Λόγια μιας Απογραφής

Της Γεωργίας Πιστόλλα*

Είναι γνωστό ότι η  Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2021 διενεργείται βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 763/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις Απογραφές Πληθυσμού και Στέγασης και του Νόμου 4772/2021 (ΦΕΚ 17/ Α’/ 5-2-2021)¹.

Σκοπός της απογραφής είναι η συγκέντρωση πρόσφατων και έγκυρων στοιχείων που αφορούν το πληθυσμό μιας χώρας όπως, οικονομικά δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του.

Απαραίτητα άραγε στοιχεία για την ίδια τη χώρα και τη συμμετοχή της στη παγκόσμια κοινότητα; Θα έλεγα ναι γιατί για να λύσουμε οτιδήποτε πρέπει να γνωρίζουμε τα δεδομένα του προβλήματος.

Σε ποια κατεύθυνση θα υπάρξει λύση, αν δηλαδή θα είναι προς την ευημερία των πολλών ή των λίγων αυτό είναι πολιτικό θέμα. Από μόνη της λοιπόν η γνώση αυτών των στοιχείων δε λύνει τα προβλήματα των λαών αν αυτά δεν αξιοποιηθούν για τη λύση των αναγκών τους και την ευημερία τους. 

Εξάλλου δε μπορούμε να μιλάμε για ευδαιμονία  (απέχει πολύ) ή έστω για ευεξία (λέξη που χρησιμοποιείται ευρέως στην Ευρώπη) αν δεν υπάρχει καλή γνώση της παραγωγής και της διανομής αυτής σε μια κοινωνία ανάλογα με το πολιτιστικό της υπόβαθρο και αξιακό  της σύστημα. 

Ας συζητήσουμε λίγο τα πρώτα αποτελέσματα της απογραφής 2021 που δεν είναι άλλα από στοιχεία που αφορούν τον μόνιμο πληθυσμό στη χώρα μας.

Οι παρακάτω πίνακες είναι από αντίστοιχους της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και αφορούν Περιφερειακές Ενότητες και Δήμους της Κρήτης.

Κάποιες πρώτες παρατηρήσεις:

1. Υπάρχει μείωση 0,9% του πληθυσμού της Κρήτης σε σχέση με την απογραφή του 2011.
2. Τη μεγαλύτερη μείωση παρουσιάζει η Περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου (-2,4%) και ακολουθεί η Περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου (-1,0%).
3. Η Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου είναι η μόνη από τις τέσσερις (4) της Κρήτης που παρουσιάζει αύξηση (+0,7%).
4. Όλοι οι Δήμοι της Περιφερειακής ενότητας παρουσιάζουν μείωση εκτός των δήμων Ηρακλείου (+5,85), Μαλεβιζίου(+1,04) και Χερσονήσου (1,02).
5. Εντύπωση προκαλεί ο Δήμος Αγίου Νικολάου που παρουσιάζει μείωση(-0,99) ενώ οι δήμοι Ιεράπετρας και Σητείας αύξηση (+1,01) και (+ 5,21) αντίστοιχα.
6. Σημαντική μείωση παρουσιάζει ο δήμος Μυλοποτάμου και Αμαρίου ενώ ο δήμος Ρεθύμνης παρουσιάζει αύξηση (+1,0).
7. Ο δήμος Χανίων παρουσιάζει αύξηση (+1,02) και ο δήμος Σφακίων (+1,05) ενώ οι υπόλοιποι δήμοι της ΠΕ Χανίων παρουσιάζουν μείωση.

Ενώ τα δεδομένα είναι μόνο ο μόνιμος πληθυσμός εύλογα ερωτήματα δημιουργούνται όπως: Ο δήμος Αγίου Νικολάου παρουσιάζει μείωση ο πληθυσμός του ενώ είναι τουριστική περιοχή, εύκολη πρόσβαση στο Ηράκλειο σε αντίθεση με άλλες περιοχές όπως Ιεράπετρα και Σητεία που υπάρχει αύξηση. Γιατί άραγε;

Ο δήμος Βιάννου παρουσιάζει μείωση καθώς και ο δήμος Μινώα Πεδιάδας (πιθανόν λόγω σεισμών) κέντρο οικονομικής δραστηριότητας του νομού. Το ίδιο ισχύει και για τους δήμους Γόρτυνας και Φαιστού. Περιοχές που η νεολαία έμενε και η δραστηριότητα της κοινωνίας σε όλους τους τομείς ήταν έντονη. Γιατί άραγε;

Οι πληροφορίες που θα προκύψουν  στη συνέχεια με τη δημοσιοποίηση επιπλέον στοιχείων της απογραφής όπως ηλικιακές ομάδες πληθυσμού, οικονομικά και κοινωνικά στοιχεία θα είναι χρήσιμες για προβληματισμό και δράση.

Ίσως έφθασε η ώρα για τοπικές πολιτικές και όχι γενικευμένες. Για πολιτικές που θα χτίσουν στην κάθε κοινωνία ανάλογα με τις ιδιομορφίες της οι οποίες και από την απογραφή του 2011 ήταν αρκετές όπως στη Κρήτη το ποσοστό κατοίκων άλλης υπηκοότητας είναι περίπου 6% του πληθυσμού της ενώ στη Ιεράπετρα είναι το 17% του πληθυσμού της. Επιπλέον στην Ιεράπετρα αρκετοί κάτοικοι της Βιάννου και των γύρω περιοχών έχουν σχέση  με την οικονομική ζωή της  αλλά και της επίσκεψης τους στο νοσοκομείο της πόλης. Πολλά θα μπορούσε κάποιος να σχολιάσει αλλά το σημαντικό είναι όλες οι ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής λαμβάνονται υπόψη από αυτούς που ασκούν εξουσία ή ακολουθούν τις εντολές άλλων κέντρων; Μήπως έφθασε  ώρα της δράσης των πολιτών;

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ, 2021(617.360, -0,9%)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (-1,0%)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ (+0,7%)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ (-2,4%)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ (-0,7%)

¹https://www.statistics.gr/el/2021-census-pop-hous

*Γεωργία Πιστόλλα, Δρ Πανεπιστημίου Κρήτης