Ένα νέο εργασιακό περιβάλλον υπό διαμόρφωση
Τον τελευταίο ένα χρόνο οι εργαζόμενοι βιώνουν μία νέα πραγματικότητα στο εργασιακό τους περιβάλλον. Ενόψει του εργατικού νομοσχεδίου που προτίθεται να φέρει στη Βουλή προς ψήφιση ο Υπουργός Εργασίας, η παράταξη στο Οικονομικό Επιμελητήριο «Προοδευτικοί Οικονομολόγοι», εξέδωσε ανακοίνωση με θέμα την τηλεργασία, την τηλε-ετοιμότητα και το δικαίωμα στην αποσύνδεση.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται αναλυτικά:
Τηλεργασία, Τηλε-ετοιμότητα και Δικαίωμα στην αποσύνδεση.
Ένα νέο εργασιακό περιβάλλον υπό διαμόρφωση.
Τηλεργασία: η νέα πραγματικότητα για την πλειοψηφία των εργαζομένων, ένα χρόνο τώρα μετά την έναρξη της πανδημίας. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για μια πραγματικότητα που τείνει να παγιωθεί, αφού όλο και περισσότερες εταιρείες “κλείνουν το μάτι” σε αυτή τη νέα μορφή εργασίας. Καθώς όμως η συζήτηση για τα οφέλη και τις επιπτώσεις της στους εργαζομένους έχει ξεκινήσει με αναφορές των συνεπειών της στην ψυχολογία των εργαζομένων και στο οικογενειακό περιβάλλον τους, όπου η υπερκόπωση, τα ψυχοσωματικά προβλήματα και η κοινωνική απομόνωση γίνονται καθημερινότητα, η συζήτηση για την οριοθέτηση του απαιτούμενου θεσμικού πλαισίου στη χώρα μας έχει παραπεμφθεί στις κυβερνητικές καλένδες.
Η κυβέρνηση και το αρμόδιο Υπουργείο, παρά το περίσσιο νομοθετικό οίστρο τους, δεν βρήκαν “ευκαιρία” ένα χρόνο τώρα, να ρυθμίσουν το θεσμικό πλαίσιο της τηλεργασίας/τηλε-ετοιμότητας αφήνοντας τους εργαζόμενους έρμαιο στα χέρια των εργοδοτών τους. Εξάλλου, υπό συνθήκες πανδημίας, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η «διαπραγμάτευση» για την οριοθέτηση των απαιτήσεων του εργοδότη, ενώ η εξατομίκευση των συνθηκών εργασίας αδυνατίζει τον συλλογικό χαρακτήρα των διεκδικήσεων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, σύμφωνα και με τις έρευνες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, οι τηλεργαζόμενοι δαπανούν πολύ περισσότερες εργατοώρες συγκριτικά με τους εργαζόμενους στο συμβατικό χώρο δουλειάς, ενώ είναι αναμφισβήτητο ότι ο εργασιακός φόρτος προκαλεί σοβαρότατα προβλήματα στην ψυχοσωματική τους υγεία, αποδυναμώνει τον οικογενειακό ιστό και πλήττει την παραγωγικότητά τους.
Επομένως, η καθιέρωση και ο νομικός προσδιορισμός του “δικαιώματος στην αποσύνδεση” αποκτούν ανάλογη αξία με τους αγώνες παρελθόντων ετών για την καθιέρωση του 8ώρου.
Το “δικαίωμα στην αποσύνδεση” αποτελεί επί τοις ουσίας ένα νέο εργασιακό δικαίωμα: σημαίνει να μην εργάζεσαι όταν δεν είσαι συμβατικά υποχρεωμένος να εργάζεσαι. Να απέχεις από οποιαδήποτε μορφή εργασιακής επικοινωνίας: τηλεδιασκέψεις, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λ.π. τις ώρες πλέον του νόμιμου ωραρίου σου και ιδίως τις ημέρες που βρίσκεσαι σε άδεια.
Η τηλεργασία πρέπει να διέπεται από τις διατάξεις που ισχύουν για την επιτόπου παροχή εργασίας, με την ανάληψη από πλευράς εργοδότη του πρόσθετου κόστους που προκαλείται στον εργαζόμενο (πληροφοριακός-τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός, κόστος σύνδεσης, κόστος επισκευών), καθώς και με τη χρηματική αποκατάσταση της χρήσης του οικιακού χώρου του μισθωτού.
Επιπλέον μέριμνα πρέπει να ληφθεί για τη διασφάλιση και προστασία των προσωπικών δεδομένων των τηλεργαζομένων, ορίζοντας με σαφήνεια όσα σχετίζονται με τη χρήση της κάμερας και τα σχετικά επιδόματα που θα πρέπει να καταβάλλονται.
Όλα τα παραπάνω, σκιαγραφούν μία νέα εργασιακή πραγματικότητα, η οποία πρέπει άμεσα να οριοθετηθεί και να θεσμοθετηθεί νομικά, στην κατεύθυνση της προάσπισης των εργασιακών δικαιωμάτων.
Σ’ αυτά τα πλαίσια, καλούμε τη Διοίκηση του Οικονομικού Επιμελητηρίου να ανταποκριθεί στο θεσμικό ρόλο του Ο.Ε.Ε. ως επιστημονικού συμβούλου της Πολιτείας, αναδεικνύοντας το νέο εργασιακό περιβάλλον που διαμορφώνεται καθώς και την ανάγκη ρύθμισης της τηλεργασίας και της τηλε-ετοιμότητας με ένα θεσμικό πλαίσιο που θα:
- Διασφαλίζει το ωράριο εργασίας και το δικαίωμα αποσύνδεσης,
- Εντάσσει το καθεστώς της τηλεργασίας στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας,
- Αναγνωρίζει τα ηλεκτρονικά αποτυπώματα (επεξεργασίας λογισμικού αρχείου, αποστολή μηνύματος με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) ως τεκμήρια ελέγχου,
- Ορίζει την αποζημίωση των εργαζομένων για το λειτουργικό κόστος που αναλαμβάνουν,
- Προστατεύει την προσωπική ζωή και τα ατομικά δικαιώματα των εργαζομένων,
- Διασφαλίζει τις ίσες ευκαιρίες κατάρτισης των τηλεργαζομένων,
- Αντιμετωπίζει την αποκοπή του τηλεργαζομένου από το εργασιακό περιβάλλον, κατοχυρώνοντας την επικοινωνία και ενημέρωση των εργαζομένων και της συμμετοχής τους στη συνδικαλιστική δράση.
Ο αγώνας ενάντια στα ελαστικά ωράρια, στην ευέλικτη εργασία και στην κάθε είδους προσπάθεια νεοφιλελεύθερης αποσταθεροποίησης των εργασιακών δικαιωμάτων πρέπει να είναι συνεχής και τα νέα διεκδικητικά προτάγματα εναρμονισμένα με τους χώρους εργασίας.
