του νομικού καθεστώτος και τη μετατροπή των πέντε βραβευμένων δημόσιων μουσείων σε ΝΠΔΔ, δηλαδή την απόσπασή τους από την αρχαιολογική υπηρεσία, τη διακοπή του συνεχούς των πολιτιστικών θησαυρών/εκθεμάτων των μουσείων από τους αρχαιολογικούς χώρους από τους οποίους προέρχονται και έως σήμερα αποτελούν μια αδιάσπαστη λειτουργική ενότητα.
Η αλλαγή του νομικού καθεστώτος μετατρέπει τα κρατικά μουσεία σε κυβερνητικά υποχείρια, με διοικητικό συμβούλιο και γενικό διευθυντή που θα επιλέγονται από τον εκάστοτε υπουργό, χωρίς απαραίτητα να είναι αρχαιολόγοι, χωρίς πρόβλεψη για συμμετοχή εκλεγμένων εργαζομένων στα μουσεία. Τα νέα Διοικητικά Συμβούλια θα σχεδιάζουν και θα υλοποιούν τη δική τους πολιτική και θα εκτελούν έναν προϋπολογισμό, ο οποίος κατά κανόνα χρηματοδοτείται από το κράτος, ενώ οι πράξεις που θα εκδίδουν θα είναι εκτελεστές διοικητικές πράξεις που δεν θα υπόκεινται καν σε έλεγχο από τον Υπουργό που τους διόρισε!
Όμως, το πρόβλημα δεν είναι μόνο αυτό, το ότι δηλαδή αλλάζει η μουσειακή πολιτική της χώρας, θέμα εξαιρετικά σοβαρό, αλλά το ότι εφόσον το μουσείο θα χρηματοδοτείται και από το κράτος, η “αυτοτέλεια “ του ΔΣ αφορά τελικά την εν λευκώ διαχείριση πόρων που προέρχονται από τους Έλληνες φορολογούμενους, κατά το δοκούν.
Ταυτόχρονα, εισάγει επιχειρηματικούς ομίλους στα μέχρι σήμερα δημόσια μουσεία, με τη μορφή χορηγών. Τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν διασφαλίζονται, ενώ η εξαγωγή αρχαιοτήτων από τα συγκεκριμένα μουσεία θα επιτρέπεται για 50 χρόνια (25+25)!
Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού, με αυτόν τον τρόπο θα «απελευθερωθούν» τα μουσεία από τη «δουλεία» του Δημοσίου.
Αυτό που αποκρύπτεται όμως, είναι ότι με την πολιτιστική πολιτική των προηγουμένων ετών, τα μουσεία όλης της χώρας προσέφεραν σπουδαίο πολιτιστικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και επιστημονικό έργο. Δωρεάν ξεναγήσεις για το κοινό, περιοδικές εκθέσεις, ψηφιακές δράσεις εν μέσω πανδημίας, ερευνητικά προγράμματα, ευρωπαϊκά προγράμματα, βιωματικά εργαστήρια και σειρά άλλων δράσεων, παρουσιάστηκαν από τους φορείς αναφορικά με το έργο των πέντε μεγάλων μουσείων, αποδεικνύοντας ότι οι σκοποί των μουσείων επιτελούνται με παραδοσιακές αλλά και σύγχρονες πρωτοποριακές μεθόδους, οπότε εκπίπτει το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι απαιτείται εκσυγχρονισμός των μουσείων.
Επιπρόσθετα, το νομοσχέδιο, διαρρηγνύει την αλληλεγγύη των μουσείων, αφού αποκόπτοντας από αυτή την ενιαιότητα τα πέντε μεγαλύτερα, σταματά η στήριξη των μικρότερων μουσείων. Τα μεγάλα μουσεία της χώρας αποτελούν “τροφοδότες” άλλων μικρότερων αρχαιολογικών χώρων και η απόσπασή τους από μια ενιαία διαχείριση από το Υπουργείο Πολιτισμού αυτομάτως θα σημάνει το κλείσιμο μικρότερων μουσείων.
Την ίδια στιγμή που οι εργαζόμενοι του νέου μουσείου Ακρόπολης, εργαζόμενοι εγκλωβισμένοι, αλλά και οι αρχαιολόγοι, αιτούνται την μετατροπή του σε κρατικό από ΝΠΔΔ, επισημαίνοντας σειρά σοβαρών παρενεργειών της νομικής δομής του, όπως ο εθελοντισμός, έννοια η οποία εισάγεται και στο παρόν νομοσχέδιο, ο εγκλωβισμός τους και αποκλεισμός τους από την κινητικότητα, η υπουργός πολιτισμού παρουσιάζει τη νέα νομική μορφή των πέντε μουσείων ως εκσυγχρονισμό, αν και παραδείγματα που έχουμε αποδεικνύουν αναχρονισμό.
Με απλά λόγια, η μετατροπή των μεγάλων κρατικών μουσείων της χώρας σε ΝΠΔΔ γίνεται με όρους κερδοσκοπίας και όχι με όρους πραγμάτωσης των δημόσιων σκοπών τους. Χωρίς σεβασμό στους κατοίκους αυτής της χώρας, αφού θα υπάρξουν ολόκληρες γενιές αποκλεισμένες από τον κληροδοτημένο από το παρελθόν πλούτο, ύστερα και από την απόφαση της κυβέρνησης που προηγήθηκε, για δανεισμό ολόκληρων αρχαιολογικών συλλογών για 25 + 25 έτη σε μουσεία άλλων χωρών.
Και αυτό σε τελική ανάλυση είναι άλλο ένα πλήγμα στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην ελεύθερη πρόσβαση όλων στο πολιτιστικό αγαθό. Είναι πλήγμα για τον πολιτισμό και προσβολή για όλους μας, η εκχώρηση της διαχείρισης του πολιτιστικού πλούτου σε “ανεξέλεγκτα” από το κράτος διοικητικά συμβούλια, με όρους κέρδους και όχι κοινού συμφέροντος. Απόδειξη ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να αποποιηθεί κάθε ευθύνη διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όπως προσπάθησε να αποποιηθεί και κάθε ευθύνη για οποιοδήποτε μείζον θέμα προέκυψε κατά τη διακυβέρνησή της.
Η απάντηση των εργαζομένων του ΥΠΠΟΑ, απέναντι σε ένα ακόμα επαίσχυντο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης, είναι οι απεργιακές κινητοποιήσεις και δράσεις ήδη από τον Απρίλιο του 2022, προκειμένου να αποσυρθεί πλήρως το σχέδιο της ΝΔ που ακρωτηριάζει τον πολιτισμό.
Είναι χρέος όλων μας να διατηρήσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα στην πολιτιστική διαχείριση, γνωρίζοντας πως ό,τι εμείς κληρονομήσαμε, οφείλουμε να το παραδώσουμε ακέραιο στις επόμενες γενιές.
* Ο Σωκράτης Βαρδάκης είναι βουλευτής Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
