Η Λευκορωσία έστειλε σήμερα ένα καταδιωκτικό αεροσκάφος για να αναχαιτίσει ένα επιβατικό της εταιρείας Ryanair, στο οποίο επέβαινε ένας ακτιβιστής της αντιπολίτευσης που φαίνεται ότι συνελήφθη, αμέσως μετά την προσγείωση στο Μινσκ, από τις υπηρεσίες ασφαλείας του καθεστώτος του προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο.
Το αντιπολιτευόμενο μέσο ενημέρωσης Nexta ανέφερε ότι ο Ρομάν Προτασέβιτς, 26 ετών, ο πρώην διευθυντής σύνταξής του, συνελήφθη μετά την αναγκαστική προσγείωση του Μπόινγκ 737 στο Μινσκ. Η πτήση είχε αναχωρήσει από την Αθήνα με προορισμό το Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας.
Το υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας, με ανάρτηση στο Telegram, επιβεβαίωσε αρχικά τη σύλληψη, όμως στη συνέχεια διέγραψε το μήνυμα, σύμφωνα με μια δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου.
Οι αρχές της Λευκορωσίας υποστηρίζουν ότι το Μπόινγκ της Ryanair άλλαξε πορεία έπειτα από προειδοποίηση για βόμβα. Το Nexta ανέφερε ότι οδηγήθηκε σε αναγκαστική προσγείωση λόγω ενός «διαπληκτισμού» που προκάλεσαν εν ώρα πτήσης οι Λευκορώσοι πράκτορες των υπηρεσιών ασφαλείας που επέβαιναν στο αεροπλάνο και έλεγαν ότι υπήρχε στην πτήση ένας εκρηκτικός μηχανισμός.
Το αεροδρόμιο του Μινσκ ανακοίνωσε ότι ο συναγερμός για βόμβα αποδείχτηκε «λανθασμένος», μετά την έρευνα που διενεργήθηκε στο αεροπλάνο, μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο Belta.
Ο Λευκορώσος πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο έδωσε ο ίδιος την εντολή να αναχαιτιστεί η πτήση από ένα καταδιωκτικό MiG-29, ανέφερε το γραφείο Τύπου της προεδρίας.
Το περασμένο καλοκαίρι και το φθινόπωρο ο Λουκασένκο βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα πρωτοφανές κίνημα διαμαρτυρίας που κράτησε πολλές εβδομάδες, με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στο Μινσκ και σε άλλες πόλεις. Η κινητοποίηση αυτή ήταν τεράστια, για μια χώρα μόλις 9,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Σταδιακά, μετά τις μαζικές συλλήψεις, το κίνημα υποχώρησε. Τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν στις κινητοποιήσεις.
Τον περασμένο Νοέμβριο οι υπηρεσίες ασφαλείας (KGB) της Λευκορωσίας έβαλαν τον Προτασέβιτς και τον ιδρυτή του Nexta, τον Στέπαν Πουτίλο, στον κατάλογο των «προσώπων που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες».
Ο νυν διευθυντής σύνταξης του Nexta, Ταντέους Γκίζαν, διαβεβαίωσε ότι πράκτορες της λευκορωσικής KGB επέβαιναν στο αεροπλάνο. «Όταν το αεροπλάνο μπήκε στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, οι αξιωματικοί της KGB προκάλεσαν έναν διαπληκτισμό με το προσωπικό της Ryanair», είπε.
Μια εκπρόσωπος της υπηρεσίας αεροδρομίων της Λιθουανίας ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι ως πρώτη εξήγηση για την αναγκαστική προσγείωση αναφέρθηκε ότι υπήρξε μια διαμάχη μεταξύ επιβατών και μελών του πληρώματος.
Ο Ρομάν Προτασέβιτς είναι ο πρώην διευθυντής σύνταξης του Nexta, ενός μέσου ενημέρωσης που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πρόσφατο κίνημα εναντίον της επανεκλογής του Λουκασένκο στην προεδρία της χώρας τους. Το Nexta, που ιδρύθηκε το 2015, συντόνισε τις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα και μετέδιδε φωτογραφίες και βίντεο από τις ταραχές.
Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, καταδίκασε τη σύλληψη του Προτασέβιτς ο οποίος, όπως ανέφερε, κινδυνεύει «με τη θανατική ποινή». Ζήτησε επίσης από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να ερευνήσει το θέμα. «Από εδώ και εμπρός, δεν είναι διασφαλισμένη ούτε η ελάχιστη ασφάλεια οποιουδήποτε πολίτη, οποιασδήποτε χώρας που πετάει πάνω από τη Λευκορωσία» είπε, από το Βίλνιους όπου έχει εγκατασταθεί εδώ και μερικούς μήνες. Στη Λιθουανία ζούσε από τον περασμένο Νοέμβριο και ο Προτασέβιτς.
Η αντίδραση της Αθήνας
Η εμπλοκή της Ελλάδας ανάγκασε την κυβέρνηση να τοποθετηθεί μέσω του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε στο Twitter ότι «η αναγκαστική προσγείωση επιβατικού αεροπλάνου για τη σύλληψη δημοσιογράφου είναι μια σοκαριστική πράξη άνευ προηγουμένου. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών. Η αυριανή Σύνοδος πρέπει να τοποθετηθεί και να αυξήσει την πίεση στην Λευκορωσία. Αρκετά».
Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας ανέφερε «το ΥΠΕΞ βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους Ευρωπαίους εταίρους αναφορικά με το αεροσκάφος που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Βίλνιους και προέβη σε αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ. Πρωταρχικό μας μέλημα η ασφάλεια όλων των επιβατών».
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών
Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο την πράξη κρατικής αεροπειρατείας που έλαβε χώρα σήμερα και είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης Ryanair FR 4978, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Βίλνιους, στο Μινσκ της Λευκορωσίας.
Στο αεροπλάνο επέβαιναν συνολικά 171 επιβαίνοντες, 11 εκ των οποίων είναι Έλληνες πολίτες. Η πράξη αυτή, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ζωή όλων των επιβαινόντων είναι απαράδεκτη.
Καλούμε για την άμεση απελευθέρωση του αεροσκάφους και του συνόλου των επιβαινόντων προκειμένου να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους.
Καταδικάζουμε την παράνομη σύλληψη του Λευκορώσου ακτιβιστή Roman Protasevich, ο οποίος απειλείται με την θανατική ποινή.
Ο κ. Protasevich ήταν μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης Sviatlana Tsikhanouskaya, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα.
Για την Ελλάδα, η προάσπιση των θεμελιωδών αξιών όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ζήτημα αρχής.
Θεωρούμε ότι παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες εποχές και που δεν αρμόζουν σε κανένα πολιτισμένο κράτος, δεν θα πρέπει να μείνουν αναπάντητες.
Η Ελληνική πλευρά βρίσκεται σε στενό συντονισμό με τα υπόλοιπα Κράτη-Μέλη της ΕΕ και αναμένει ότι το ζήτημα αυτό θα εξετασθεί ενδελεχώς κατά το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Σημειώνεται ότι ο Νίκος Δένδιας έχει προγραμματισμένο ταξίδι στη Ρωσία για αύριο, Δευτέρα, όπου θα συναντηθεί με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Η Μόσχα αποτελεί σταθερό σύμμαχο του Λευκορώσου προέδρου, Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Ανησυχία από την ΕΕ
H ηγεσία της ΕΕ εκφράζει ανησυχία για την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους και καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσουν αμέσως τους επιβάτες της πτήσης.
Σε ανάρτησή του στο twitter, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ τονίζει:
«Ανησυχώ πολύ με τα όσα έχουν αναφερθεί για την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ. Καλούμε τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσει αμέσως την πτήση και τους επιβάτες της. Η διερεύνηση του συμβάντος από το ICAO θα είναι απαραίτητη».
Από την πλευρά της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τονίζει: «Είναι απολύτως απαράδεκτο να αναγκαστεί η πτήση της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους να προσγειωθεί στο Μινσκ. ΟΛΟΙ οι επιβάτες πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσουν το ταξίδι τους στο Βίλνιους αμέσως και να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους. Οποιαδήποτε παραβίαση των διεθνών κανόνων αεροπορικών μεταφορών πρέπει να έχει συνέπειες.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ τονίζει με ανάρτησή του στο twitter ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις γύρω από την πτήση της Ryanair από την Αθήνα στο Βίλνιους. «Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο», τονίζει ο Ζοζέπ Μπορέλ και προσθέτει: «Θεωρούμε υπεύθυνη την κυβέρνηση της Λευκορωσίας για την ασφάλεια όλων των επιβατών και των αεροσκαφών. ΟΛΟΙ οι επιβάτες πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν το ταξίδι τους αμέσως.»
Η ΕΕ κάλεσε επίσης τη Λευκορωσία να επιτρέψει σε όλους τους επιβάτες να συνεχίσουν το ταξίδι τους, κάνοντας λόγο για «μια απολύτως απαράδεκτη ενέργεια» εκ μέρους του Μινσκ.
Γερμανία: Ζητά εξηγήσεις από τη Λευκορωσία
Η Γερμανία ζήτησε από τη Λευκορωσία να δώσει «αμέσως» εξηγήσεις γιατί διέταξε ένα αεροσκάφος της Ryanair που κατευθυνόταν στη Λιθουανία να προσγειωθεί στο Μινσκ.
«Χρειαζόμαστε μια άμεση εξήγηση από την κυβέρνηση της Λευκορωσίας για την εκτροπή της πτήσης, που βρισκόταν εντός της ΕΕ, και τη φερόμενη σύλληψη ενός δημοσιογράφου», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter ο υφυπουργός Εξωτερικών Μίγκελ Μπέργκερ.
Σύμφωνα με την αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, στο αεροσκάφος επέβαινε ο αντιφρονών μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβιτς, ο οποίος συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Μινσκ.
Πολωνία: «Κρατική τρομοκρατία» την εκτροπή αεροσκάφους της Ryanair στο Μινσκ
«Καταδικάζω με τον εντονότερο τρόπο τη σύλληψη του Ρομάν Προτάσεβιτς από τις αρχές της Λευκορωσίας, μετά την εκτροπή μιας επιβατικής πτήσης της Ryanair. Αυτό το πράγμα είναι εγκληματική, κρατική τρομοκρατία», έγραψε στο Twitter ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι.
Ο ίδιος ανέφερε πως ζήτησε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συζητηθεί αύριο Δευτέρα, στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, η επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία.
Γαλλία: «Απαράδεκτη» η εκτροπή του αεροσκάφους
Η Γαλλία κατήγγειλε την «απαράδεκτη» εκτροπή, από τις αρχές της Λευκορωσίας, ενός αεροσκάφους στο οποίο επέβαινε ένας Λευκορώσος αντιφρονών και ζήτησε να δοθεί μια απάντηση από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ.
«Η εκτροπή, από τις λευκορωσικές αρχές, μιας πτήσης της Ryanair είναι απαράδεκτη. Είναι αναγκαίο να δοθεί μια ισχυρή και ενιαία απάντηση των Ευρωπαίων», έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
«Όλοι οι επιβάτες της πτήσης, μεταξύ των οποίων και οι πιθανοί Λευκορώσοι αντιπολιτευόμενοι, πρέπει να επιτραπεί χωρίς καθυστέρηση να φύγουν από τη Λευκορωσία», πρόσθεσε.
