Απάντηση δια της Αντιπροέδρου της Κομισιόν και Επιτρόπου Βέρα Γιούροβα, έδωσε η Κομισιόν σε ερώτηση που είχε καταθέσει ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Δημήτρης Παπαδημούλης, αναφορικά με την ραγδαία επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα.
Με αφορμή την δημοσίευση του Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2022 από τη διεθνή οργάνωση «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα», σύμφωνα με τον οποίο «η Ελλάδα κατακρημνίστηκε στην 108η θέση μεταξύ 180 χωρών, υποχωρώντας κατά 38 θέσεις σε σχέση με το 2021» και στην τελευταία θέση, 27η, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ο Δημήτρης Παπαδημούλης ρωτούσε την Κομισιόν για το ποια μέτρα προτίθεται να λάβει «για την ανάσχεση της διαρκούς διολίσθησης της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα».
Παραπέμποντας στην ετήσια έκθεση της Κομισιόν για το κράτος δικαίου που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, η Επίτροπος Γιούροβα αναφέρει ρητά πως «η βελτίωση του καθεστώτος για την προστασία των δημοσιογράφων είναι μεταξύ των συστάσεων προς την Ελλάδα» ενώ τονίζει πως θα δοθούν νέες συγκεκριμένες ειδικές συστάσεις για την Ελλάδα στην επόμενη έκθεση για το κράτος δικαίου εντός Ιουλίου. Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση υπάρχουν σαφείς αναφορές, μεταξύ άλλων, για το διαρκώς επιδεινούμενο επαγγελματικό περιβάλλον των δημοσιογράφων, τις επιθέσεις και τις απειλές που δέχονται οι δημοσιογράφοι, τις ποινικές διαδικασίες υπό τη μορφή κατηγοριών και μηνύσεων για συκοφαντική δυσφήμιση, την παρακολούθηση δημοσιογράφου με λογισμικό παρακολούθησης αντίστοιχο με το λογισμικό Pegasus, τις νομικές απειλές ως σημαντικό πρόβλημα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP), όπως και τις 16 νέες προειδοποιήσεις που έχουν δημοσιευθεί για την Ελλάδα από την έκθεση του 2021 στην πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Παράλληλα, στην έκθεση εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για την πρόσφατη τροποποίηση από την κυβέρνηση της ΝΔ του Ποινικού Κώδικα για την πρόληψη της διάδοσης της παραπληροφόρησης.
Σημειώνεται, τέλος, ότι την ανάγκη για περαιτέρω δράσεις που θα ενισχύουν την προστασία των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης αναφέρει στα συμπεράσματά του και το Συμβούλιο κατά τη Σύνοδό του στις 21 Ιουνίου 2022.
Ακολουθούν πλήρεις η ερώτηση και η απάντηση:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001654/2022
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Δημήτριος Παπαδημούλης (The Left)
Θέμα: Δραματική επιδείνωση της ελευθερίας του Tύπου στην Ελλάδα το 2022
Σύμφωνα με τον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2022 που δημοσιεύτηκε σήμερα από τη διεθνή οργάνωση «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα», η Ελλάδα κατακρημνίστηκε στην 108η θέση μεταξύ 180 χωρών, υποχωρώντας κατά 38 θέσεις σε σχέση με το 2021. Πλέον, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, πίσω ακόμη και από την Ουγγαρία και την Πολωνία. Σύμφωνα με τον επικεφαλής των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την ΕΕ και τα Βαλκάνια, Pavol Szalai, ο οποίος απαριθμεί σειρά λόγων που οδήγησαν στην περαιτέρω υποχώρηση της ελευθέριας του Tύπου στην Ελλάδα (δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, απειλές κατά δημοσιογράφων από οργανωμένο έγκλημα, παρακολούθηση δημοσιογράφων, ποινικές διώξεις δημοσιογράφων, αδιαφανής και άδικη διανομή δημόσιων κονδυλίων στα ΜΜΕ, έλλειψη ανεξαρτησίας των δημοσίων μέσων ενημέρωσης κλπ.), «το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ανικανότητα των ελληνικών αρχών να προστατεύσουν τους δημοσιογράφους, αλλά και αυτό που φαίνεται ως σκόπιμη βούλησή τους να καταστείλουν την ελευθερία του Τύπου». Η δραματική επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου για ακόμη μία χρονιά καταδεικνύει την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την προστασία της, ως συστατικού στοιχείου της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Ερωτάται η Επιτροπή:
Σκοπεύει να λάβει άμεσα μέτρα για την ανάσχεση της διαρκούς διολίσθησης της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα, πέραν της παρακολούθησης της κατάστασης στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου;
EL, E-001654/2022
Απάντηση της αντιπροέδρου κ. Jourová
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Επιτροπή δεσμεύεται να διαφυλάξει τα ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, τα οποία διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο σε κάθε δημοκρατία και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του συστήματος του κράτους δικαίου.
Η Επιτροπή πρότεινε μέτρα για την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της προστασίας των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για τη δημοκρατία (ΕΣΔΔ) και, τον Σεπτέμβριο του 2021, εξέδωσε σύσταση σχετικά με τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και της ενίσχυσης της θέσης των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης.
Τον Απρίλιο του 2022 η Επιτροπή πρότεινε επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (των λεγόμενων SLAPP). Τα μέτρα αποτελούν συνδυασμό νομοθεσίας, μέσω προτεινόμενης οδηγίας για την αντιμετώπιση διασυνοριακών διαδικασιών, και μη νομοθετικών μέτρων με τη μορφή σύστασης που απευθύνεται στα κράτη μέλη. Η σύσταση αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της εμπειρογνωσίας μεταξύ των στόχων των αγωγών SLAPP, των επαγγελματιών του νομικού κλάδου και άλλων ομάδων. Περιλαμβάνει μέτρα για τη στήριξη όσων αντιμετωπίζουν αγωγές SLAPP και προωθεί τη συστηματικότερη παρακολούθηση των αγωγών SLAPP.
Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τις διάφορες εξελίξεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στην Ελλάδα στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου και της παρακολούθησής της. H εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει εξελίξεις για τα νομοθετικά πλαίσια και τα σχετικά μέτρα για τη διασφάλιση της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, καθώς της προστασίας των δημοσιογράφων. Για να αυξηθεί ο αντίκτυπος και η αποτελεσματικότητα της έκθεσης, η επόμενη έκθεση για το κράτος δικαίου, η οποία θα δημοσιευθεί τον Ιούλιο του 2022, θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες ειδικές ανά χώρα συστάσεις.
Η Επιτροπή προετοιμάζει την «Ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης», που έχει ως στόχο να αυξήσει τη διαφάνεια, την ανεξαρτησία και τη λογοδοσία σχετικά με πράξεις που επηρεάζουν τον έλεγχο και την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
