Τώρα που δειλά – δειλά χαλαρώνουν οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας σε όλη την Ευρώπη, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ και ο αναπληρωτής του Νίκολα Ντιμιτρόφ περνούν τη μισή τους μέρα στο αεροπλάνο. Προσπαθούν να πείσουν πρόθυμους και απρόθυμους στην Ε.Ε. να επιταχύνουν την ενταξιακή διαδικασία για τη Βόρεια Μακεδονία -μια διαδικασία που προσπαθεί να μπλοκάρει η κυβέρνηση της Βουλγαρίας παίζοντας το εθνικιστικό χαρτί της γλώσσας και της ταυτότητας.
Η κυβέρνηση Ζάεφ, που έδωσε τη μεγάλη μάχη μαζί με την κυβέρνηση Τσίπρα για έναν έντιμο συμβιβασμό, που αποδέχθηκε το 2018 να αλλάξει το συνταγματικό όνομα της χώρας για να τα βρει με την Ελλάδα και για να ρίξει τα εμπόδια στον δρόμο της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, βλέπει συνεχώς νέα εμπόδια να ορθώνονται.
Προχθές ο Ζάεφ ήταν στις Βρυξέλλες, χθες στη Μαδρίτη για επαφές με τον Ισπανό ομόλογό του Πέδρο Σάντσεθ, σήμερα θα μιλήσει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο λόγω Covid-19 γίνεται στο Ζάππειο, με τους μισούς καλεσμένους ψηφιακά.
Ωστόσο ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας θέλησε να εμφανιστεί διά ζώσης, πρωτίστως για να έχει την ευκαιρία να συναντηθεί στην Αθήνα με τον ομόλογό του Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος εκών – άκων συνεχίζει την πολιτική του προκατόχου του. Μάλιστα ο Ζάεφ αποφάσισε να μείνει μια μέρα παραπάνω για να συναντηθεί αύριο και με τον φίλο του Αλέξη Τσίπρα.
Μιλώντας στην “Αυγή” ο Ζάεφ εξήρε τις καλές σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων, μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι τα τρία μνημόνια συνεργασίας που εκκρεμούν θα επικυρωθούν πολύ σύντομα από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Πάντως, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Βουλής Κώστα Τασούλα, η κυβερνητική πλειοψηφία δεν βιάζεται να τα φέρει προς ψήφιση.
* Έχει ξεκινήσει πάλι μια συζήτηση για την «αποσύνδεση» των ενταξιακών συνομιλιών της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας, αυτή τη φορά από τον αρμόδιο επίτροπο Olivér Várhelyi, μετά το βουλγαρικό μπλόκο για τη χώρα σας. Πιστεύετε ότι κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παίζουν με τις ανησυχίες των ανθρώπων στη Βόρεια Μακεδονία;
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στις Βρυξέλλες στις 10 και 11 Μαΐου, ούτε ένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε., ούτε ένας από τους ανώτατους εκπροσώπους αυτών των θεσμικών οργάνων δεν έθιξε οποιοδήποτε θέμα σχετικά με τη διαδικασία ένταξής μας.
Αντιθέτως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ο αντιπρόεδρος Τίμερμανς, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοσέπ Μπορέλ υπογράμμισαν ότι κανείς δεν στηρίζει την «αποσύνδεση», ούτε στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. ούτε μεταξύ των κρατών – μελών. Η Βόρεια Μακεδονία πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και, όπως η Αλβανία, αξίζει να προχωρήσει στην επόμενη φάση της διαδικασίας χωρίς καθυστέρηση.
Τα θέματα που καθυστερούν αυτήν τη διαδικασία είναι διμερή ζητήματα και ως εκ τούτου δεν έπρεπε να είναι στο τραπέζι των ενταξιακών συνομιλιών. Η ταυτότητά μας δεν είναι προς διαπραγμάτευση και δεν θα είναι ποτέ. Όσο κάποιος προσπαθεί -και βλέπουμε ότι κάποιος προσπαθεί- να βάλει στο τραπέζι της ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης τη μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα της χώρας μας να ξέρει ότι αυτά δεν τα διαπραγματευόμαστε.
Εμείς έχουμε ικανοποιήσει όλα τα κριτήρια για την έναρξη της διαδικασίας διαπραγμάτευσης ανά κεφάλαιο, πήραμε το σήμα για έναρξη άνευ όρων. Εμείς κάναμε το καθήκον μας. Τώρα είναι η σειρά της Ε.Ε. το να κάνει.
* Θεωρείτε ότι εφαρμόζεται ικανοποιητικά η Συμφωνία των Πρεσπών, τόσο από την πλευρά σας όσο και από την ελληνική;
Δεν έχω ούτε την παραμικρή αμφιβολία για το όφελος και τα αποτελέσματα που έχουμε πετύχει με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Σήμερα έχουμε μια ειλικρινή, φιλική σχέση και με την Ελλάδα, συζητάμε ανοιχτά και ειλικρινά για πολλά θέματα κοινού ενδιαφέροντος, με αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Η Συμφωνία των Πρεσπών απελευθέρωσε μια δυναμική την οποία δεν έχουμε αξιοποιήσει ακόμη πλήρως λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, αλλά το σημαντικό είναι ότι υπάρχουν τόσες δυνατότητες. Η συνεργασία μας στον τομέα της ενέργειας πηγαίνει πολύ καλά. Πρόσφατα υπογράψαμε μνημόνιο συμφωνίας για να επενδύσουμε από κοινού στο εργοστάσιο φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, κάναμε βήματα στη διασύνδεση που θα συνδέει το φυσικό αέριο με την Ελλάδα.
Οι επαφές μεταξύ των εμπορικών μας επιμελητηρίων και εταιρειών από τις δύο πλευρές έχουν εντατικοποιηθεί. Το ίδιο ισχύει και για τα θέματα ασφάλειας που αφορούν τις δύο χώρες και την περιοχή. Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια του εορτασμού της πρώτης μας επετείου ως μέλους του ΝΑΤΟ, είχαμε ελληνικά αεροπλάνα να πετούν πάνω από τη χώρα μας, να περιπολούν τον ουρανό πάνω από τη Βόρεια Μακεδονία.https://1049c0f8c32e9561bbc4f30969aaad63.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-38/html/container.html
Ήταν ένας τόσο όμορφος τρόπος να εκφράσουμε τις στενές μας σχέσεις.
* Είναι σημαντικό να ενεργοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας; Θεωρείτε σημαντικό να επικυρώσει το ελληνικό Κοινοβούλιο τα τρία μνημόνια με τη Βόρεια Μακεδονία που εκκρεμούν εδώ και σχεδόν δύο χρόνια;
Είμαι πεπεισμένος ότι αυτά τα μνημόνια θα κυρωθούν σύντομα από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Από την πλευρά μας στην τελευταία κυβερνητική σύνοδο επιβεβαιώσαμε το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας προκειμένου να συγκροτηθεί μια διοικούσα επιτροπή (αποτελούμενη από 18 μέλη) για την προώθηση της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών.
Καθένα από τα συμβαλλόμενα μέρη στο μνημόνιο διορίζει εννέα μέλη της επιτροπής, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία είναι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων και τουλάχιστον πέντε μέλη είναι εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα. Η επιτροπή προεδρεύεται από τους αναπληρωτές πρωθυπουργούς ή τους υπουργούς κυβερνήσεων που είναι αρμόδιοι για τις οικονομικές υποθέσεις.
Η επιτροπή είναι υπεύθυνη για τον συντονισμό της διμερούς οικονομικής συνεργασίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας για την παρακολούθηση της προόδου που έχει σημειωθεί, τη συζήτηση και την πρόταση νέων ιδεών και πρωτοβουλιών, τη συζήτηση αμοιβαία αποδεκτών λύσεων και την υποβολή προτάσεων που σχετίζονται με οικονομικά θέματα από το κοινό συμφέρον της Μεικτής Υπουργικής Επιτροπής (που ιδρύθηκε σύμφωνα με το άρθρο 14 σημείο 9 της Συμφωνίας των Πρεσπών) προς τις κυβερνήσεις των δύο χωρών.
Όταν η ελληνική πλευρά επικυρώσει αυτό το μνημόνιο, μαζί με το μνημόνιο για την επιτάχυνση της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε. και την τεχνική συμφωνία για την εποπτεία του FIR Σκοπίων, θα έχουμε μια νέα, σημαντική συμβολή στην ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων, ενώ θα ενισχυθούν και οι δυνατότητες προώθησης από την ελληνική πολιτική της ευρωπαϊκής προοπτικής των δυτικών Βαλκανίων.
* Υπάρχει κάποια πρόοδος με τα ιστορικά βιβλία;
Αυτή η διαδικασία προχωρά σύμφωνα με τη δυναμική που έχει η Μεικτή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων και Ακαδημαϊκών. Τα μέλη της έχουν συναντηθεί μέχρι τώρα έξι φορές, τέσσερις με φυσική παρουσία και δύο ψηφιακά. Το επόμενο διάστημα αναμένουμε την έβδομη συνάντηση. Συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας όπως ορίζονται στη Συμφωνία των Πρεσπών. Είναι σημαντικό να εστιάσουμε προς αυτή την κατεύθυνση με καλή θέληση και αποφασιστικότητα.
* Πώς τα πήγατε με τη διαχείριση της πανδημίας στη Βόρεια Μακεδονία μέχρι τώρα; Είστε ικανοποιημένοι με το πρόγραμμα Covax;
Όλοι, σε παγκόσμιο και σε εθνικό επίπεδο, αντιμετωπίζουμε σοβαρές απειλές από τη συνεχιζόμενη πανδημία. Όπως και ο κάθε πολίτης, μοιραζόμαστε τις ανησυχίες για την υγεία και τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πανδημία μπορεί να τεθεί σύντομα υπό έλεγχο.
Έχουμε ήδη αρκετά εμβόλια και ξεκινήσαμε μια εκστρατεία μαζικής ανοσοποίησης. Αν όλα πάνε βάσει προγράμματος, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έχουμε πετύχει τη συλλογική προστασία. Εν τέλει η Ε.Ε. κατάφερε να παραδώσει τις πρώτες ποσότητες εμβολίων που χρηματοδοτήθηκαν από το πακέτο 70 εκατομμυρίων ευρώ που εγκρίθηκε από την Επιτροπή τον περασμένο Δεκέμβριο για την κάλυψη του κόστους των εμβολίων για τους εταίρους των δυτικών Βαλκανίων.
Η Ε.Ε. έχει δείξει την αλληλεγγύη και τη φροντίδα της για τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων από την αρχή της πανδημίας. Στη Βόρεια Μακεδονία έχει παράσχει περίπου 230 εκατομμύρια ευρώ για επείγουσες ιατρικές προμήθειες και υποστήριξη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας μπόρεσε να παράσχει έξι πακέτα οικονομικής στήριξης για τις επιχειρήσεις, για την προστασία των θέσεων εργασίας, καθώς και άλλα οικονομικά μέτρα για τους πολίτες συνολικής αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όσον αφορά τα εμβόλια, σίγουρα ο μηχανισμός Covax θα μπορούσε να ήταν πιο αποτελεσματικός. Να παρέχει νωρίτερα τα εμβόλια. Ωστόσο έχει πλέον ξεκινήσει η διάθεσή τους και είμαστε ευτυχείς να πούμε ότι οι πολίτες μας λαμβάνουν την προστασία που χρειάζονται. Αυτή άλλωστε είναι η σημαντικότερη προτεραιότητα για εμάς αυτή τη στιγμή. Επιπλέον είμαστε συνεχώς σε ανοιχτή γραμμή με την Αθήνα, τόσο επίσημα όσο και ανεπίσημα, σε σχέση με την πανδημία. Αυτήν τη στιγμή συζητάμε για την ελευθερία των μετακινήσεων, καθώς πολλοί λαχταρούν το καλοκαίρι να έρθουν στην Ελλάδα, στον παραδοσιακό προορισμό διακοπών μας.
