Σε εξέλιξη βρίσκεται η άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη, με τις απόψεις των δύο πλευρών διίστανται περισσότερο παρά ποτέ. Ο Αλέξης Τσίπρας σε μήνυμα του στηρίζει την προσπάθεια και προτάσσει τη στρατηγική που οδήγησε την Ελλάδα σε εθνικές επιτυχίες.
Σε εξέλιξη βρίσκεται η Άτυπη Πενταμερής για το Κυπριακό στη Γενεύη, η οποία ξεκίνησε με την συνάντηση του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ με τον γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Θα ακολουθήσει συνάντηση του κου Γκουτέρες με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.
Μέχρι στιγμής έχει γίνει γνωστό, ότι δηλώσεις δεν αναμένεται να γίνουν πριν από την λήξη των επαφών ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές.
Παρά τις χαμηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμα, η διάσκεψη είναι κρίσιμη αφού αναμένεται με το τέλος της να αποσαφηνιστεί η επόμενη μέρα του Κυπριακού. Ενδεχόμενη νέα αποτυχία θα οδηγήσει το Κυπριακό σε αχαρτογράφητα νερά, επιτρέποντας στην τουρκική πλευρά να γυρίσει σελίδα και να θέσει επίσημα πλέον την λύση δύο κρατών. Η σημασία που αποδίδεται στην άτυπη διάσκεψη από τα Ηνωμένα Έθνη φαίνεται εξάλλου από το γεγονός ότι η μετάβαση του Αντόνιο Γκουτέρες στη Γενεύη για προσωπικές διαβουλεύσεις με όλες τις πλευρές είναι η πρώτη μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού.
Στη κυπριακή αποστολή μαζί με τον πρόεδρο Αναστασιάδη μετέχουν ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κυριάκος Κούσιος, ο διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κυριάκος Κούρος και ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης. Μαζί του βρίσκονται οι πολιτικοί αρχηγοί των κομμάτων της Κύπρου.
Ποιοι αποτελούν την Πενταμερή
Στις διαπραγματεύσεις μετέχουν η Κυπριακή Δημοκρατία, εκπρόσωποι της Ελλάδας και της Τουρκίας, ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων και η Μεγάλη Βρετανία. Κυπριακή και Ελληνική πλευρά προσέρχονται στο τραπέζι με προτάσεις που κατατείνουν στη διζωνική – δικοινοτική ομοσπονδία, πρόταση που βλέπει θετικά και ο ΟΗΕ διαχρονικά.
Η πλευρά της Τουρκίας και του ψευδοκράτους ανεβάζουν στην ατζέντα τη λύση των δυο κρατών, ειδικά μετά την ήττα Ακιντζί στις εκλογές του ψευδοκράτους.
Η Μεγάλη Βρετανία, η οποία συνεχίζει να έχει στρατιωτική και οικονομική παρουσία στην άλλοτε αποικία της, προς το παρόν μένει στο περιθώριο των συνομιλιών. Βεβαίως η απουσία της ΕΕ από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων αποτελεί μάλλον αποτέλεσμα τουρκο-βρετανικών επαφών.
Αλ. Τσίπρας: Απαράδεκτη κάθε πρόταση για δύο κράτη ή Συνομοσπονδία
Σε γραπτή δήλωση του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τόνισε: «Στη σημερινή άτυπη συνάντηση υπό τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, ο ρόλος της Ελλάδας είναι κρίσιμος και το κύρος της σημαντικόΣτη σημερινή άτυπη συνάντηση υπό τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, ο ρόλος της Ελλάδας είναι κρίσιμος και το κύρος της σημαντικό».
Και κάνοντας αναφορά σε επιτυχημένες στρατηγικές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής επισήμανε πως «η Ελλάδα είναι η χώρα που έλυσε στο πλαίσιο του ΟΗΕ το ονοματολογικό με τη Βόρεια Μακεδονία, ένα διεθνές ζήτημα δεκαετιών, ανοίγοντας δρόμους ειρήνης και συνεργασίας στα Βαλκάνια. Ταυτόχρονα, η χώρα που πάλεψε για δίκαιη και βιώσιμη λύση για το Κυπριακό στο Κρανς Μοντάνα».
Για να υπογραμμίσει: «Αναγκαία η επιμονή μας στην επανένωση της Κύπρου ως Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, με μία κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα και μία ιθαγένεια -όπως ορίζουν οι δεσμευτικές για όλους Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ- απαλλαγμένη από εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα».
Χωρισμένη πατρίδα
Πάντως, και από τις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής υπάρχουν Κύπριοι που θέλουν μια ενωμένη πατρίδα. Το σαββατοκύριακο Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι διαδήλωσαν τόσο στην ελεύθερη όσο και στην κατεχόμενη Λευκωσία υπέρ της λύσης του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας τραγουδώντας τους μελοποιημένους από τον Μάριο Τόκα στίχους της Νεσιέ Γιασίν «Η δική μου η πατρίδα έχει χωριστεί στα δυο». Πολίτες όλων των ηλικιών, με συνθήματα και πανό στα ελληνικά και τα τουρκικά ένωσαν τις φωνές τους υπέρ της κατάργησης της διχοτόμησης.
“Ο λαός της Κύπρου έχει δικαίωμα, όπως κάθε άλλος λαός, να ζήσει ειρηνικά στον τόπο του, όλοι μαζί, χωρίς κατοχικά στρατεύματα” τόνισε η Βέρα Πολυκάρπου από το ΑΚΕΛ, ενώ από απέναντι η Τζισέ Ερντογά έστελνε το μήνυμα πως “κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τη θέλησή μας! Με όλη μας την καρδιά, μαζί στον δρόμο για την Ομοσπονδία”.
Οι δηλώσεις Αναστασιάδη και Τατάρ στο δρόμο προς τη Γενεύη
Σύμφωνα με το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Αναστασιάδης δηλώνει “αποφασισμένος” να δημιουργήσει εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε “επιτέλους να ξεκινήσει ή να επαναρχίσει μια ουσιαστική διαπραγμάτευση, στη βάση πάντα των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, των ομόφωνων αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου, των όσων η δήλωση της 25ης Νοεμβρίου διαλαμβάνει και αποτελεί τις παραμέτρους λύσης του Κυπριακού”. Και ευχήθηκε “και η άλλη πλευρά να προσέλθει με την ανάλογη βούληση, γιατί δεν θα είναι μόνον εις βάρος των Ελληνοκυπρίων η οποιαδήποτε εκτροπή, αλλά και εις βάρος των Τουρκοκυπρίων”.
Ο Τατάρ πάλι έδωσε το στίγμα του από τις σελίδες της βρετανικής εφημερίδας Sunday Express: “Όλα αυτά τα χρόνια χάσαμε πολύτιμο χρόνο. Τα δεδομένα είναι επί του εδάφους. Αυτό που έχουμε για την ώρα είναι ειρηνική συνύπαρξη με δύο γειτνιάζοντα κράτη. Διαφορετικοί λαοί, διαφορετική γλώσσα, διαφορετική Ιστορία, διαφορετική κουλτούρα” δήλωσε, για να προσθέσει ότι “με τόσες πικρές εμπειρίες δεν υπάρχει ελπίδα για μια ομοσπονδιακή σχέση στο μέλλον”. Για τον ηγέτη τής τουρκοκυπριακής κοινότητας το αίτημα είναι “να αναγνωριστεί το κράτος μας”, ενώ τόνισε ότι είχε “θετικές συνομιλίες” με τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ και εκτίμησε ότι η βρετανική αίσθηση δικαίου μπορεί να ωθήσει σε λύση του Κυπριακού.
Τα «βάρη» της Ελληνοκυπριακής πλευράς
Η ελληνοκυπριακή πλευρά και ο πρόεδρος Αναστασιάδης προσέρχονται στη διάσκεψη, προτάσσοντας τα έξι σημεία που καταγράφηκαν από τον Αντόνιο Γκουτέρες το 2017 στο Κραν Μοντανά ως πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, αλλά και τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα μετά την τριμερή του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 2019, στην οποία γίνεται αναφορά για μια διευθέτηση στην βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.
Ωστόσο, το έργο του κ. Αναστασιάδη να διασωθεί το πλαίσιο Γκουτέρες δεν αναμένεται εύκολο, καθώς η αξιοπιστία του διεθνώς έχει δεχτεί πολλαπλά πλήγματα. Εκτός του σκανδάλου των χρυσών διαβατηρίων, στο Κυπριακό ο κ. Αναστασιάδης κατηγορείται από την τουρκική πλευρά ότι πρώτος είχε θέσει στον τούρκο υπουργό Εξωτερικών την λύση των δύο κρατών.
Παράλληλα, η μη αξιοποίηση της περιόδου, που στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων βρισκόταν ο φεντεραλιστής Μουσταφά Ακιντζί, ρίχνει σκιές στην ειλικρίνεια της βούλησης του κ. Αναστασιάδη για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας όπως ορίζουν τα ψηφίσματα και οι αποφάσεις του ΟΗΕ.
Ειδικά για το φλερτ Αναστασιάδη με τη λύση δύο κρατών, πρόσφατα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατηγόρησε εκ νέου τον κύπριο Πρόεδρο, ότι πρώτος τού είχε προτείνει τη λύση δύο κρατών και αργότερα της συνομοσπονδίας. Ο κ. Τσαβούσογλου επικαλέστηκε μάλιστα ηχογραφήσεις των συζητήσεων του με τον κ. Αναστασιάδη, δηλώνοντας ότι τα πρακτικά των συναντήσεων κοινοποιήθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη. Στις 19 Απριλίου σε συνέντευξή του στον Alpha TV Κύπρου, ο κ. Αναστασιάδης υποστήριξε ότι και ο ίδιος είχε ηχογραφήσει τη συνομιλία του με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών, εκφράζοντας την ελπίδα τα τουρκικά πρακτικά που κοινοποιήθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη να μην είναι ελλιπή.
Χωρίς δυνατότητα ευελιξίας οι Τουρκοκύπριοι
Στην άλλη πλευρά, ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, έχει φροντίσει να περιορίσει τα περιθώρια των κινήσεων του, επαναλαμβάνοντας ως θέση αρχής την απόρριψη της ομοσπονδιακής λύσης. Υπέρμαχος της λύσης των δύο κρατών, ο κ. Τατάρ επαναλαμβάνει τη θέση περί κυριαρχικής ισότητας εντός μιας συνομοσπονδίας (αντί της πολιτικής ισότητας εντός μιας ομοσπονδίας).
Πρόκειται για θέση που πρώτος διατύπωσε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο ο κ. Τσαβούσογλου διεμήνυσε μάλιστα πως η Τουρκία θα μεταβεί στην Γενεύη κομίζοντας τη θέση πως η ομοσπονδία έχει πεθάνει και πως κοινό έδαφος μπορεί να βρεθεί μόνο εάν οι διαπραγματεύσεις ξεκινήσουν με νέες παραμέτρους.
Η νέα τουρκική προσέγγιση περί κυριαρχικής ισότητας πρακτικά σημαίνει την από κοινού ίδρυση νέου κράτους από δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια. Κάτι βέβαια που είναι πολύ μακριά από τις αποφάσεις του ΟΗΕ αλλά και de facto αναγνώριση της τουρκικής κατοχής στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.
Πενταμερής χωρίς την ΕΕ
Η ΕΕ έστειλε ομάδα πεπειραμένων διπλωματών στη Γενεύη χωρίς όμως να προσκληθεί στις πενταμερείς διαπραγματεύσεις.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκλείστηκε μετά από απαίτηση της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ωστόσο ότι στην κρίσιμη φάση της διαπραγμάτευσης στο Κραν Μοντανά το 2017, η ΕΕ ήταν παρούσα με την τότε επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.
Η Ε.Ε. Εκπρόσωπος της Ε.Ε. σε τεχνοκρατικό επίπεδο θα είναι η Ολλανδή διπλωμάτης Αντζελίνα Αϊχορστ
Mε πληροφορίες από: dw.com, ΑΠΕ_ΜΠΕ, Αυγή, Euronews, Καθημερινή
