Ο νόμος 4685/2020 κατήργησε στην πράξη τους νεοσύστατους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) ανακόπτοντας ουσιαστικά μια ιδιαίτερα προοδευτική πορεία αποκέντρωσης στην προστασία του περιβάλλοντος με τη συμμετοχή στα Δ.Σ καταξιωμένων επιστημόνων, καθώς και μελών της Τ.Α και περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Οι Φορείς αυτοί λειτούργησαν αποτελεσματικά και δημοκρατικά και ενίσχυσαν στην πράξη την προστασία των προστατευόμενων περιοχών και του περιβάλλοντος, ωστόσο με την κατάργηση του παλαιότερου Ν. 4519/2019, ο οποίος ίδρυσε τους νέους αυτούς φορείς, ουσιαστικά εγκαθιδρύεται ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών, απουσία της τοπικής κοινωνίας, ενώ μένουν έκθετα τα υφιστάμενα Δ.Σ με εκκρεμείς οικονομικές υποχρεώσεις, χωρίς να είναι ευθύνη τους.
Το ζήτημα αυτό φέρνουν εκ νέου στη Βουλή 45 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, ζητώντας από το Υπ. Περιβάλλοντος, αναγνωρίζοντας το έργο τους, να λάβει υπόψη τις γνωμοδοτήσεις που έχουν μέχρι σήμερα εκδώσει οι Φ.Δ. Η προστασία των Προστατευόμενων Περιοχών και του Περιβάλλοντος προϋποθέτει ν’ αποκατασταθεί η αυτόνομη, αποτελεσματική, δημοκρατική και αποκεντρωμένη λειτουργία τους, που εγκαθιδρύθηκε με τον προϋπάρχοντα Νόμο.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον κ. Υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος
Θέμα: Προβλήματα από τον νόμο 4685/2020 με την κατάργηση και συγχώνευση των Φορέων Διαχείρισης
Ο νόμος 4685/2020 κατήργησε στην πράξη τους νεοσύστατους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) ανακόπτοντας μια ιδιαίτερα προοδευτική πορεία αποκέντρωσης στην προστασία του περιβάλλοντος με τη συμμετοχή στα Διοικητικά Συμβούλια καταξιωμένων επιστημόνων, καθώς και μελών της τοπικής αυτοδιοίκησης και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Ο νόμος 4519/2019, ο οποίος ίδρυσε τους νέους φορείς, κινήθηκε στα πλαίσια των δεσμεύσεων και προτάσεων της ΕΕ, ενσωμάτωσε δημοκρατικά την εκπροσώπηση της τοπικής κοινωνίας, αποκέντρωσε αρμοδιότητες και ενίσχυσε στην πράξη την προστασία των προστατευόμενων περιοχών και του περιβάλλοντος.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Βουλή ανέδειξαν την αντιπεριβαλλοντική διάσταση του νόμου, η οποία ενδέχεται να δημιουργήσει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον της χώρας. Ταυτόχρονα υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από δεκάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Περισσότερα από 120 περιβαλλοντικά κινήματα και συλλογικότητες, φορείς προστατευόμενων περιοχών, εργαζόμενοι στους φορείς, πανεπιστημιακά τμήματα, κόμματα της αντιπολίτευσης, φορείς δικαστικών και άλλοι εξέφρασαν αντιρρήσεις.
Στη συνέχεια, με Ερώτηση 58 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, αναδείχθηκαν τα προβλήματα που δημιούργησε ο εν λόγω νόμος. Ωστόσο, κανένα πρόβλημα δεν επιλύθηκε. Αντίθετα, τα προβλήματα διογκώθηκαν και διευρύνθηκαν. Κατά το διάστημα λειτουργίας τους δημιουργήθηκαν τετελεσμένα. Αυτά ουδέποτε λήφθηκαν σοβαρά υπόψη από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος παρά τις επίμονες, και κάποιες φορές δραματικές, επισημάνσεις των διοικήσεων των Φορέων Διαχείρισης.
Οι νεοσύστατοι ΦΔΠΠ, στην διάρκεια λειτουργίας τους δημιούργησαν οικονομικές υποχρεώσεις τις οποίες όμως, αδυνατούν να καλύψουν, καθώς ουδέποτε ολοκληρώθηκε η λειτουργική τους αυτοτέλεια και ουδέποτε έλαβαν την κρατική επιχορήγηση με τα κονδύλια που προβλέπονται στον ιδρυτικό τους νόμο 4519/2019. Οι πιστωτές ζητούν την εξόφλησή τους και οι άνθρωποι που συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια βρίσκονται εκτεθειμένοι, χωρίς να φέρουν την οποιαδήποτε ευθύνη για την κατάσταση που έχουν περιέλθει.
Το επιστημονικό προσωπικό των ΦΔ σε συνεργασία με τα Δ.Σ τους σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε αυτή του ΦΔ Νότιας Πελοποννήσου και Κυθήρων, εκπόνησε εκ των έσω και με ίδιες δυνάμεις, προτάσεις ένταξης στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ για την Ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και διαχειριστικών δομών περιοχών Natura 2000 & την Εφαρμογή της διαχείρισης Οικοτόπων, Ειδών και Περιοχών Natura 2000 με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης και την προστασία. Αυτή η αξιέπαινη πρωτοβουλία ωστόσο, αν δεν έχει την απαιτούμενη συνέχεια ώστε να παράξει τα αποτελέσματα για τα οποία υποβλήθηκε, τότε χάνεται πολύτιμος χρόνος για την διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
Οι ΦΔ, στο σύντομο χρονικό διάστημα της λειτουργίας τους, έχουν ήδη γνωμοδοτήσει για θέματα αρμοδιότητάς τους και χωρικής τους ευθύνης. Οι γνωμοδοτήσεις αυτές πρέπει να ληφθούν υπόψη καθώς έγιναν νομίμως και επιστημονικά τεκμηριωμένα.
• Επειδή οι Φορείς Διαχείρισης συστάθηκαν νόμιμα και λειτούργησαν αποτελεσματικά, δημοκρατικά και αποκεντρωμένα,
• Επειδή στα πλαίσια λειτουργίας τους και στον χρόνο αυτό δημιουργήθηκαν τετελεσμένα τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη και να διευθετηθούν,
• Επειδή καταργείται στην πράξη ο ουσιαστικός έλεγχος στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αναπτυξιακών έργων και επενδύσεων εντός των προστατευόμενων περιοχών,
• Επειδή εγκαθιδρύεται ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών απουσία της τοπικής κοινωνίας,
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Πως σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε το θέμα των εκκρεμών οικονομικών υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί από τα νομίμως υφιστάμενα διοικητικά συμβούλια;
2. Με ποιους τρόπους θα αξιοποιηθεί το έργο που έχει ήδη παραχθεί στον σύντομο χρόνο λειτουργίας τους;
3. Δεσμεύεστε να λάβετε υπόψη σας τις γνωμοδοτήσεις που έχουν εκδώσει οι ΦΔ μέχρι τώρα;
4. Εντέλει, θεωρείτε ότι η κατάργηση των ΦΔ ήταν σωστή επιλογή ή σκοπεύετε να αποκαταστήσετε την αυτόνομη λειτουργία τους επαναφέροντας τον νόμο 4519/2019;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Αραχωβίτης Σταύρος
Φάμελλος Σωκράτης
Αβραμάκης Ελευθέριος
Αθανασίου Αθανάσιος (Νάσος)
Αλεξιάδης Τρύφων
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βαρδάκης Σωκράτης
Βέττα Καλλιόπη
Γιαννούλης Χρήστος
Γκαρά Αναστασία
Γκιόλας Ιωάννης
Δρίτσας Θεόδωρος
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηγουμενίδης Νικόλαος
Θραψανιώτης Εμμανουήλ
Καλαματιανός Διονύσιος-Χαράλαμπος
Καρασαρλίδου Ευφροσύνη (Φρόσω)
Κάτσης Μάριος
Καφαντάρη Χαρά
Κόκκαλης Βασίλειος
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μάρκου Κων/νος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κων/νος
Μωραϊτης Αθανάσιος (Θάνος)
Ξενογιαννακοπούλου Μαρία-Ελίζα (Μαριλίζα)
Παπαηλιού Γεώργιος
Παπανάτσιου Αικατερίνη
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Πολάκης Παύλος
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σαντορινιός Νεκτάριος
Σαρακιώτης Ιωάννης
Σκουρλέτης Παναγιώτης (Πάνος)
Σκουρολιάκος Παναγιώτης (Πάνος)
Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)
Συρμαλένιος Νικόλαος
Τζούφη Μερόπη
Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος
Φίλης Νικόλαος
Χαρίτου Δημήτριος
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος