«Η κατάσταση του 53χρονου ασθενούς χειροτέρεψε και έπρεπε να μεταφερθεί σε ΜΕΘ, καθώς το νοσοκομείο Έδεσσας διαθέτει μόλις τρεις και ήταν γεμάτες. Είχαμε αρχίσει να μετράμε τις ώρες αντίστροφα και χαρήκαμε όταν, με δύο ημέρες καθυστέρηση, βρέθηκε διαθέσιμο κρεβάτι στη βόρεια Ελλάδα. Λίγο μετά “παγώσαμε” όταν μάθαμε ότι θα στείλουν εκεί έναν ασθενή νεότερης ηλικίας. Ευτυχώς λίγες ώρες μετά βρέθηκε και άλλη διαθέσιμη κλίνη, η διακομιδή πήγε καλά και τώρα ο ασθενής αναρρώνει σε κέντρο αποκατάστασης και εμείς ευχαριστούμε τους γιατρούς για τις υπεράνθρωπες προσπάθειές τους».
Η παραπάνω μαρτυρία ανήκει στην Α.Σ. (τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της ΑΥΓΗΣ), που βίωσε την αγωνία πριν από μερικές ημέρες, όταν ο οικογενειακός της φίλος που νόσησε από Covid-19 κινδύνευσε να χάσει τη ζωή του εκτός ΜΕΘ, διασωληνωμένος σε απλή κλίνη του νοσοκομείου Έδεσσας.
Πρόκειται για μία από τις περιοχές που χτυπήθηκαν σκληρά από τον κορωνοϊό, καθώς η Πέλλα κατέχει (με βάση τα στοιχεία του Imedd στις 14.12.20) τη θλιβερή πρωτιά στη χώρα μας με 148,9 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού.
Καταγγελίες για ασθενείς που δεν βρήκαν διαθέσιμο κρεβάτι σε ΜΕΘ, αλλά δυστυχώς, σε αντίθεση με την παραπάνω περίπτωση, κατέληξαν έχουν δει το φως της δημοσιότητας καθ’ όλη τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας.
Υγειονομικοί από το νοσοκομείο του Κιλκίς, το οποίο δεν διαθέτει ΜΕΘ ούτε ΜΑΦ, λένε στην ΑΥΓΗ (θέλοντας να διατηρήσουν την ανωνυμία τους) ότι πολύ συχνά διασωληνώνονταν ασθενείς με Covid-19 σε άλλους χώρους αναγκαστικά. Αφού έμεναν εκεί επί ώρες, στη συνέχεια «ψάχναμε κρεβάτι στη Θεσσαλονίκη ή άλλη πόλη. Είναι πιθανό κατά τη διαδικασία, περιμένοντας δηλαδή να βρουν κρεβάτι, κάποιοι να έχασαν τη ζωή τους. Αλλά δεν καταγράφονται ως ξεχωριστά συμβάντα».
«Με δυο – τρεις αναισθησιολόγους συνήθως διαθέσιμους στο Κιλκίς, δεν μπορεί να υπάρξει εξειδικευμένη φροντίδα. Ενώ η ΜΕΘ έχει μόνιτορ, εξειδικευμένους γιατρούς που παρακολουθούν τον ασθενή και όλα τα ζωτικά του σημεία. Οι διασωληνωμένοι θα έπρεπε να μεταφέρονται στις ΜΕΘ με το ασθενοφόρο συνοδεία αναισθησιολόγου, αλλά η διαδικασία αυτή γίνεται με ειδικευόμενους γιατρούς άσχετων ειδικοτήτων» τονίζουν οι υγειονομικοί.
Η χαμηλότερη αναλογία κλινών ΜΕΘ στην Ευρώπη
«Αμέσως μόλις άδειαζαν δύο κρεβάτια ΜΕΘ, γέμιζαν στο επόμενο λεπτό» μας λένε γιατροί του νοσοκομείου «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. «Επί 20 ημέρες δεν είχαμε ούτε ένα άδειο κρεβάτι ή είχαμε δυο – τρία άδεια την ώρα που άρχιζε η εφημερία, άρα κάποιος είναι εύλογο να σκεφτεί ότι ορισμένοι ασθενείς έφυγαν από τη ζωή επειδή δεν μπορούσαν να μπουν στη ΜΕΘ» αναφέρουν.
Το ερώτημα για το πόσοι ακόμα ασθενείς θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν υπήρχε άμεση πρόσβαση σε κλίνες ΜΕΘ (δεδομένου ότι το ποσοστό επιβίωσης στις ΜΕΘ εκτιμάται ότι είναι 55% με 57%) πλανάται στον αέρα κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με ενδεικτικά στοιχεία που συνέλεξε η ΑΥΓΗ από νοσοκομεία που δέχτηκαν μεγάλη πίεση:
Στο «Παπανικολάου» πάνω από 225 ασθενείς κατέληξαν εκτός ΜΕΘ Covid από την αρχή της πανδημίας. H διοίκηση αρνείται εδώ και δύο εβδομάδες να απαντήσει σε σχετικό (έγγραφο) αίτημα του σωματείου των εργαζομένων. Στο νοσοκομείο Τρικάλων οι θάνατοι ασθενών με Covid εκτός ΜΕΘ, κατά το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, είναι 42 (ενώ μέσα στις ΜΕΘ 18), στο νοσοκομείο Καρδίτσας οι θάνατοι εκτός ΜΕΘ 65 (ενώ μέσα στις ΜΕΘ 7).
Αν κάνουμε τους σχετικούς υπολογισμούς για όλη τη χώρα, το ποσοστό των ασθενών που χάνουν τη ζωή τους εκτός ΜΕΘ στην Ελλάδα -δηλαδή σε απλές κλίνες Covid ή αλλού- είναι πλέον μεγαλύτερο του 80% (όπως αναφέρουν αναλυτικά δημοσιεύματα σε Βήμα και tvxs.gr), στοιχείο που γεννά εύλογα ερωτήματα.
«Δεν υπάρχουν τα απαραίτητα δεδομένα για να μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτό συνδέεται ευθέως με την έλλειψη κλινών ΜΕΘ» σχολιάζει στην ΑΥΓΗ ο Αλέξης Μπένος, καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο ΑΠΘ. Τονίζει δε ότι η ασάφεια που προκαλείται από την ελλιπή κοινοποίηση δεδομένων, λόγω ανεπάρκειας κυρίως σε προσωπικό των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, αποτελεί το ιδανικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη ατεκμηρίωτων εικασιών και συνωμοσιολογικών προσεγγίσεων.
Το σίγουρο είναι ότι, σύμφωνα με τον κ. Μπένο, στην Ελλάδα έχουμε τη χαμηλότερη αναλογία κλινών ΜΕΘ ανά πληθυσμό στην Ευρώπη. Άρα, προσθέτει, «υπήρχε και υπάρχει ανάγκη για περισσότερα κρεβάτια ΜΕΘ (που σημαίνει κυρίως ανάγκη διορισμού μόνιμου προσωπικού), ώστε να γίνεται η νοσηλεία των αρρώστων με όρους επιστημονικής τεκμηρίωσης και ανθρώπινης φροντίδας, χωρίς το ασφυκτικό πλαίσιο που προκαλεί αυτή η ένδεια σε εξειδικευμένο προσωπικό».
«Αλλά είναι μεθοδολογικό λάθος να πεις ότι όλοι όσοι πέθαναν σε απλή κλινική έχασαν τη ζωή τους επειδή δεν υπήρχε ΜΕΘ. Ο θάνατος μπορεί να έχει πολλά αίτια και να είναι άσχετος από τη διαθεσιμότητα κρεβατιού ΜΕΘ. Δεν διασωληνώνονται ούτε εισάγονται σε ΜΕΘ όλοι οι ασθενείς -και πριν από την πανδημία αλλά και τώρα» επισημαίνει ο καθηγητής.
Αναρωτιέται βέβαια κανείς γιατί η κυβέρνηση δεν δημοσιοποιεί τα σχετικά στοιχεία (όπως π.χ. πόσοι από τους ασθενείς που έχασαν τη ζωή τους ήταν σε μονάδες ΜΕΘ και πόσοι σε απλές κλίνες νοσηλείας, ενώ θα έπρεπε να είναι σε ΜΕΘ), παρά τα σχετικά αιτήματα φορέων και κομμάτων.
Πάντως, όλοι οι συνομιλητές μας τονίζουν ότι οι ευθύνες για τη διαχείριση του δεύτερου κύματος δεν πρέπει να πέσουν στις πλάτες γιατρών και νοσηλευτών, όπως επιχειρείται να γίνει στη Θεσσαλονίκη, όπου γνωστό δικηγορικό γραφείο στήνει ήδη (επικερδή) «βιομηχανία» μηνύσεων -την ώρα που άλλοι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία διώκονται από τις διοικήσεις επειδή ανέδειξαν τα προβλήματα.
Υποστελέχωση και σοβαρές ελλείψεις σε ένα σύστημα που έχει «φρακάρει»
Αναζητώντας απαντήσεις σε ένα πολυπαραγοντικό θέμα, ακούμε από πολλούς γιατρούς και νοσηλευτές τη φράση «προσχηματική νοσηλεία»: εννοούν την υποθεραπεία, την ελλιπή δηλαδή φροντίδα που έλαβαν οι ασθενείς με Covid όταν το δημόσιο σύστημα Υγείας «φράκαρε», ειδικά στη βόρεια Ελλάδα.
«Είναι κρίσιμο να τονίσουμε ότι η κεντρική εξουσία δεν αποφάσισε να αξιοποιήσει τις εφεδρείες του ιδιωτικού τομέα, και ειδικά τις ΜΕΘ που διαθέτουν τα ιδιωτικά θεραπευτήρια της Θεσσαλονίκης» σημειώνει στην ΑΥΓΗ ο Αλέξανδρος Γαρύφαλλος, καθηγητής και γιατρός στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. «Αυτό συνέβαλε στο να νοσηλευτούν ασθενείς διασωληνωμένοι εκτός ΜΕΘ, στα κρεβάτια των χειρουργείων, όπου η ποιότητα των υπηρεσιών δεν είναι η βέλτιστη, περιμένοντας να αδειάσει κρεβάτι».
Σύμφωνα με τον κ. Γαρύφαλλο υπήρξαν περιπτώσεις που διασωληνωμένοι σε κρεβάτια χειρουργείου μπορεί να ήταν δέκατοι στην «ουρά» του ΕΚΕΠΥ για να μπουν σε κρεβάτι ΜΕΘ.
Σε άλλο νοσοκομείο της πόλης, το «Παπαγεωργίου», τα 12 κρεβάτια ΜΕΘ έγιναν 44 μέσα σε ένα βράδυ και οι νοσηλευτές κλήθηκαν να γίνουν νοσηλευτές εντατικής, χωρίς να έχουν καμία εξειδίκευση. Ακόμα και σήμερα μία νοσηλεύτρια σε κλινική Covid, που την «πέταξαν» ξαφνικά στην πρώτη γραμμή, ζητάει στη βάρδιά της να συνεργάζεται πάντα με κάποιον που να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει στις συνθήκες αυτές.
«Ένα κρεβάτι ατάκτως ερριμμένο στα χειρουργεία, που από δίπλα έχει ένα μόνιτορ, μία-δυο αντλίες (αντί για τέσσερις) και έναν αναπνευστήρα, που πολλές φορές είναι της κακιάς ώρας, δεν είναι κλίνη ΜΕΘ» δηλώνει στην ΑΥΓΗ ο Βασίλης Τσάπας, εντατικολόγος στο «Παπαγεωργίου» και μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης.
Όπως υπογραμμίζει, το προηγούμενο διάστημα αυξήθηκε η ανάγκη για διασωλήνωση στους αρρώστους από τους απλούς θαλάμους επειδή δεν υπήρχε ο απαραίτητος εξοπλισμός, όπως π.χ. επαρκείς συσκευές οξυγονοθεραπείας (high flow).
Δίνει έμφαση επίσης στην υποστελέχωση, την ώρα που η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει πάγιες και διαρκείς ανάγκες με επικουρικό προσωπικό: «Χρησιμοποιήθηκαν πολλοί γιατροί άσχετων ειδικοτήτων, χωρίς όμως να έχουν εκπαιδευτεί στη νοσηλεία πνευμονίας από τον Μάιο και τον Ιούνιο (αντί για τον Νοέμβριο). Οι νοσηλευτές θα έπρεπε να έχουν εκπαιδευτεί για τις ΜΕΘ για 2-3 μήνες, ο χρόνος υπήρχε. Θα μπορούσαν και οι αναισθησιολόγοι να είχαν πάει για 2 μήνες στις εντατικές ώστε να εξοικειωθούν».
Τονίζει ακόμα ότι και οι διακομιδές ανθρώπων από περιοχή σε περιοχή αυξάνουν τον κίνδυνο για τον ασθενή.
Όπως σημειώνουν στην ΑΥΓΗ υγειονομικοί της πρώτης γραμμής, κάτι που προκάλεσε τεράστια προβλήματα στις πρόχειρα στημένες (και συχνά με απαρχαιωμένο εξοπλισμό) κλινικές Covid είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι νοσηλεύονται πίσω από κλειστές πόρτες, κάτι που τους καθιστά ευαίσθητους σε έκτακτο συμβάν (ενώ πήρε χρόνο να μπει το πλεξιγκλάς στις πόρτες για να μπορούν να έχουν ορατότητα οι νοσηλευτές και οι γιατροί).
Υγειονομικοί της Θεσσαλονίκης αναφέρουν ότι πήγαιναν για λίγη ώρα να κοιμηθούν τα χαράματα και στις έξι το πρωί που ξυπνούσαν έβρισκαν ανθρώπους νεκρούς. Ήταν, δυστυχώς, αρκετές οι ανακοπές σε ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να τους δουν καν οι γιατροί, δεδομένου ότι το προσωπικό είναι ελάχιστο σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες: 3 άνθρωποι για 60 ασθενείς.
Πολλές ζωές μπορεί να χάθηκαν ακόμα και λόγω φόβου των ανθρώπων να πάνε σε νοσοκομείο -πολλοί ασθενείς με Covid έφταναν σε βαριά κατάσταση. Ζευγάρι που ζει στα Τρίκαλα και νόσησε από κορωνοϊό λέει στην ΑΥΓΗ ότι προτίμησε να μείνει στο σπίτι και να προμηθευτεί τα απαραίτητα, ακόμα και φιάλες οξυγόνου, προκειμένου να αποφύγει τη νοσηλεία σε νοσοκομείο. Η κατάστασή τους ευτυχώς δεν επιδεινώθηκε και ανάρρωσαν, ακολουθώντας ιατρικές συμβουλές μέσω τηλεφώνου.
