Καμιά εμπιστοσύνη ότι οι συστημικές δυνάμεις μπορούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση αλλά ούτε και τις αναμενόμενες πυρκαγιές δεν μπορούν να έχουν οι πολίτες, όπως υποστηρίζει το νέο κόμμα των Πράσινων. Και προτείνει σειρά μέτρων για τον επανασχεδιασμό των πολιτικών προστασίας των δασών και των κοινωνιών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τους καύσωνες, τις πλημμύρες, την ξηρασία, που συμβάλλουν σε πιο άγριες φωτιές και σε ένταση των καταστροφών.
Οι κυβερνώντες, παρόντες και παρελθόντες, χρησιμοποιούν την κλιματική κρίση ως άλλοθι για να μεταθέσουν αλλού τις δικές τους ευθύνες, είτε γιατί συνεχίζουν να προωθούν τις εξορύξεις υδρογονανθράκων είτε γιατί επενδύουν στην καταστολή και όχι στην πρόληψη. Η κλιματική κρίση δεν εμφανίστηκε σήμερα αλλά εξελίσσεται εδώ και τουλάχιστον 60 χρόνια, με ευθύνη των κυβερνήσεων, που αρνούνται ακόμα και σήμερα να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα, παρόλο που όλος ο πλανήτης φλέγεται, τεράστιες πυρκαγιές καίνε τα δάση σε Β. Αμερική, Ευρώπη, Μεσόγειο, Βαλκάνια. Η κατάσταση ανάγκης είναι πλέον μια πραγματικότητα που επιβάλλει να αλλάξουμε πολιτικές ΤΩΡΑ για να προστατέψουμε τις ανθρώπινες κοινωνίες και τον φυσικό πλούτο μας.
Και βέβαια, η κλιματική κρίση αναδεικνύει με μεγαλύτερη ένταση προϋπάρχοντα προβλήματα στον σχεδιασμό της δασικής πολιτικής αλλά και της πρόληψης γενικότερα των καταστροφών. Τόσο στις τωρινές πυρκαγιές, όσο και σε αυτές που ξέσπασαν στις αρχές της καλοκαιρινής περιόδου, η έλλειψη προετοιμασίας και σχεδιασμού ευθύνονται για την κλιμάκωση της καταστροφής, ανεξαρτήτως των αιτίων έναρξης της πυρκαγιάς. Κάθε χρόνο έχουμε πράγματι πολλές πυρκαγιές σε δάση και στην ύπαιθρο αλλά δεν είναι παραπάνω από 40-50 αυτές που προκάλεσαν τις τεράστιες καταστροφές τα τελευταία 40 χρόνια (18.000.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων). Αυτό είναι φανερό τόσο στην Πελοπόννησο και την Πάρνηθα το 2007, όσο και στο Μάτι το 2018 και φυσικά στις πυρκαγιές στα Γεράνια, στην Αιγιαλεία, στην Βαρυμπόμπη και την Εύβοια το 2021 (για να αναφέρουμε τις πιο σημαντικές).
Τα βασικά λάθη στρατηγικής της κυβέρνησης και γι’ αυτά πρέπει να απολογηθεί είναι ότι:
- Αύξησε υπερβολικά το προσωπικό στην αστυνομία και αδιαφόρησε για την ενίσχυση της δασικής υπηρεσίας και κατάλληλα εκπαιδευμένων δασοπυροσβεστών. Ακόμα και στην ύπαιθρο ήταν πιο πολλοί οι αστυνομικοί που προσπαθούσαν να εκκενώσουν τα χωριά και τους οικισμούς από τους πυροσβέστες που αγωνίζονταν να σβήσουν πυρκαγιές, με πιο τραγικό παράδειγμα όσα συνέβησαν στην Εύβοια, όπου για ένα μέτωπο 40 χιλιομέτρων υπήρχαν μόνο 150 πυροσβέστες και μάλιστα κυρίως κοντά στους οικισμούς.
- Ενδιαφέρθηκε ΜΟΝΟ στα λόγια για την πρόληψη των πυρκαγιών, ενώ στην πράξη αποδείχθηκε εντελώς απροετοίμαστη αν και όλα τα στοιχεία έδειχναν ότι θα έχουμε μια πολύ δύσκολη καλοκαιρινή περίοδο: ξηρασία το χειμώνα, αύξηση των θερμοκρασιών, αποδυνάμωση των δασικών υπηρεσιών, έλλειψη προετοιμασίας της πυροσβεστικής σε ένα αντικείμενο που δεν γνωρίζει, όπως η κατάσβεση πυρκαγιών στα δάση και όχι στις πόλεις, σταδιακή απώλεια της εμπειρίας που είχε η δασική υπηρεσία στην αντιμετώπιση πυρκαγιών και γενικότερα στην οικολογική διαχείριση του δάσους
- Αντί να διαθέσει επαρκείς πόρους για την πρόληψη, θα έρθει εκ των υστέρων να καταβάλλει τεράστιο (και) οικονομικό κόστος ως αποτέλεσμα της καταστροφής που συντελέστηκε (μια από τις μεγαλύτερες των τελευταίων χρόνων).
- Ακόμα και τα εναέρια μέσα που υπάρχουν αναζητούνταν ενώ καίγονταν ήδη η μισή Ελλάδα
- Δεν έμαθε από τα λάθη 40 χρόνων στη διαχείριση του δάσους και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών,
- Κατέφυγε σε υπερβολική χρήση των μηνυμάτων εκκένωσης των οικισμών, αντί για κατάλληλη στήριξη των τοπικών κοινωνιών στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Δημιούργησε έτσι δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και ενέτεινε την καταστροφή, αφού πολλοί τοπικοί πληθυσμοί που μπορούσαν να συμβάλλουν στον περιορισμό της καταστροφής απομακρύνθηκαν ακόμα και ενάντια στη θέλησή τους να προσφέρουν.
Τι πρέπει να αλλάξει στην δασική πολιτική, την προετοιμασία για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και στην πολιτική προστασία την εποχή της κλιματικής κρίσης:
- Αλλαγή στη στρατηγική αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, με λιγότερη έμφαση στην καταστολή και μεγαλύτερη στην πρόληψη
Βελτιωμένη και ολοκληρωμένη οικολογική διαχείριση των δασών - Ενίσχυση των Δασικών Υπηρεσιών,
- Ενημέρωση και συμμετοχή των τοπικών πληθυσμών στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των πυρκαγιών, εκπόνηση και υλοποίηση σχεδίων πρόληψης ανά δήμο
- Αντιμετώπιση της αστικοποίησης των δασών στις πόλεις, εγκατάλειψη κάθε ιδέας νέας νομιμοποίησης αυθαιρέτων (αστικών πυκνώσεων) σε δασικές περιοχές
- Επιτάχυνση της ολοκλήρωσης με σωστό τρόπο των Δασικών Χαρτών
Πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη
Όμως οι πυρκαγιές αποφεύγονται, προλαμβάνονται, ενώ σβήνουν πολύ δύσκολα όταν εξαπλωθούν. Αυτός είναι βασικός κανόνας. Όμως οι κυβερνήσεις -κυρίως από το 1998, που η δασοπυρόσβεση μεταφέρθηκε από τη Δασική υπηρεσία στην Πυροσβεστική- δίνουν έμφαση ΜΟΝΟ στα μέσα καταστολής των πυρκαγιών και ελάχιστα στην πρόληψη, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες καταστροφές τελικά. Η αναλογία πόρων για καταστολή δασικών πυρκαγιών σε σχέση με τους πόρους για πρόληψη είναι δυσανάλογα υπέρ της καταστολής. Σύμφωνα με κοινή έρευνα του WWF και του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR), το μεγαλύτερο μέρος από το συνολικό ποσό των 241 εκατομμυρίων ευρώ που έχει διατεθεί το διάστημα 2015-2020 για τη δασοπροστασία από διάφορες πηγές και μέσω χρηματοδοτήσεων της Ε.Ε. στις αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες αφορά κατά κύριο λόγο (70-80%) δράσεις καταστολής και μόνο ένα μικρό μέρος αφορά την πρόληψη.
Ακόμα όμως και αν χρησιμοποιούνται τα εναέρια μέσα γιατί έχει ξεφύγει πλέον μια πυρκαγιά πρέπει να υπάρχουν επαρκείς δυνάμεις στο έδαφος για να σβήσουν τη φωτιά και να αποτρέψουν αναζωπύρωσή τους, όπως έγινε δυστυχώς σε όλα τα πύρινα μέτωπα, λόγω της καταστροφικής έλλειψης προετοιμασίας της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού, και όχι μόνο σε “δύσβατες” περιοχές αλλά και δίπλα στην εθνική και σε περιοχές που υπάρχουν διάπλατοι δρόμοι!!!!
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουν ένα συνολικό επανασχεδιασμό της πολιτικής για τα δάση και τις δασικές πυρκαγιές μετά από διάλογο με τις δασικές υπηρεσίες, τους ειδικούς, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τις ομάδες εθελοντών και τις τοπικές κοινωνίες. Τα αποτελέσματα του διαλόγου πρέπει να οδηγήσουν και σε συνολικό επανασχεδιασμό του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και του ΕΣΠΑ 2021-2027 ώστε να ενισχύσει την οικολογική διαχείριση των δασών και την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών για πρόληψη και βιώσιμη διαχείριση των δασών. Τα έργα βιτρίνας και η ενίσχυση ισχυρών οικονομικών συμφερόντων με δημόσιους πόρους μόνο σε ενίσχυση της ευαλωτότητας και των καταστροφών θα οδηγήσει.
Την εποχή της κατάστασης ανάγκης λόγω οικολογικής και κλιματικής κρίσης οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ προσκαλούν τις δυναμικές κοινωνικές δυνάμεις να εργαστούν από κοινού για μια ανθεκτική, βιώσιμη, υγιή κοινωνία.
Οι συστημικές δυνάμεις, που μας οδηγούν βήμα βήμα στην ολική καταστροφή, πρέπει να πάνε στο περιθώριο αλλά όχι να αντικατασταθούν, όπως στη δημοσιονομική κρίση, από εκείνες τις δυνάμεις που επιδιώκουν απλώς την εκμετάλλευση της οργής των πολιτών. Εμείς θέλουμε να βελτιώσουμε από κοινού με τους πολίτες τις συνθήκες ζωής και να αναπτύξουμε μια νέα πολιτική επιβίωσης. Η πράσινη πολιτική αποτελεί την εναλλακτική απέναντι στην κατάσταση ανάγκης που μας έχουν οδηγήσει αποτυχημένες πολιτικές, ιδιοτελείς πολιτικοί και ανίκανες κυβερνήσεις. Το κύμα αλληλεγγύης και η αυτο-οργάνωση των πολιτών δείχνει ότι στην κοινωνία μας υπάρχουν υγιείς και δυναμικές κοινωνικές δυνάμεις για μια συνολική οικολογική και κοινωνική αλλαγή.
Παράλληλα, η κυβέρνηση και η αυτοδιοίκηση οφείλουν να εκπονήσουν σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και τις τοπικές κοινωνίες -όχι μόνο στο όνομά τους χωρίς αυτές- σχέδια μακροχρόνιας αποκατάστασης των περιοχών που επλήγησαν. Τόσο η εξουσία όσο και όλοι/ες μας πρέπει να στηρίξουμε τις περιοχές, τις κοινότητες και τους ανθρώπους που επλήγησαν όχι μόνο από τις φωτιές αλλά και από την τραγική αδυναμία των κυβερνήσεων (διαχρονικά) να προστατεύσουν τον μοναδικό μας φυσικό και πολιτισμικό πλούτο.
