Ξεκίνησαν οι σφοδρές αντιδράσεις από τα Διεθνή παρατηρητήρια ελευθερίας του Τύπου και τις δημοσιογραφικές οργανώσεις.
Μετά την δημόσια τοποθέτηση του ECPMF, το IPI με καταχώρησή του στο Διεθνές Παρατηρητήριο Ελευθερίας του Τύπου, καταγγέλλει τις διώξεις κατά του Κώστα Βαξεβάνη και του Documento, τονίζοντας ότι η ισχυρή ερευνητική δημοσιογραφία της εφημερίδας τον οδήγησε στη δίωξη.
Η καταχώρηση του IPI στο Mapping Media Freedom έχει ως εξής:
Ελλάδα: Ο εκδότης του Documento Κώστας Βαξεβάνης αντιμετωπίζει κακουργηματικές κατηγορίες για συνωμοσία
Στις 12 Ιανουαρίου 2021, ο Κώστας Βαξεβάνης, βετεράνος ερευνητής δημοσιογράφος και εκδότης της ελληνικής εφημερίδας Documento, κλήθηκε να καταθέσει στο Ειδικό Δικαστήριο για πολλαπλές ποινικές κατηγορίες για συνέργεια σε κατάχρηση εξουσίας. Ο εκδότης και η εφημερίδα του κατήγγειλαν τις διώξεις ως επίθεση με πολιτικά κίνητρα από την κυβέρνηση εναντίον ενός κορυφαίου μέσου ενημέρωσης που της ασκούσε κριτική. Ο Βαξεβάνης έλαβε κλήτευση από την ανακρίτρια του Ειδικού Δικαστηρίου που περιγράφει λεπτομερώς τέσσερις κατηγορίες εναντίον του, οι οποίες συνδέονται με τα ρεπορτάζ της εφημερίδας για το σκάνδαλο Novartis. Η κλήση ήταν αποτέλεσμα της ευρύτερης κοινοβουλευτικής έρευνας που διερεύνησε καταγγελίες για πολιτική συνωμοσία του πρώην υπουργού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου σχετικά με το σκάνδαλο της φαρμακευτικής διαφθοράς.
Ο Βαξεβάνης φέρεται αρχικά να συνωμότησε για κατάχρηση εξουσίας εκθέτοντας κάποιο αθώο άτομο σε δίωξη ή τιμωρία. Ο δεύτερος ισχυρισμός είναι ότι συνωμότησε για κατάχρηση εξουσίας μέσω παράνομου εκβιασμού για να λάβει οποιαδήποτε γραπτή ή προφορική κατάθεση κατηγορουμένου ή μάρτυρα. Τρίτον, κατηγορήθηκε για συνωμοσία για παράβαση καθήκοντος. Και τέταρτον, ως μέλος εγκληματικής οργάνωσης. Σύμφωνα με τη νομική ομάδα του Documento, βάσει του ποινικού κώδικα ο Βαξεβάνης αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον πέντε ετών, με πιθανή μεγαλύτερη ποινή που φτάνει ακόμη και τα 20 έτη.
Οι κατηγορίες επικεντρώνονται γύρω από την κατηγορία ότι το Documento χρησιμοποιήθηκε από τον Βαξεβάνη ως εργαλείο του Έλληνα πρώην δικαστή και πολιτικού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, τότε υφυπουργού Δικαιοσύνης, για να ενοχοποιήσει ψευδώς τους πολιτικούς του αντιπάλους. Μια κοινοβουλευτική έρευνα για τον Παπαγγελόπουλο, η οποία ξεκίνησε το 2021, επεκτάθηκε για να εξετάσει μια ομάδα μη πολιτικών προσώπων στα μέσα ενημέρωσης, στα οποία φέρεται να παρασχέθηκαν ψευδείς πληροφορίες για πολιτικά πρόσωπα που συνδέονται με το σκάνδαλο Novartis. Η έρευνα, που ξεκίνησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες για πολιτικοποίηση. Η έρευνα διεξάγεται στο Ειδικό Δικαστήριο και έχει κλητεύσει πολλούς μάρτυρες. Την εποχή του σκανδάλου, το Documento δημοσίευσε ερευνητικά ρεπορτάζ στα οποία εμπλέκονταν άτομα, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Κάποιοι από τους πολιτικούς που φέρονται να είχαν εμπλακεί στο σκάνδαλο Novartis αθωώθηκαν έκτοτε. Τρεις δικαστικές διαδικασίες παραμένουν σε εξέλιξη.
Στην κλήση στον Βαξεβάνη δεν δόθηκε ούτε η δικογραφία ούτε αναλυτικά στοιχεία για τις κατηγορίες. Είνια προγραμματισμένο να καταθέσει την Τετάρτη 19 Ιανουαρίου 2022 οπότε και θα ενημερωθεί επίσημα για τη φύση των τεσσάρων κατηγοριών. Το δικαστήριο θα του δώσει προθεσμία εντός της οποίας θα δώσει την πλήρη κατάθεσή του. Στη συνέχεια, ο Βαξεβάνης θα μπορούσε να κληθεί να εμφανιστεί στην κύρια δίκη του Ειδικού Δικαστηρίου. Ο εκδότης έχει αντιμετωπίσει πολλές νομικές και φυσικές απειλές στο παρελθόν λόγω των πολύ δυνατών ερευνητικών ρεπορτάζ της εφημερίδας του.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε την ημέρα που έλαβε τις κατηγορίες, ο Βαξεβάνης είπε ότι οι νόμιμες αποκαλύψεις της εφημερίδας για διαφθορά θεωρούνται εσφαλμένα ως «απόδειξη της σχέσης με κάποιους που είχαν κακούς σκοπούς και άνομες προθέσεις». Υποστήριξε το ρεπορτάζ και επέκρινε τις κατηγορίες ως προσπάθεια να φιμωθεί ο ίδιος και η εφημερίδα που εκδίδει. Το Documento αναφέρει: «Ο Βαξεβάνης κλητεύεται γιατί επί σειρά ετών οι αποκαλύψεις του για το σκάνδαλο της Novartis έγιναν ο εφιάλτης των εμπλεκόμενων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων». Άλλοι δημοσιογράφοι και εκδότες κλήθηκαν επίσης να καταθέσουν στην έρευνα. Σε ανακοίνωσή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνδικάτων Δημοσιογράφων (ΠΟΕΣΥ – ΠΦΔΕ) επέκρινε τις κατηγορίες σε βάρος του Βαξεβάνη, λέγοντας ότι έγιναν «χωρίς προηγούμενη νόμιμη διαδικασία». Προστίθεται: «Η ΠΟΕΣΥ διαμαρτύρεται έντονα για όλες τις απόπειρες φίμωσης του Τύπου, και δηλώνουμε ότι οι συνάδελφοι θα έχουν την αμέριστη συμπαράστασή μας».
Το σκάνδαλο Novartis σημειώθηκε μεταξύ 2012 και 2015 όπου το ελληνικό παράρτημα του ελβετικού φαρμακευτικού κολοσσού Novartis συνωμότησε για να παραβιάσει τον Νόμο περί Διαφθοράς στο εξωτερικό των ΗΠΑ, συμμετέχοντας σε ένα σχέδιο δωροδοκίας κρατικών αξιωματούχων και δημόσιων νοσοκομείων και κλινικών στην Ελλάδα ώστε να αυξήσει τις πωλήσεις των φαρμακευτικών προϊόντων με την επωνυμία Novartis. Η Novartis συμφώνησε το 2020 να πληρώσει 347 εκατομμύρια δολάρια ως μέρος ενός διακανονισμού με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Αναγνώρισε ότι έκανε παράνομες πληρωμές σε Έλληνες παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και αξιωματούχους ώστε να διαμορφώσει τις τιμές στην Ευρωπαϊκή αγορά.
Το αγγλικό κείμενο του Jamie Wiseman έχει ως εξής:
Greece: Documento publisher Kostas Vaxevanis faces criminal conspiracy charges
On 12 January 2022, Kostas Vaxevanis, a veteran investigative journalist and publisher of the Greek newspaper Documento, was summoned to testify to the Special High Court on multiple criminal charges of conspiracy to abuse power. The publisher and his newspaper condemned the charges as a politically-motivated attack by the government on a leading media critic. Vaxevanis received a letter with a summons from a special investigator of the Special Court detailing four charges against him, all linked to the newspaper’s reporting on the Novartis scandal. The summons was part of a wider parliamentary investigation probing allegations of political conspiracy by former minister Dimitris Papagelopoulos regarding the pharmaceutical corruption scandal.
Vaxevanis is first alleged to have conspired to abuse power by exposing an innocent person to prosecution or punishment. The second allegation is that he conspired to abuse power through unlawful extortion to obtain any written or oral testimony of an accused or witness. Thirdly, he was accused of conspiracy to commit a breach of duty. And fourthly, for being a member of a criminal organization. According to Documento’s legal team, under the penal code Vaxevanis faces imprisonment of at least five years if found guilty, with a maximum sentence of 20 years.
The charges centre around the accusation that Documento was used by Vaxevanis as a tool of Greek judge and politician Dimitris Papaggelopoulos, then Deputy Minister of Justice, to falsely incriminate his political opponents. A parliamentary investigation into Papaggelopoulos, which began in 2021, expanded to examine a group of non-political persons in the media, who it is alleged were provided with false information about political figures linked to the Novartis scandal. The probe, launched by the New Democracy government, has faced accusations of politicisation. The investigation is being conducted at the Special High Court and has summoned multiple witnesses. At the time of the scandal, Documento published investigative stories which implicated people involved, including politicians in the New Democracy party. Several of the politicians alleged to have been involved in the Novartis scandal were since acquitted. Three legal proceedings remain underway.
In the summons, Vaxevanis was not provided with the case file or detailed information about the charges. He is due to testify on Wednesday, 19 January 2022, and will be officially informed about the nature of the four charges then. The court will give him a deadline by which to provide full testimony. Vaxevanis could then be ordered to appear at the main trial of the Special High Court. The publisher has faced multiple legal and physical threats before because of his newspaper’s hard-hitting investigative reporting.
In an editorial posted on the day he received the charges, Vaxevanis said the newspaper’s legitimate revelations about corruption were wrongly being seen as “proof of the relationship with some who had bad intentions and illegal intentions”. He stood by the reporting and criticised the charges as an effort to silence him and the newspaper he published. Documento reported: “Vaxevanis is being summoned because for a number of years his revelations about the Novartis scandal became the nightmare of the involved political and economic actors”. Other journalists and publishers were also summoned to give testimony in the investigation. In a statement, the Board of Directors of the Panhellenic Federation of Journalists’ Union (POESY – PFJU) criticised the charges against Vaxevanis, saying they were “made without any previous legal procedure”. It added: “POESY strongly protests against all attempts to silence the press, and we declare that our colleagues will have our full support”.
The Novartis scandal occurred between 2012 and 2015 where the Greek branch of the Swiss pharmaceutical giant Novartis conspired to violate the U.S Foreign Corrupt Practices Act by engaging in a scheme to bribe employees of state-owned and state-controlled hospitals and clinics in Greece in order to increase the sale of Novartis-branded pharmaceutical products. Novartis agreed in 2020 to pay $347 million as part of a settlement with the U.S. Department of Justice and the Securities and Exchange Commission. It acknowledged making illegal payments to Greek healthcare providers and officials in order to set the prices in the European market.
Κουτί Πανδώρας