Του Κωστή Λουλάκη*
‘’Εγώ μετράω τα ρέστα μου να βγάλω κι άλλο μήνα ανοίγω και δε βλέπω ουρανό εσύ έχεις στο πιάτο σου ολόκληρη Αθήνα ανοίγεις και χαζεύεις το κενό
Εγώ έχω το δίκιο μου κι εσύ τον κόσμο όλο νομίζεις θα βρεθούμε στα μισά μιλάω με τον ίσκιο μου τρομάζω με το ρόλο κοιμάμαι με τα μάτια μου ανοιχτά’’
‘’Το δίκιο μου’’-2014 Στίχοι:Οδυσσέας Ιωάννου Μουσική:Θέμης Καραμουρατίδης Φωνή:Γιώτα Νέγκα
Οικονομική κρίση, ενεργειακή κρίση, υγειονομική κρίση, πόλεμος, διαφαινόμενη επισιτιστική κρίση, πληθωρισμός, ανεργία, χαμηλή μισθοί που τους υπερβαίνει το κόστος ζωής. Με λίγα λόγια ο μισθός δε φτάνει να καλύψει τα έξοδα του μήνα σε όλο και περισσότερους ανθρώπους, κάτι που είχε αρχίσει να συμβαίνει όταν εμφανίστηκε η γενιά των 700 ευρώ στην Ελλάδα, ή των 1.000 στην Ιταλία. Και όλα αυτά προ του 2008 που ξεκίνησε η οικονομική κρίση. Και τότε οι μισθοί ήταν ακόμα μεγαλύτεροι από τους σημερινούς και 14, ενώ την τελευταία 10ετία είναι μικρότεροι και 12(στο δημόσιο).
Όλα αυτά τα χρόνια λίγο πολύ, βολευόταν η κατάσταση. Λίγο οι γονείς, λίγο κάτι έξτρα, έβγαινε ο μήνας. Υπήρχαν βέβαια οι εξαιρέσεις, αλλά αφορούσαν κυρίως περιθωριακές συμπεριφορές, τουλάχιστον στη χώρα μας. Βοηθούσαν βέβαια και οι σχεδόν σταθερές τιμές, το χαμηλό κόστος του χρήματος, τα χαμηλά ή αρνητικά επιτόκια, ο χαμηλός έως ανύπαρκτος πληθωρισμός κτλ και κάπως είχε αναχαιτιστεί το όλο κλίμα.
Αλλά για πρώτη φορά αρχίζει να κάνει την εμφάνιση του ένα καινούργιο φαινόμενο. Όχι αυτό του χαμηλού μισθού, και της χαμηλά αμειβόμενης εργασίας, αλλά του ασύμφορου μισθού. Οι χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, αυτό μαρτυρούν. Δε συμφέρει πλέον να δουλεύεις σε κάποιες θέσεις, γιατί τα έξοδα υπερσκελίζουν το μισθό. Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα. Ειδικά αν λόγω δουλειάς έχεις να κάνεις μετακινήσεις με τις αυξημένες τιμές καυσίμων που υπάρχουν, ή αν χρειαστεί να μετακομίσεις σε περιοχή με υψηλά ενοίκια.
Και να μη νομίζουμε ότι αυτό ισχύει μόνο για τις χαμηλής ειδίκευσης θέσεις εργασίας αλλά και για αυτές της υψηλής ειδίκευσης. Στο χώρο των Πανεπιστημίων για την αναχαίτιση του brain drain θέλουν να κάνουν το brain gain και προτείνουν σε Έλληνες καθηγητές πανεπιστημίου του εξωτερικού θέσεις εργασίας, σε ίδια ή μικρότερη βαθμίδα από αυτή που ήδη κατέχουν και μισθό που καλύτερα είναι να μην το συζητάμε. Και για αυτό βέβαια δεν επιστρέφει κανείς!
Κάποτε οι Έλληνες ήταν αποταμιευτές, έβγαζαν περίσσευμα(έστω υστέρημα) και το κατέθεταν στην τράπεζα για να αγοράσουν κάτι στο μέλλον, ή για μια ώρα ανάγκης. Γράφαμε και έκθεση για την αποταμίευση κάθε χρόνο στα σχολεία. Μετά μετατράπηκαν σε δανειολήπτες για να αγοράσουν σπίτια, αυτοκίνητα και άλλα καταναλωτικά αγαθά και σήμερα ζορίζονται να βγάλουν το μήνα.
Στην Ελλάδα βέβαια έχουμε και το φαινόμενο των χαμηλόμισθων νέων εργαζόμενων, που καλούνται με τις αυξημένες ασφαλιστικές τους εισφορές να καλύψουν τις συντάξεις των συνταξιούχων που και περισσότεροι είναι από τους εργαζόμενους και μεγαλύτερες απολαβές έχουν. Οι εισφορές δε που έχουν πληρώσει στο ασφαλιστικό σύστημα κατά τη διάρκεια του εργασιακού/ασφαλιστικού τους βίου, δε δικαιολογούν με τίποτα τις υψηλές συντάξεις που απολαμβάνουν(ειδικά οι baby boomers και οι συνταξιούχοι με 15ετία και 25ετία των 40-50 ετών). Και είναι οι μόνοι που και αναδρομικά θα πάρουν και σοβαρές αυξήσεις με τη νέα χρονιά που έρχεται. Διαχρονικά θεσμοθετημένη κλοπή των νεότερων γενιών από τους γηραιότερους.
Σε όλο τον κόσμο η οικονομία ανήκει στον κόσμο της εργασίας, στην ‘’ανάποδη’’ χώρα μας ανήκει στους απόμαχους της εργασίας(αλλά όχι της ζωής όπως αρέσκονται να λένε), ακόμα και αν αυτοί είναι κοτσονάτοι 50ρηδες και 60ρηδες(ευτυχώς τελευταία σταματήσαμε να δίνουμε συντάξεις σε 40ρηδες). Για αυτό και οι ταλαντούχοι και προσοντούχοι νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα μας σωρηδόν και άνευ επιστροφής, παρά τις όποιες προσπάθειες για brain gain. Όπως την έχουν εγκαταλείψει τα τελευταία χρόνια και οι χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες, που γέμισαν με φτηνά εργατικά χέρια τη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες(παρά τα συγκυριακά ακριβά μεροκάματα).
Η επικείμενη αύξηση των συντάξεων για το 2023 κατά 7,5% όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση δε θα γίνει από την αύξηση του ΑΕΠ, αλλά από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολούμενων και από την αύξηση των ασφαλίστρων των ιδιωτικών υπαλλήλων λόγω της αύξησης του γλίσχρου κατώτατου μισθού. Αυτή είναι η αδικία και η διαχρονική κλοπή των αναδιανεμητικού ασφαλιστικού συστήματος. Να δίνουμε μεγάλες συντάξεις με τα λεφτά των άλλων.
Ακόμα και το ελληνικό όνειρο του διορισμού στο δημόσιο, έχει πλέον ξεφτίσει τα τελευταία χρόνια. Όπως διαβάζουμε σε ανάρτηση του προέδρου του ΑΣΕΠ επί τη ευκαιρία του επικείμενου διαγωνισμού την ερχόμενη άνοιξη: ‘’Δεδομένου ότι οι εισαγωγικοί μισθοί είναι εξαιρετικά χαμηλοί 1 στους 3 διοριστέους δεν αναλαμβάνει όταν πληροφορείται τον μισθό που είναι 739 ευρώ για ΠΕ και 700 για ΤΕ.’’
Κανείς δεν αμφισβητεί την οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων, την αύξηση του ΑΕΠ, την αύξηση των καταθέσεων, τη μείωση της ανεργίας, την αναχαίτιση της οικονομικής ύφεσης. Αλλά και κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει και τους χαμηλούς μισθούς που δε φτάνουν πλέον για να επιβιώσεις.
Έχει γίνει βαριά η ζωή τα τελευταία χρόνια. Χωρίς προοπτικές. Χωρίς ελπίδα. Άρα χωρίς μέλλον. Αυτό που πρέπει να κάνουν οι κυβερνώντες είναι να δώσουν ξανά την ελπίδα, την εξέλιξη, την προοπτική και το μέλλον στον κόσμο της εργασίας, αυξάνοντας σημαντικά το ΑΕΠ και συνεπακόλουθα τους μισθούς(και μετά τις συντάξεις).
*Κωστής Λουλάκης, Ευρωπαίος από το Ηράκλειο Κρήτης
