Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατηγορείται ότι έπειτα από αίτημα της Ιταλίας «κατέβασε» από την ιστοσελίδα του έρευνα για τον αντίκτυπο της πανδημίας στη χώρα, σύμφωνα με την οποία υπήρξε κακή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης στα πρώτα στάδια.
Στόχος της έρευνας, σύμφωνα με τον Guardian, ήταν να αποφευχθούν στο μέλλον θάνατοι από την πανδημία. Η έρευνα, υπό τον τίτλο «Μια πρόκληση χωρίς προηγούμενο: Η πρώτη αντίδραση της Ιταλίας στον Covid-19» (An Unprecedented Challenge: Italy’s First Response to Covid-19) ήταν το αποτέλεσμα της δουλειάς του επιστήμονα του ΠΟΥ Φρανσέσκο Τσαμπόν και 10 συνεργατών του από όλη την Ευρώπη, που χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση του Κουβέιτ, με στόχο να ενημερωθούν και οι υπόλοιπες χώρες που ακόμη δεν είχαν χτυπηθεί από την πανδημία.
Στην έκθεση μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι λόγω της έλλειψης προετοιμασίας, η αντίδραση των υγειονομικών αρχών και των νοσοκομείων ήταν «χαώδης, γεμάτη αυτοσχεδιασμούς και δημιουργική», ενώ χρειάστηκε πολύς χρόνος έως ότου υπάρξουν οδηγίες δράσης προς τους γιατρούς.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guardian, το έγγραφο των 102 σελίδων, που δημοσιεύθηκε στις 13 Μαΐου και «κατέβηκε» από την ιστοσελίδα του ΠΟΥ μία μέρα μετά. Αυτό έγινε έπειτα από αίτημα του Ρανιέρι Γκέρα, αναπληρωτή γενικού διευθυντή του ΠΟΥ για θέματα στρατηγικών πρωτοβουλιών, και πρώην Γενικού Διευθυντή Δημόσιας Υγείας της Ιταλίας, τα έτη 2014-2017, και για τον λόγο αυτό υπεύθυνος για όσον αφορά τους κανονισμούς και τις οδηγίες του ΠΟΥ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Ασθενειών (ECDC).
Το σχέδιο αυτό είναι ένα από τα σημαντικά στοιχεία της προκαταρκτικής έρευνας που κάνουν οι εισαγγελείς για πιθανή αμέλεια των αρχών στο Μπέργκαμο, που είναι η πόλη που χτυπήθηκε βαρύτατα από τον κορονοϊό στο πρώτο κύμα. Οι εισαγγελείς έχουν στα χέρια τους και μια έρευνα που συνέταξε ο συνταξιούχος στρατιωτικός Πιερ Πάολο Λουνέλι, σύμφωνα με την οποία σχεδόν 10.000 θάνατοι πιθανώς οφείλονται στην απουσία επαρκών πρωτοκόλλων διαχείρισης πανδημίας.
Ο Τσαμπόν έχει κληθεί να καταθέσει τρεις φορές από τους εισαγγελείς, αλλά δεν του το επέτρεψε ο ΠΟΥ, με την αιτιολογία ότι πρέπει να καταθέσουν και οι άλλοι 10 συν-συγγραφείς της μελέτης. Ο Γκέρα κατέθεσε, ωστόσο δεν έχει γίνει γνωστό τι έχει πει στις ιταλικές δικαστικές αρχές. Ο ΠΟΥ ισχυρίστηκε ότι τα στελέχη του για να καταθέσουν θα πρέπει να κληθούν διά της διπλωματικής οδού, μέσω του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών.
Ο Τσαμπόν ισχυρίζεται στον Guardian ότι ο Γκέρα τον απείλησε ότι θα χάσει τη θέση του αν δεν αλλάξει το περιεχόμενο του κειμένου και ότι παρά το γεγονός ότι το κατήγγειλε στον Οργανισμό δεν έγινε καμία διαδικασία εσωτερικής έρευνας.
Και εξηγεί ότι το κείμενο «δεν ασκεί κριτική στην ιταλική κυβέρνηση, αλλά ρίχνει φως σε κρίσιμα στοιχεία της διαχείρισης της πανδημίας, ξεκινώντας από τη χρήση ενός παλιού σχεδίου κατά των πανδημιών, το οποίο όμως δεν είχε ανανεωθεί το 2017».
Επισημαίνει ότι ένα μήνα πριν από τη δημοσίευση του κειμένου είχε στείλει ένα προσχέδιο στον Γκέρα, ο οποίος το έδωσε και στον υπουργό Υγείας της Ιταλίας, Ρομπέρτο Σπεράντσα.
Τις καταγγελίες επιβεβαιώνουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταξύ του Τσαμπόν με τον διευθυντή Ευρώπης του ΠΟΥ, Χανε Κλούγκε, τα οποία καταδεικνύουν ότι υπήρχε συμφωνία με το υπουργείο Υγείας της Ιταλίας να περάσει η έρευνα στα ψιλά. Τα μέιλ αυτά παρουσιάστηκαν και σε ρεπορτάζ της ιταλικής κρατικής τηλεόρασης, RAI.
O ΠΟΥ απάντησε στον Guardian για το θέμα ότι «εργάζεται με την ιταλική κυβέρνηση για την αποσαφήνιση των γεγονότων» και ότι παρά το γεγονός δεν ήταν στην ιστοσελίδα «χρησιμοποιήθηκε για τη σύνταξη των οδηγιών που δόθηκαν στις χώρες στη συνέχεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας».
Και προσθέτει μεταξύ άλλων ότι κατανοεί «τη σύγχυση που προκάλεσε η αφαίρεσή του από την ιστοσελίδα, και έχουμε ενημερώσει τις διαδικασίες δημοσίευσης».
Η ιταλική κυβέρνηση αρνείται ότι έχει εμπλοκή, λέγοντας ότι σύμφωνα με την πληροφόρησή της «δεν ήταν επίσημο έγγραφο του ΠΟΥ και δεν έφτασε ποτέ στα χέρια της».
