Στη Δ.Ε.Θ. και το πάνελ για τις Στρατηγικές Επενδύσεις ο Χάρης Μαμουλάκης, μαζί με Νίκο Παπαθανάση, Γιάννη Μασούτη, Γιώργο Κωνσταντόπουλο και David Burger
Στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης βρίσκεται ο αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Βουλευτής Ηρακλείου, Χάρης Μαμουλάκης, ο οποίος και συμμετείχε το μεσημέρι της Δευτέρας στο φόρουμ «Δημιουργώντας την Επόμενη Μέρα», τη θεσμοθετημένη πλατφόρμα διαλόγου για όλα τα μεγάλα αναπτυξιακά και οικονομικά ζητήματα της χώρας.
Ειδικότερα, ο Χάρης Μαμουλάκης, μαζί με τον αν. Υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων Νίκο Παπαθανάση, τον Πρόεδρο του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μασούτη, τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Εξαγωγέων ΣΕΒΕ Γιώργο Κωνσταντόπουλο και τον Υπαρχηγό της Αμερικανικής Αποστολής στην Ελλάδα DavidBurger, συμμετείχε στο πάνελ του Thessaloniki Helexpo Forum με θέμα «Στρατηγική, επενδύσεις, κίνητρα και προοπτικές». Ένα από τα θεματικά πάνελ που πραγματοποιούνται στο Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης» με τη συμμετοχή μελών της Κυβέρνησης, εκπροσώπων κομμάτων, επιχειρηματικών φορέων, συνδέσμων, επιχειρήσεων και της αυτοδιοίκησης, όπου και συζητούνται όλα τα κρίσιμα θέματα της ελληνικής οικονομίας, οι προκλήσεις και οι προοπτικές, καθώς και οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης που πλήττουν τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Κατά την τοποθέτησή του, ο αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Βουλευτής Ηρακλείου, Χάρης Μαμουλάκης, αναφέρθηκε αναλυτικά στις στρατηγικές επενδύσεις, την ιστορία και τις τροποποιήσεις του θεσμού, άσκησε κριτική στις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες, παρουσίασε τις προτάσεις αλλά και τα αποτελέσματα που υπήρξαν επί των ημερών της προηγούμενης Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας ότι «Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει αποδείξει στην πράξη ότι είναι υπέρ των επενδύσεων, τόσο ως Κυβέρνηση, όσο και ως Αξιωματική Αντιπολίτευση.».
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Χάρης Μαμουλάκης κατά τις τοποθετήσεις του: «Ο θεσμός των στρατηγικών επενδύσεων δημιουργήθηκε το 2010 με ελάχιστα αποτελέσματα. Η κεντρική ιδέα του νόμου ήταν ότι βασικός ανασταλτικός παράγοντας για την επίτευξη άμεσων ξένων επενδύσεων, ήταν τα γραφειοκρατικά εμπόδια της Δημόσιας Διοίκησης, δεδομένου ότι η χώρα μας, ήταν εκείνη την εποχή η τελευταία στην Ευρώπη χωρίς κτηματολόγιο, δασικούς χάρτες και κωδικοποιημένη πολεοδομική νομοθεσία. Ο τότε νόμος όμως, αντί να επιταχύνει αυτές τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, έλεγε ότι η βασική μεταρρυθμιστική προτεραιότητα θα ήταν να φτιάξουμε μια μεγάλη υπηρεσία διαμεσολάβησης που θα εξυπηρετεί συγκεκριμένους επιχειρηματίες ώστε να μην χρειάζεται να έρχονται σε επαφή με το «κακό» ελληνικό Δημόσιο.
Ταυτόχρονα, ο θεσμός των στρατηγικών επενδύσεων εμπεριείχε μια καινοτομία: Σε όλη την μεταπολιτευτική περίοδο οι κρατικές ενισχύσεις προς τον ιδιωτικό τομέα, γίνονταν μέσα από άμεσες ενισχύσεις. Αντίθετα, αυτός ο θεσμός στηριζόταν στην ιδέα ότι, στο βαθμό που οι εταιρίες στις οποίες απευθύνονταν είχαν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές χρήματος, αυτό που μπορούσε και έπρεπε να παρέχει το κράτος ήταν χρόνος. Στην αρχική εκδοχή του νόμου η διεύθυνση στρατηγικών επενδύσεων αναλάμβανε να κάνει αυτή το «τρέξιμο» για την έκδοση των απαραίτητων αδειών κάθε επένδυσης και στην δεύτερη εκδοχή του, δημιουργούταν μικρές αδειοδοτικές υπηρεσίες για όλα τα ζητήματα, πλην της χωροθέτησης, στο εσωτερικό του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Η δεύτερη βασική καινοτομία του, λιγότερο επιτυχημένη κατά την άποψη μου, ήταν ο θεσμός των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης – ΕΣΧΑΣΕ, τα οποία εξ αρχής αποτέλεσαν ad hoc μικρά χωροταξικά σχέδια τα οποία θα αγνοούσαν τον εθνικό ή κλαδικό χωροταξικό σχεδιασμό και θα νομιμοποιούσαν την χρήση που θα ήθελε να προσδώσει ο εκάστοτε επενδυτής στην γη του. Σύλληψη προβληματική εξ αρχής, αλλά και αντιφατική ως προς το Σύνταγμα, καθώς κάθε ανάλογη πράξη πρέπει να επικυρωθεί με Προεδρικό Διάταγμα και να λάβει έλεγχο νομιμότητας από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Ο χρόνος κύλησε, ο θεσμός των στρατηγικών επενδύσεων εφαρμόστηκε και όταν πλέον ο νόμος 4608/2019 εισήχθη προς ψήφιση στην βουλή από την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το ελληνικό κοινοβούλιο είχε και ένα μικρό δείγμα από την εφαρμογή του νόμου: Το θεσμικό πλαίσιο χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά και μόνο από εκείνους τους κλάδους που δεν είχαν καμία ανάγκη κρατικής ενίσχυσης. Οι 15 επενδύσεις που είχαν ενταχθεί μέχρι το 2019 ήταν ξενοδοχειακές μονάδες, ΑΠΕ (που πολλές πάγωσαν εξαιτίας του νέου θεσμικού πλαισίου για την αδειοδότηση και τιμολόγηση τους κατά την περίοδο των μνημονίων) και τα έργα κοινού ενδιαφέροντος που εντάσσονται αυτοδίκαια στις στρατηγικές. Γι’ αυτό και κατά την τροποποίηση του νόμου το 2019, η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να πατήσει στην κεντρική ιδέα της παροχής μη-χρημαδοτικών κινήτρων για να προσελκύσει επενδύσεις σε κλάδους και τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στην καινοτομία, στην μεταποίηση και στις νεοφυείς επιχειρήσεις, καθώς και να εξειδικεύσει τα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων, αλλά και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο ανταποδοτικών ωφελειών για τις τοπικές κοινωνίες που θα υποδέχονταν στρατηγικές επενδύσεις, που σήμερα ο Υπουργός καταργεί.
Στην σημερινή συγκυρία, της πανδημίας, του Ταμείου Ανάκαμψης και της ιστορικής ευκαιρίας για την χώρα να προσανατολιστεί σε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο, θα περίμενε κανείς ότι η τροποποίηση του νόμου θα προσπαθούσε να επενδύσει στην «ρότα» που τράβηξε η προηγούμενη. Δυστυχώς όμως, ο νόμος δεν έχει αυτό τον προσανατολισμό. Ο υπό ψήφιση νέος νόμος, προχωράει σε μια κωδικοποίηση της νομοθεσίας, μια επιλεκτική διεύρυνση ορισμένων προνομίων για τις επιχειρήσεις που θα ενταχθούν, συμπεριλαμβανομένης και της απολύτως προβληματικής διάταξης που έχει συγκεντρώσει ήδη πλήθος αντιδράσεων για τους αιγιαλούς, αλλά και κυρίως, σε μια διεύρυνση του νέου καθεστώτος των «Εμβληματικών Επενδύσεων» με τρόπο τέτοιο ώστε να αλλάζει την ουσία του νόμου.
Ποια είναι λοιπόν η μεγάλη διαφορά του νέου νόμου για τις στρατηγικές από όλες τις προηγούμενες εκδοχές του; Η δυνατότητα παροχής χρηματοδοτικών κινήτρων σε όσες επιχειρήσεις ενταχθούν στο καθεστώς του.
Αν όμως το ζητούμενο είναι η ενίσχυση μεμονωμένων επιχειρήσεων με grants γιατί η κυβέρνηση δεν το έκανε αυτό μέσα από τον Αναπτυξιακό Νόμο ή μέσα από ένα πρόγραμμα τύπου ΕΣΠΑ; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι δυστυχώς πολύ δυσάρεστη για όλους μας. Πρώτον, κάθε πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων στη χώρα μας πρέπει να περνάει από μια λίστα αντικειμενικών κριτηρίων τα οποία θα τα ελέγχει ένα δημόσιος υπάλληλος. Εδώ όμως έχουμε μια απολύτως νεφελώδη διαδικασία επιλογής ποιες είναι οι «Εμβληματικές Επενδύσεις» και άρα ποιος θα «πάρει τα λεφτά». Ταυτόχρονα, κάθε προηγούμενη εκδοχή του νόμου ενέπλεκε την Δημόσια Διοίκηση. Στο σύστημα που έχει επιμεληθεί σήμερα ο Υπουργός, η έγκριση γίνεται από 3 τεχνοκράτες και καθηγητές, χωρίς διαφανή κριτήρια. Τέλος, αν οι συγκεκριμένοι πόροι μοιράζονταν μέσα από Αναπτυξιακούς Νόμους, θα έπρεπε να υπακούσουν και σε ένα κανόνα σχετικά με την γεωγραφική κατανομή των πόρων ανά Περιφέρεια. Περιορισμό που επίσης η κυβέρνηση ήθελε να αποφύγει γεγονός που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μια ακραία Αθηνοκεντρική διάθεση των διαθέσιμων πόρων.
Άρα, ο νέος νόμος για τις στρατηγικές επενδύσεις είναι, πράγματι, οργανικό τμήμα ενός σχεδίου για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ενός σχεδίου όμως πολύ ανησυχητικού για την κατάσταση που θα διαμορφωθεί στην αγορά μετά την πανδημία. Στην πραγματικότητα, το σχέδιο που υλοποιεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει ιστορική προηγούμενο στη χώρα μας, με εξαίρεση ίσως την ίδια την περίοδο του σχεδίου Μάρσαλ. Όχι μόνο επειδή καλείται να διαχειριστεί τον τρόπο διάθεσης μια τεράστιας εξωτερικής βοήθειας που, σε αντίθεση με την περίοδο των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, θα κατευθυνθούν σε επενδύσεις. Κάτι τέτοιο είχε συμβεί και με τα πρώτα Μεσογειακά Προγράμματα. Αλλά κυρίως επειδή προσπαθεί να τα διαθέσει χωρίς κριτήρια, χωρίς διαφάνεια, χωρίς την συμμετοχή της κοινωνίας και των παραγωγικών φορέων της χώρας και χωρίς την Δημόσια Διοίκηση.
Η ζοφερή αυτή εικόνα δεν είναι θετική για το μέλλον της ιδιωτικής οικονομίας στη χώρα μας. Είναι άκρως ανησυχητική για την λειτουργία του υγειούς ανταγωνισμού, άκρως προβληματική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας που θα παραμένουν αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό, αλλά, πάνω από όλα, ανησυχητική για την ίδια την λειτουργία της δημοκρατίας, αν κάθε επιχειρηματίας που θέλει να έχει μέλλον σε αυτή τη χώρα θα πρέπει να κατασκευάσει μια προνομιακή σχέση με το κυβερνών κόμμα εξουσίας, το Μέγαρο Μαξίμου και τους συμβούλους του.».
Το απόγευμα της Δευτέρας 13/09, ο Χάρης Μαμουλάκης θα συμμετέχει ως ομιλητής και εκπρόσωπος του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξη Τσίπρα στην εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης με θέμα «Η οικονομία μετά την πανδημία. Το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0, τα μεγάλα έργα και η ψηφιακή Θεσσαλονίκη». Στην ίδια εκδήλωση θα μιλήσουν ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, ο αν. Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας Δημήτρης Παπαστεργίου, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.
