Δίνοντας υποσχέσεις για επιστροφή σε μια πιο «κανονική» ζωή, τα εμβόλια κατά της Covid-19 ανοίγουν μια αγορά δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσιες πωλήσεις για τις φαρμακευτικές που τα παρασκευάζουν.
Μεταξύ των νικητών- γράφει ο Guardian- είναι δυο διαφορετικές αμερικανικές φαρμακευτικές: η Moderna και η Pfizer- που χρεώνουν περίπου 30 δολάρια ανά άτομο για την προστασία σε δυο δόσεις.
Η μεν Moderna είναι σχετικά νέα εταιρεία με μόλις 11 χρόνια ύπαρξης, 830 άτομα προσωπικό και μηδενικό καταγεγραμμένο κέρδος μέχρι τώρα, η δε Pfizer έχει τις ρίζες πίσω στο 1849, απασχολεί πάνω από 80.000 εργαζόμενους και πέρσι κατέγραψε καθαρά κέρδη 9,6 δισ. δολάρια.
Άλλες φαρμακευτικές, όπως η Βρετανο-σουηδική AstraZeneca και η αμερικανική Johnson & Johnson έχουν υποσχεθεί να διανείμουν το εμβόλιο τους χωρίς κέρδος, μέχρι «το τέλος της πανδημίας».
Το εάν θα συνεχίσει ο άνεμος να πνέει ούριος για τις φαρμακευτικές εξαρτάται από το εάν τα εμβόλιά τους θα είναι αποτελεσματικά άπαξ ή θα χρειάζονται τακτικές επαναλήψεις, όπως γίνεται με το εμβόλιο της γρίπης. Ωστόσο, στο άμεσο μέλλον είναι πολύ υψηλό το οικονομικό όφελος για τις περισσότερες εξ αυτών.
Οι χρηματοδότες των φαρμακευτικών
Η επείγουσα ανάγκη με το ξέσπασμα της πανδημίας ανάγκασε κυβερνήσεις και δωρητές να σπρώξουν δισεκατομμύρια στην παρασκευή και τις δομικές εμβολίων. Συνολικά οι κυβερνήσεις, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Airfinity, χορήγησαν στις φαρμακευτικές περίπου 7,5 δισ. ευρώ και από μη κερδοσκοσπικές οργανώσεις προήλθαν άλλα 1,7 δισ. Και εκτός από αυτές τις ενισχύσεις, σημαντικά ποσά με πολλά μηδενικά επένδυσαν και ιδιώτες.
Τα ποσά αυτά μοιράστηκαν:
● AstraZeneca: 9,51 δισ. ευρώ
● Pfizer/BioNTech: 2,6 δισ. ευρώ
● Moderna: 2,2 δισ. ευρώ
● Novavax: 2 δσ. ευρώ
● Sinovac: 1,80 δισ. ευρώ
● Curevac: 1,45 δισ. ευρώ
● Johnson & Johnson: 912 εκατ. ευρώ
● Sanofi: 1 δισ. ευρώ
Οι χρηματοδοτήσεις αυτές ήταν «κίνητρο». Οι φαρμακευτικές δεν έσπευσαν αρχικά να μπουν στην κούρσα των εμβολίων, καθώς παρόμοια εγχειρήματα στο παρελθόν δεν ήταν γι’ αυτές κερδοφόρα. Η διαδικασία παρασκευής ενός εμβολίου είναι χρονοβόρα και αβέβαιη και συνήθως τα εμβόλια χορηγούνται μια ή δυο φορές. Αντί λοιπόν για εμβόλια – που οι πολλές φτωχές χώρες έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν να πληρώσουν σε ανταγωνιστικές τιμές- είναι πιο κερδοφόρο να παρασκευάζουν φάρμακα που πρέπει μάλιστα να χορηγούνται σε πολλαπλές δόσεις και για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Από την άλλη πλευρά βέβαια, εμβόλια όπως αυτό της γρίπης, που χορηγούνται σε εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.
Τι χρεώνουν οι εταιρείες για τα εμβόλιά τους
Ορισμένες, όπως η αμερικανική Johnson & Johnson και η βρετανική AstraZeneca φαίνεται ότι δεν ήθελαν να φανούν άπληστες σε καιρούς κρίσης- έχοντας μάλιστα εισπράξει σημαντική χρηματοδότηση από τρίτες πηγές- γι αυτό και ανακοίνωσαν ότι απλώς θέλουν να καλύψουν τα έξοδά τους. Το εμβόλιο λοιπόν της AstraZeneca προς το παρόν μάλλον είναι το φθηνότερο στην αγορά, με την τιμή του κατά μέσο όρο να κυμαίνεται στα 4 δολάρια η δόση.
Η κατά πολύ μικρότερη Moderna, από την άλλη, τιμολόγησε το δικό της εμβόλιο στα 37 δολάρια τη δόση- καλύπτοντας στην τιμή και τα ακριβά μεταφορικά- θέλοντας να αφήσει κέρδος και στους μετόχους της.
Οι τιμές, σύμφωνα με το BBC:
● AstraZeneca: 4 έως 8,1 δολάρια
● Pfizer/BioNTech: 18,34 έως 19 δολάρια
● Moderna: 25 έως 37 δολάρια
● Novavax: 16 δολάρια (τιμή βάσης)
● Sinovac: 13,6 – 29,75 δολάρια
● Curevac: 11,84 δολάρια (τιμή βάσης)
● Johnson & Johnson: 10 δολάρια
● Sanofi/GSK: 10,65 έως 21 δολάρια
● Sputnik V: 10 δολάρια
Αυτές οι τιμές- επισημαίνει το BBC- κυμαίνονται ανάλογα και με τις εμπορικές συμφωνίες και δεν είναι κατ’ανάγκη οι οριστικές. Οι φαρμακευτικές συνήθως χρεώνουν διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές χώρες. Και οι υποσχέσεις, σαν αυτή της AstraZeneca για τιμή κόστους θα διαρκέσουν «όσο διαρκεί η πανδημία», πράγμα που σημαίνει ότι η εταιρεία μπορεί να αρχίσει να χρεώνει περισσότερο τη δόση της ίσως και από τον επόμενο χρόνο, αναλόγως με την πορεία της νόσου. Από την άλλη, όσα περισσότερα εμβόλια αρχίζουν και κυκλοφορούν στην αγορά τόσο περισσότερο ανταγωνιστικές θα είναι οι τιμές.
Τα κέρδη
Pfizer/BioNTech (εμβόλιο mRNA)
Το εμβόλιο της Pfizer και της γερμανικής BioNTech βασίζεται στην τεχνολογία του αγγελιοφόρου RNA (mRNA), ήταν το πρώτο που εγκρίθηκε για χρήση και πρέπει να αποθηκεύεται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (-70C). Κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν παραγγείλει περίπου 780 εκατ. δόσεις. Μεταξύ αυτών οι ΗΠΑ (200εκατ. δόσεις για 3.9 δισ. δολάρια) και η Ε.Ε. (300 εκατ. δόσεις), ενώ 40 εκατ. θα πάνε σε φτωχές χώρες μέσω του προγράμματος Covax.
Η Pfizer, που μοιράζεται το κόστος και τα περιθώρια κέρδους με την BioNTech,εκτιμά ότι το 2021 θα έχει πωλήσεις ύψους 15 δισ. δολαρίων, με βάση τις υπάρχουσες συμφωνίες. Το τελικό ποσό μπορεί να είναι και διπλάσιο- αναφέρει ο Guardian- καθώς η Pfizer υποστηρίζει ότι μπορεί να παραδώσει έως 2 δισ. δόσεις φέτος.
Αναλυτές της Barclays προβλέπουν πωλήσεις 21,5 δισ. το 2021, 8,6 δισ. το 2022 και 1,95 δισ. το 2023 με την υπόθεση ότι δεν θα χρειάζεται ετήσια επανάληψη του εμβολιασμού.
Η επιτυχία του εμβολίου εκτόξευσε και τις μετοχές: +1.8% για την Pfizer και +156% για την BioNTech. Οι δυο ιδρυτές της γερμανικής φαρμακευτικής, το ζευγάρι Ουγούρ Σαχίν και Οζλέμ Τουρετζί έγιναν ήδη δισεκατομμυριούχοι πέρσι.
Moderna (εμβόλιο mRNA)
Και αυτό το εμβόλιο, που παρασκευάζει η αμερικανική εταιρεία με έδρα τη Μασαχουσέτη, πρέπει να φυλάσσεται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (-20C). Η Βρετανία έχει παραγγείλει 17 εκατ. δόσεις, η Ε.Ε. 310 εκατ. με προοπτική αγοράς άλλων 150 εκατ. δόσεων το 2022, ενώ η αμερικανική κυβέρνηση έχει παραγγείλει 300 εκατ. δόσεις και η Ιαπωνία 50 εκατ.
Η Moderna εκτιμά ότι το 2021 θα έχει πωλήσεις 18,4 δισ. δολαρίων, ενώ η Barclays προβλέπει έσοδα 16,6 δισ. φέτος, 12,2 δισ. το 2022 και 11,4 δισ. το 2023.
Η τιμή της μετοχής έχει εκτοξευτεί, καταγράφοντας άνοδο 372% και οι επενδυτές που στηρίζουν την εταιρεία από την ίδρυση της το 2010 αναμένουν σημαντικά κέρδη. Ο 48χρονος Γάλλος διευθύνων σύμβουλος Stéphane Bance, που κατέχει το 9% των μετοχών, έχει σήμερα περιουσία 5 δισ. δολαρίων.
Johnson & Johnson
Το εμβόλιο της J&J, το πρώτο με μια μόνο δόση, παρασκευάστηκε από τη θυγατρική της εταιρείας στο Βέλγιο. Εγκρίθηκε για χρήση στις ΗΠΑ στα τέλη Φεβρουαρίου και μπορεί να φυλαχθεί σε κανονικές θερμοκρασίες ψύξης για διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών. Μεγάλες παραγγελίες έχουν γίνει από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ε.Ε. και την Covax για τις φτωχές χώρες.
Η εταιρεία αναμένει για το 2021 πωλήσεις έως 10 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχούν σε 1 δισ. δόσεις. Η αμερικανική κυβέρνηση, που έχει παραγγείλει 100 εκατ. με την προοπτική αγοράς άλλων 200 εκατ., πληρώνει 10 δολάρια τη δόση.
Η τιμή της μετοχής της J&J κατέγραψε αύξηση +7.7%
AstraZeneca
Τα κέρδη για την βρετανική φαρμακευτική αυξήθηκαν πέρσι- κυρίως λόγω των ογκολογικών φαρμάκων της και η εταιρεία προβλέπει επιτάχυνση φέτος. Ως γνωστόν, έχει υποσχεθεί να διαθέτει το εμβόλιο για την Covid-19 σε τιμή κόστους, αλλά αυτό θα ισχύσει μέχρι «να τελειώσει η πανδημία». Όπως είχαν γράφει οι Financial Times, η εταιρεία φαίνεται να εκτιμά ότι αυτό θα γίνει τον ερχόμενο Ιούλιο και είναι στη διακριτική της ευχέρεια να παρατείνει ή όχι την «περίοδο της πανδημίας».
Αναλυτές προβλέπουν φέτος κέρδη 1,9 δισ. δολαρίων για την AstraZeneca και 3 δισ. το 2022. Ωστόσο τα κέρδη αυτά μπορεί να αυξηθούν εάν η φαρμακευτική πιάσει τους φιλόδοξους στόχους παραγωγής που έχει θέσει. Οι μεγάλες παραγγελίες των εμβολίων της προέρχονται από τη Βρετανία, την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Η τιμή της μετοχής μέσα στον τελευταίο χρόνο κατέγραψε πτώση 8,6%.
Sinovac
Το εμβόλιο χορηγείται στην Κίνα από πέρσι το καλοκαίρι και πήρε επίσημη έγκριση από τον αρμόδιο φορέα της χώρας στις αρχές Φεβρουαρίου. Η Sinovac, που έχει έδρα το Πεκίνο, έχει υπογράψει συμφωνίες με τη Βραζιλία, τη Χιλή, τη Σιγκαπούρη, τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες, ενώ από τον περασμένο Ιανουάριο, το σκεύασμα χορηγείται στην Τουρκία, την Ινδονησία και προσφάτως και στην Ουγγαρία. Είναι ασαφής ο αριθμός των αναμενόμενων πωλήσεων και επομένως και των κερδών, ωστόσο όπως γράφει ο Guardian, πιστεύεται ότι θα είναι αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια. Η Sinovac υποστηρίζει ότι μπορεί να παράγει 1 δισ. δόσεις φέτος. Το εμβόλιο κοστίζει έως 60 δολάρια οι δυο δόσεις σε ορισμένες πόλεις της Κίνας.Η Bio Farma, εταίρος της Sinovac στην Ινδονησία που έχει παραγγείλει τουλάχιστον 40 εκατ. δόσεις, λέει πώς εκεί θα κοστίζουν 27,20 δολάρια οι δυο δόσεις.
Gamaleya Institute/Russian Direct Investment Fund
Παρότι το Sputnik δεν έχει εγκριθεί ακόμα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, χορηγείται ήδη στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Συνολικά το ρωσικό εμβόλιο έχει αποσταλεί σε 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν, της Αλγερίας και του Μεξικού. Η AstraZeneca ήδη έχει αρχίσει μια συνεργασία δοκιμάζοντας συνδυασμό δυο δόσεων με το Sputnik.
Οι παρασκευαστές του εμβολίου παλεύουν για να παράξουν μαζικά το εμβόλιο στη Ρωσία, αλλά όπως είπε το κρατικό επενδυτικό ταμείο RDIF στους FT, έχουν υπογραφεί συμβόλαια με 15 βιομηχανίες σε 10 χώρες για την παραγωγή 1,4 δισ. δόσεων. Η τιμή του εμβολίου στο εξωτερικό θα είναι περίπου 20 δολάρια ή και λιγότερο για τις δυο δόσεις, ενώ στη Ρωσία χορηγείται δωρεάν.
Novavax
Η αμερικανική εταιρεία- που κάνει έρευνες για εμβόλια εδώ και 30 χρόνια χωρίς να έχει πάρει έγκριση για κανένα- ελπίζει ότι το σκεύασμά της θα εγκριθεί αυτή τη φορά στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Μέχρι τώρα έχει συμφωνήσει να παραδώσει 300 εκατομμύρια δόσεις σε διάφορες χώρες, όπως στη Βρετανία, χώρες της ΕΕ, τον Καναδά και την Αυστραλία και ελπίζει να μπορεί να παραδίδει 150 εκατ. δόσεις τον μήνα. Σύμφωνα με τους FT, το εμβόλιο θα είναι φθηνότερα από τα υπόλοιπα και έχει ήδη συμφωνηθεί τιμή 3 δολαρίων η δόση για την Αφρική. Με βάση όλα αυτά τα “θα”, η φαρμακευτική προβλέπει «πιθανά κέρδη αρκετών δισεκατομμυρίων το επόμενο 12μηνο». Και αυτά τα προβλεπόμενα έσοδα έχουν την πιθανότητα να αυξηθούν κι άλλο εάν η Novavax καταφέρει να πετύχει τον στόχο των 2 δισ. δόσεων τον χρόνο μέχρι τα μέσα του 2021, χάρη στη συνεργασία της με το Ινστιτούτο Serum της Ινδίας. Η τιμή της μετοχής το τελευταίο 12μηνο είχε ραγδαία αύξηση (μόνο μέσα σε 5 ημέρες τον Φεβρουάριο αυξήθηκε κατά 117%) και οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι είναι οι επενδυτές της όπως η Vanguard και η BlackRock.
CureVac
Η γερμανική φαρμακευτική αναμένεται να δημοσιεύσει τα τελευταία αποτελέσματα των δοκιμών του εμβολίου CVnCov τον Απρίλιο και ελπίζει να πάρει ευρωπαϊκή έγκριση μέχρι τον Ιούνιο. Η Ε.Ε. έχει προπαραγγείλει 225 εκατ. δόσεις με την προοπτική για άλλα 180 εκατ. Μαζί με τον κολοσσό GSK- που κατέχει σχεδόν το 10% των μετοχών της η CureVac στοχεύει στην παραγωγή της επόμενης γενιάς των εμβολίων αποτελεσματικών σε πολλαπλές παραλλαγές του ιού. Δεν είναι σαφείς οι παραγγελίες για το 2021 ούτε τα αναμενόμενα κέρδη, καθώς δεν είναι γνωστή ακόμα η τιμή της δόσης. Σε κάθε περίπτωση θα είναι πάνω από το κόστος παραγωγής, δεδομένου ότι όπως έχει πει η εταιρία, οι μέτοχοί της αναμένουν κέρδη. Η CureVac έχει στόχο να παράξει έως 300 εκατ. δόσεις φέτος και από 600 εκατ. έως 1 δισ. δόσεις το 2022. Η τιμή της μετοχής της έχει αυξηθεί κατά 45,5% το τελευταίο 12μηνο.
Ο μεγαλύτερος μέτοχος της CureVac είναι ο Γερμανός δισεκατομμυριούχος Dietmar Hopp. Κατέχει πάνω από το 80% των μετοχών που τώρα αξίζουν περισσότερα από 12 δισ. δολάρια.
