Της Ελευθερίας Μηλάκη
Η 40.1 Είναι μια γυναίκα που έχει αποφοιτήσει από ελληνικό πανεπιστήμιο, από περιζήτητη σχολή, έχει κάνει μεταπτυχιακό σε ελληνικό πανεπιστήμιο και έχει μια καριέρα στο δημόσιο, σε μια καλή μόνιμη θέση. Είναι σινγκλ, περνάει τον ελεύθερο χρόνο της με φίλους και συγγενείς, ψωνίζει ό,τι της αρέσει, ταξιδεύει καμιά φορά, αν και δεν πολυαγαπά τα ταξίδια, για τις δουλειές του σπιτιού έχει βοηθό, είναι εύκολο πια να βρεις βοηθούς σχεδόν δωρεάν…
Η 40. 2 αποφοίτησε επίσης από περιζήτητη σχολή, πήρε δεύτερο πτυχίο και μετά τη διάλυση του πρώτου αρραβώνα της, παντρεύτηκε κάποιον άλλο και έγινε πολύτεκνη μητέρα, ενώ παράλληλα εργάζεται. Με το σύζυγό της χώρισαν όσο τα παιδιά ήταν ακόμη πολύ μικρά, έχει και βοήθεια από την οικογένεια του πρώην συζύγου της, αλλά και από την δική της οικογένεια.
Η 40. 3 αποφοίτησε από την ίδια σχολή με τις προηγούμενες, παντρεύτηκε, στήριξε τον άντρα της, ώστε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, όμως τελικά χώρισαν. Η ίδια στηρίζεται στη μητέρα της για τη φροντίδα των παιδιών, ενώ παράλληλα εργάζεται στο αντικείμενό της.
Η 40. 4 σπούδασε σε καλή σχολή, ξεκίνησε να εργάζεται στο αντικείμενό της, ενώ απέκτησε ένα παιδί με τον αγαπημένο της. Φροντίζει το νοικοκυριό, για το παιδί βοηθάνε οι δικοί της, ενώ ο σύζυγος εργάζεται δέκα ώρες τη μέρα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συμβάλλει καθόλου στις δουλειές του σπιτιού, τις οποίες αναλαμβάνει μόνη της, προσπαθώντας παράλληλα να ξαναρχίσει την καριέρα της. Δυστυχώς η δουλειά του συζύγου, αν και σκληρή, αποφέρει στην οικογένεια μόνο τα απολύτως απαραίτητα για την επιβίωση.
Η 40.5 σπούδασε σε περιζήτητη σχολή σε ελληνικό πανεπιστήμιο, ενώ απέκτησε και δεύτερο πτυχίο επίσης ελληνικού πανεπιστημίου. Παντρεύτηκε, απέκτησε ένα παιδί και αγωνίζεται να είναι καλή νοικοκυρά και καλή επαγγελματίας. Τις δουλειές του σπιτιού προτιμά να τις κάνει μόνη της, για να είναι σίγουρη ότι θα γίνουν σωστά. Ο άντρας της τη στηρίζει ηθικά και οικονομικά, ώστε να μπορεί να εργάζεται, να είναι κοινωνική και να διασκεδάζει.
Η 40.6 τελείωσε το δημοτικό, παντρεύτηκε και έγινε πολύτεκνη μητέρα. Ο άντρας της είναι εργατικός, από ευκατάστατη οικογένεια, αλλά ζουν λιτά, δεν του αρέσουν οι σπατάλες, τα ψώνια, οι διακοπές. Η ίδια δεν συνεισφέρει στο οικογενειακό εισόδημα, όμως τουλάχιστον δεν είναι καθόλου σπάταλη, ούτε έχει περίεργες επιθυμίες. Στον ελεύθερο χρόνο της βλέπει τηλεόραση, όπως παλιά.
Η 40. 7 δεν σπούδασε, πήγε να δουλέψει και τελικά παντρεύτηκε τον εργοδότη της. Λεφτά υπήρχαν, βοηθούσε και η οικογένειά του, είχαν τη δυνατότητα για μια άνετη ζωή μαζί με το παιδί που απέκτησαν. Ο σύζυγος είναι λίγο αυταρχικός και «παλιάς κοπής», όμως εκείνη ξέρει πώς να τον χειρίζεται, ώστε να περνάνε όλοι καλά. Το καλό του είναι ότι είναι «κιμπάρης». Πολλές φορές σκέφτεται τι θα γίνει αν την εγκαταλείψει για άλλη, αργότερα, όταν τελειώσουν τα «σορόπια», όμως παίρνει την κάρτα του και πάει μια βόλτα για ψώνια να της περάσουν οι κακές σκέψεις.
Η 40.7 δεν είναι Κρητικιά, όμως παντρεύτηκε Κρητικό. Δεν σπούδασε, παντρεύτηκε έναν άντρα που ακούγοντας το επάγγελμά του άλλες θα έτρεχαν μίλια μακριά. Αυτή δεν δείλιασε. Τον παντρεύτηκε παρά τη δουλειά που κάνει, είναι και όμορφη κοπέλα, έγινε και πολύτεκνη μαμά. Τώρα, επέλεξε να μάθει μια τέχνη, για να αποκτήσει οικονομική ανεξαρτησία, έστω και πριν τα πενήντα.
Η 40.8 μεγάλωσε σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Γνώρισε τυχαία τον άντρα της, νοικοκυρόπεδο, εργατικό, τον ερωτεύτηκε. Απέκτησαν τρία παιδιά, ενώ η ίδια, αν και χωρίς πολλές γραμματικές γνώσεις, επιδίωκε πάντα να δουλεύει για τα προσωπικά της έξοδα. Για τα υπόλοιπα φρόντιζει αυτός, η ίδια εξασφαλίζει ένα βαθμό ελευθερίας για τον εαυτό της, ανάλογο με το μισθό που κερδίζει.
Μπήκε ο Σεπτέμβρης και μετράμε ήδη 10 γυναικοκτονίες. Από τη μια οι πλούσιες και διάσημες «μανούλες» φουλ τάιμ και σέξι νοικοκυρές, από την άλλη γυναίκες που δολοφονήθηκαν άγρια, αφού πρώτα ζούσαν την κόλαση της ενδοοικογενειακής βίας μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, όπου ζούσαν συχνά μια ζωή με καταπίεση και γεμάτη στερήσεις. Οι παραπάνω ιστορίες γυναικών είναι αληθινές, για ευνόητους λόγους χωρίς στοιχεία. Είναι γυναίκες γύρω στα σαράντα, από την Κρήτη. Οι λόγοι που οδηγούν τις γυναίκες να επιδιώκουν μετά μανίας τη σχέση, το γάμο και τα παιδιά, είναι οι ίδιοι λόγοι που ωθούσαν τις γιαγιάδες τους πριν από 200 και πλέον χρόνια. Δεν είναι το «μητρικό ένστικτο», είναι η κοινωνική αποδοχή, καθώς μια ελεύθερη γυναίκα θεωρείτα ακόμα ως κάτι το επικίνδυνο. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι αν τελικά μία γυναίκα βρεθεί μόνη με παιδιά, κινδυνεύει να γίνει έρμαιο στην κακοποίηση και την εκμετάλλευση, καθώς δεν προστατεύεται από το κράτος. Αυτός είναι κατά τη γνώμη μου και ο λόγος που πολλές δεν χωρίζουν, ακόμα και αν δεν περνάνε καλά, κάνοντας υπομονή μέχρι να συμβεί το μοιραίο. «Να χωρίσω, να δίωξω το στήριγμά μου, τι θα απογίνω μετά;» Μέχρι και η Ελισάβετ της Αγγλίας, όταν πέθανε ο σύζυγός της, ο οποίας ήταν ανήσυχος και ζωηρός, δήλωσε «ήταν η δύναμή μου». Δυστυχώς λίγες γυναίκες, ακόμα και πλούσιες, ακόμα και επιτυχημένες, καταφέρνουν να νιώθουν αυτάρκεις ως μόνες ή μόνες μαμάδες. Για τις υπόλοιπες, κυκλοφορεί ένας «οδηγός της καλής νοικοκυράς», ο οποίος ακούγεται υπερβολικός και αστείος, αλλά τα εννοεί σοβαρά αυτά που λέει… Είναι πάντως πολύ «ακροδεξιό» το να λαμβάνονται όλα τα μέτρα, όπως αποκλεισμός από τα πανεπιστήμια, ανεργία γυναικών, υπερπροβολή και έπαινος των «σέξι ευτυχισμένων μανούλων φουλ τάιμ», ώστε οι γυναίκες να επιστρέψουν στο σπίτι, να κακοποιούνται και να δολοφονούνται, προσφέροντας παιδιά «στο έθνος».
Το δυσκολότερο, κατά τη γνώμη μου, είναι να συνειδητοποιήσει μια γυναίκα ότι αυτό που ζει είναι βία, ότι σε ένα περιβάλλον κακοποιείται. Είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει ότι κάτι τέτοιοι συμβαίνει σε εκείνη. Από τη στιγμή που το πιστέψει και σταματήσει να προσπαθεί να ερμηνεύσει το φαινόμενο ως κάτι άλλο (π.χ. δικά της λάθη ή ανεπάρκεια), τότε τα βρει τη δύναμη να απομακρυνθεί οριστικά. Όμω μέχρι να το πιστέψει, μπορεί να περάσουν πάρα πολλά χρόνια. Η βία είναι κύκλος και όταν επέρχεται η συμφιλίωση και ο «μήνας του μέλιτος», ο άλλος φαντασιώνεται ήδη τι λάθος έκανες και πώς θα σε τιμωρήσει, πώς θα σε κάνει να το πληρώσεις. Σε καμία δεν αξίζει να το ζει αυτό και πόσο μάλλον σε γυναίκες που μόχθησαν πραγματικά για ένα πτυχίο, για ένα επάγγελμα.
«Ο Οδηγός της Καλής Νοικοκυράς»
* Το φαγητό να είναι πάντα έτοιμο. Να προγραμματίζετε από την προηγούμενη μέρα, ώστε όταν επιστρέφει στο σπίτι να βρίσκει έτοιμο ένα νόστιμο γεύμα. Έτσι του δείχνετε ότι τον σκεφτόσασταν και ότι σας νοιάζει να τον φροντίζετε. Οι περισσότεροι σύζυγοι πεθαίνουν της πείνας όταν επιστρέφουν στο σπίτι και η προοπτική ενός καλού γεύματος είναι μεγάλη υπόθεση για αυτούς.
* Προετοιμαστείτε πριν την άφιξη. Ξαπλώστε ένα τεταρτάκι για να συνέλθετε λιγάκι και να είστε φρέσκια όταν μπει μέσα. Φρεσκάρετε το μακιγιάζ σας, βάλτε ένα ωραίο πιαστράκι στα μαλλιά σας και γενικώς δείξτε δροσερή. Μην ξεχνάτε ότι ο σύζυγός σας πέρασε όλη τη μέρα δουλεύοντας.
* Προσπαθήστε να είστε ευχάριστη και ενδιαφέρουσα για χάρη του. Η βαρετή μέρα στη δουλειά χρειάζεται ένα πιο αναζωογονητικό φινάλε και ένα από τα καθήκοντά σας είναι να του το παρέχετε.
* Συμμαζέψτε το σπίτι και λίγο πριν έρθει, κάντε μια βόλτα στο σπίτι να δείτε αν όλα είναι στη θέση τους – μην αφήνετε πεταμένα πράγματα δεξιά κι αριστερά. Περάστε τις επιφάνειες με ένα πανί για να μην έχουν επάνω σκόνες.
* Τα κρύα βράδια του χειμώνα, φροντίστε να έχετε αναμμένο το τζάκι για να μπορέσει να κάτσει λίγο δίπλα του και να χαλαρώσει. Τότε ο σύζυγός σας θα νοιώσει ότι επέστρεψε σε έναν παράδεισο τάξης και ηρεμίας, και αυτό θα σας κάνει και εσάς να νιώσετε καλύτερα. Όπως και να’χει, το να φροντίζετε την άνεσή του με κάθε τρόπο θα δώσει και σε εσάς τις ίδιες τεράστια ικανοποίηση.
* Εξαλείψτε κάθε θόρυβο. Μην έχετε πλυντήρια, στεγνωτήρια ή σκούπες αναμμένα. Φροντίστε τα παιδιά να είναι ήσυχα.
* Να χαρείτε όταν τον δείτε.
* Καλωσορίστε τον με ένα πλατύ χαμόγελο και δείξτε ότι στ’ αλήθεια σας αρέσει να τον ευχαριστείτε.
* Να τον ακούτε. Μπορεί να έχετε χίλια δύο σημαντικά πράγματα να του πείτε, αλλά όχι όταν μπαίνει στο σπίτι, δεν είναι αυτή η σωστή ώρα. Αφήστε τον να μιλήσει αυτός – αυτά που έχει εκείνος να κουβεντιάσει είναι πάντα πιο σημαντικά από τα δικά σας.
* Μην τον υποδέχεστε με παράπονα και προβλήματα.
* Μην παραπονεθείτε αν αργήσει να επιστρέψει, ακόμα κι αν μείνει έξω όλη νύχτα. Δεν είναι και σπουδαίο παράπτωμα, αν σκεφτείτε τι τραβάει στη δουλειά κάθε μέρα.
* Κάντε τον να νοιώσει άνετα. Βάλτε τον να καθίσει στην πολυθρόνα ή ακόμη και να ξαπλώσει λίγο στην κρεβατοκάμαρα. Έχετέ του έτοιμο ένα ζεστό ρόφημα ή ένα αναψυκτικό.
* Φτιάξτε του τα μαξιλάρια και προσφερθείτε να του βγάλετε τα παπούτσια. Να μιλάτε με τρυφερή και χαμηλή φωνή, μην φωνάζετε.
* Μην του κάνετε ερωτήσεις για το τι έκανε και μην αμφισβητείτε την κρίση ή την ακεραιότητά του σαν άνθρωπο. Μην ξεχνάτε άλλωστε, ότι είναι ο αρχηγός του σπιτιού και ότι με αυτή του την ιδιότητα θα επιλέγει πάντα το σωστό και το δίκαιο. Δεν έχετε κανένα δικαίωμα να τον αμφισβητείται.
* Η καλή σύζυγος ξέρει πάντοτε τη θέση της.
(Αν ρωτήσεις μια «παλιά» φεμινίστρια, θα σου πει «να μην τον κακομαθαίνεις, να μην είσαι καλή μαζί του, να μην μαγειρεύεις και κυρίως να μην μαγειρεύεις κάτι νόστιμο, να μην σε νοιάζει να είναι το σπίτι ταχτοποιημένο – τότε θα σε σέβεται. Την είδες την 40.7; Της πληρώνει και «υπηρεσία»… Μπορεί όμως μια γυναίκα να ζήσει έτσι; Να εφαρμόζει τη συναισθηματική τσιγκουνιά, για να έχει το σεβασμό; Είναι λίγο πολύ η συμβουλές του βιβλίου Why men love bitches. Τι γίνεται όμως όταν θέλεις να είσαι ο εαυτός σου;)
Η 40.10 ψηλή, εμφανίσιμη, με πτυχίο δύσκολο και περιζήτητο. Ο άντρας της είχε το ίδιο πτυχίο. Και όμως όλοι στη δουλειά έλεγαν, δυνατά ή ψιθυριστά, πώς τα κατάφερε και τον έπεισε να την παντρευτεί; Τόσο πολύ το συζητούσαν που αναγκάστηκε να τους πει “γιατί, κακή είμαι εγώ;” Το ζευγάρι ζει με τους παππούδες, για να τους φροντίζει και να κάνει οικονομία.
Η 40. 11 θα πουλούσε και την ψυχή της στο διάβολο για να βρει “καλό” γαμπρό. Είχε μια μανία με την κοινωνική άνοδο, όπως πολλοί που κατάγονται από το οροπέδιο. Πήγε Ιταλία, αν και ήταν πολύ μέτρια μαθήτρια και έγινε κάτι. Είχε χρόνια δεσμό με γιατρό και ξεροστάλιαζε για την πρόταση γάμου, όμως αυτής την εγκατέλειψε και τελικά παντρεύτηκε ένα “καλό παιδί” της εκκλησίας, ασχημόπαπο αλλά με σταθερή δουλειά. Μαμά και “νοικοκυρά” πλήρους απασχόλησης, έμαθε μέχρι και να βράζει φακές, ενώ ο άντρας της γκρινιάζει ότι καλύτερα να δούλευε παρά να κάνει τη νοικοκυρά…
Η 40.12 τελείωσε όπως όπως το λύκειο. Ήταν τόσοι κακοί μαθήτρια που η φροντιστηριούχοι συνιστούσαν στους γονείς της να την ξεγράψει να μην πληρώνουν άδικα. Δεν εργάστηκε ποτέ. Είναι άσχημη στο πρόσωπο, αλλά είναι λεπτή και ψηλή. Κάποιοι λένε ότι ο άντρας της έχει τον τρόπο του.
Η αδερφή της, η 40.13 βρήκε δουλειά με τα λίγα αγγλικά που ήξερε και το απολυτήριο λυκείου. Θα παντρευόταν, αλλά οι γονείς του γαμπρού δεν τη θεωρούσαν καλή περίπτωση και ακύρωσαν το γάμο, ενώ είχαν σταλεί οι προσκλήσεις. Το ζευγάρι ζει μαζί χωρίς γάμο, έχουν και παιδιά…
Ο γάμος και η σχέση είναι υπόθεση για δύο, όμως η αξιοπρέπεια είναι ατομική υπόθεση, όπως και ό,τι πετυχαίνει κανένας με την αξία του.