Κείμενο που υπογράφουν 65 επιστήμονες από όλη την Ελλάδα κατά της καύσης σκουπιδιών, κατατέθηκε στη διαβούλευση του νομοσχεδίου για την ανακύκλωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Οι επιστήμονες κρούουν των κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις συνέπειες στην υγεία των πολιτών από την καύση απορριμμάτων που πραγματοποιείται σε τσιμεντοβιομηχανίες και επιπλέον θα εφαρμοστεί σε νέες για αυτό το σκοπό μονάδες.
Ανάμεσα τους καθηγητές πανεπιστημίων, γιατροί, χημικοί μηχανικοί, πολιτικοί μηχανικοί, βιολόγοι, γεωλόγοι, γεωπόνοι, καθώς και επιστήμονες που ασχολήθηκαν επισταμένως με το θέμα της καύσης των σκουπιδιών.
Το κείμενο και οι υπογραφές
Οι υπογράφοντες επιστήμονες επιθυμούμε να εκφράσουμε την πλήρη αντίθεσή μας στο νομοσχέδιο που τίθεται προς διαβούλευση, το οποίο ενώ αφορά στην προώθηση της ανακύκλωσης, ουσιαστικά παραθέτει άρθρα που ανοίγουν τον δρόμο στην ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων, κοινώς στην καύση σκουπιδιών. Η καύση απορριμμάτων και γενικά απορριμματογενών καυσίμων αποτελεί μία από τις τακτικές που έχουν αποδειχθεί επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και οχληρές για το περιβάλλον. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν καταδείξει αύξηση παιδικών καρκίνων κοντά σε βιομηχανίες παραγωγής τσιμέντου και καύσης σκουπιδιών (Ortega-Garcia et al, 2017) και αυξημένη πιθανότητα καρκίνου σε κατοίκους γύρω από εγκατάσταση καύσης απορριμματογενών καυσίμων (Domingo et al, 2017). Δεν αφήνουν καμία αμφιβολία περί της επικινδυνότητας αυτής της διαδικασίας. Ειδικά η μελέτη των Pronk et al (2013) δείχνει ότι το Non Hodgin Lymphoma συνδέεται με ρύπανση από τσιμεντοβιομηχανίες που χρησιμοποιούν επικίνδυνα απορριμματογενή καύσιμα. Άλλωστε η μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Χριστόλης κ.ά. 2009) καταδεικνύει ότι ο χρόνος παραμονής των απαερίων στο κρίσιμο διάστημα 450 °C – 200 °C σε εγκαταστάσεις τσιμεντοβιομηχανίας, λόγω της διάταξης ανάκτησης θερμότητας, είναι κατά κανόνα μεγαλύτερος της κρίσιμης τιμής (5 sec) και κατά συνέπεια είναι πιθανός ο σχηματισμός διοξινών. Οι διοξίνες και τα φουράνια είναι ομάδες χημικών ουσιών άκρως καρκινογόνες και βιοσυσσωρεύσιμες. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να παράγονται από τις ανθρωπογενείς διαδικασίες. Με βάση την αρχή της προφύλαξης θεωρούμε ότι η καύση απορριμμάτων είτε στις τσιμεντοβιομηχανίες είτε σε νέες μονάδες που προβλέπει το παρόν νομοσχέδιο πρέπει να αποκλειστεί.
Η Ελλάδα ως χώρα της Ε.Ε. οφείλει να εναρμονίζεται με τις οδηγίες της Ε.Ε. που αφορούν την διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Πέρα από τις επιμέρους ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους – μέλους, στην Ελλάδα καταστρατηγείται η ιεράρχηση των δράσεων που απαιτούνται για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων (όπως αυτή ορίζεται από την σχετική ευρωπαϊκή οδηγία) πέρα από κάθε λογική κυκλικής οικονομίας. Αντιθέτως με το παρόν νομοσχέδιο προκρίνεται η κατασκευή μονάδων καύσης ή η συνέχιση της καύσης από τις τσιμεντοβιομηχανίες.
Την ίδια στιγμή που στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) του 2020 αναφέρεται ξεκάθαρα ότι δεν επετεύχθη κανένας από τους στόχους στα ποσοστά ανακύκλωσης που είχαν οριστεί από τον προηγούμενο ΕΣΔΑ του 2015, την ίδια στιγμή που σε εθνικό επίπεδο δεν έχουν σχεδιαστεί, μελετηθεί και χρηματοδοτηθεί έργα με βάση τα οποία θα εφαρμόζονταν καθολικά προγράμματα διαλογής στην πηγή και ανακύκλωσης, την ίδια στιγμή που τα «Πράσινα Σημεία» σημεία αποτελούν άγνωστες λέξεις για την πλειονότητα των δήμων, δεν υπάρχει κανένα άλλοθι περί δήθεν αποτυχίας αυτών των προγραμμάτων από τη στιγμή που δεν εφαρμόστηκαν σε εθνικό επίπεδο και για αρκετά χρόνια στη χώρα. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που ένα υπέρογκο ποσοστό επενδύσεων θα διατεθεί στην κατασκευή των μονάδων καύσης (από 1 έως 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση το παράρτημα ΙΧ του ΕΣΔΑ, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος των μονάδων παραγωγής απορριμματογενούς καυσίμου).
Η επιδότηση μονάδων καύσης και μονάδων παραγωγής απορριμματογενούς καυσίμου απομυζούν χρήματα που οφείλουν να διατεθούν για εναλλακτικές και ιεραρχικά ανώτερες της καύσης μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων. Το πολύ υψηλό κόστος κατασκευής αυτών των μονάδων απαιτεί σταθερή ροή απορριμμάτων για να επιτευχθεί μια εύλογη απόσβεση. Δημιουργείται έτσι το παράδοξο κίνητρο, αντί για μείωση να έχουμε μελλοντικά αύξηση της παραγωγής ή ακόμα και εισαγωγή απορριμμάτων από το εξωτερικό. Ο εκάστοτε στόχος ανακύκλωσης, όπως και οι ξεχωριστές ροές απορριμμάτων, πάντα θα έρχονται σε σύγκρουση με την ανάγκη εξασφάλισης σταθερών ροών απορριμμάτων προς καύση.
Η κυκλική οικονομία εξασφαλίζεται πρωτίστως, από την πρόληψη παραγωγής αποβλήτων και σε δεύτερο χρόνο από την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, έτσι ώστε οι πόροι να επιστρέφουν στην οικονομία και να αξιοποιούνται καταλλήλως, μειώνοντας την κατασπατάληση των φυσικών πόρων για εξόρυξη, παραγωγή, μεταποίηση και πώληση των προϊόντων.
Με τις μονάδες καύσης ή την καύση σε τσιμεντοβιομηχανίες παύει να υφίσταται ουσιαστικά η έννοια της κυκλικής οικονομίας. Σε καμία περίπτωση η ανάκτηση ενέργειας (πλην της ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου) δεν μπορεί να αποτελεί κρίκο της κυκλικής οικονομίας, καθότι καταστρέφει πολύτιμους πόρους. Οφείλει λοιπόν να εγκαταλειφθεί κάθε σκέψη περί καύσης απορριμμάτων και επιτέλους να προωθηθεί η διαλογή στην πηγή και η κομποστοποίηση, καθώς και όλα τα συνοδά προγράμματα ουσιαστικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών που θα συντελέσουν στην πρόληψη.
Αλειφέρη Ελένη, MS student at Environmental Science and Management of University of California of Santa Barbara
Αλεξιάδου Μελίνα, Φυσικός, MSc Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών
Ανθυπατοπούλου Μυρτώ, Aρχιτέκτων Mηχανικός
Βαβουράκης Βασίλειος, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΔΠΘ
Βαμβακά Ιακώβου Αναστασία, Βιολογος
Βαξεβανόπουλος Μάρκος , Διδάκτορας Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο ENS Lyon
Βογιατζόγλου Κυριακή, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Βουδούρης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Α.Π.Θ.
Γαργάλας Γεώργιος, Μηχανολόγος Μηχανικός, μέλος αντιπροσωπίας Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας
Γαργάλας Κωνσταντίνος, Πολιτικός Μηχανικός, μέλος Δ.Ε. Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας
Γιαννοπούλου Κλεοπάτρα, ΜSc Γεωπόνος ΑΠΘ
Γραμμενίδου Μυρτώ, Ιατρός
Δάντση Χριστίνα, Γεωπόνος, Ιχθυολόγος ΠΘ, Mετ. Φοιτ. Ωκεανογραφίας ΕΚΠΑ
Δημητριάδη Δάφνη, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Δουλγέρης Κυριάκος, Παιδίατρος
Ζούγλος Άγγελος, Ιατρός-Πνευμονολόγος
Ηλιοπούλου Ιφιγένεια, ΕΔΙΠ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Παιδαγωγικά και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
Θωμαΐδης Κωνσταντίνος, PhDc in Earth Sciences, University of Lille
Καλαϊτζή Φωτεινή, MSc Χημικός Μηχανικός
Καλλωνιάτη Κλεοπάτρα, Βιοχημεία και Βιοτεχνολογιά ΠΘ, Μετ. Φοιτ. Ωκεανογραφίας και Θαλ. Περιβάλλοντος (ΔΠΜΣ)
Καμινιώτης Παναγιώτης, Γεωπόνος
Καμπόλης Ισίδωρος, MSc Γεωλόγος – Περιβαλλοντολόγος
Κανιούρας Δημοσθένης, Φαρμακοποιός ΕΚΠΑ
Κατσαρού Βιργινιά, Χημικός
Καψαλάκη Κυριακή, Γεωπόνος ΓΠΑ
Κιούρκα Ζωή, ειδικευόμενη ορθοπαιδικής Γ.Ν. Ημαθίας-Υγειονομική Μονάδα Νάουσας
Κιουρτσόγλου Ελισάβετ, Αρχιτέκτονας, Διδάσκουσα Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας
Κόγου Σωτηρία, Διδάκτορας Φυσικής
Κοτζαμανη Αγγελική, Ε.ΔΙ.Π. Ε.Μ.Π
Κούκου Μαρία, Φαρμακοποιός ΕΚΠΑ
Κουτίβα Ειρήνη, Οικονομολόγος, MSc Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση
Λαλιώτη Βασιλική, Αρχιτέκτονας
Λεμονής Ζήσης, Πολιτικός Μηχανικός Σύμβουλος Περιβάλλοντος
Μαρκάτος Νίκος, Ομότιμος Καθηγητής Σχολής Χημικών Μηχανικών Ε.Μ.Π, πρώην πρύτανης Ε.Μ.Π
Μιρμίγκου Σοφία, Χημικός
Μπαγούρη Ολυμπία, Βιολόγος
Μπαλωμένου Ζωή, Ιστορικός-Πολιτικός Επιστήμων, Μέλος της Πρωτοβουλίας ReFeel
Μπουτιέρου Αικατερίνη, Φυσικός
Ναστοπούλου Αμαλία, Μηχανικός Περιβάλλοντος
Νάστου Δήμητρα, Ιατρός-Νεφρολόγος
Νικολαΐδης Στέφανος, Μηχανολόγος Μηχανικός
Νικολόπουλος Νίκος, Αρχιτέκτονας
Ντόβολης Βασίλης, Ιατρός-Πνευμονολόγος
Ντούρου Δέσποινα, Νοσηλεύτρια
Οικονομίδης Γιώργος, Γεωλόγος MSc
Παναγιωτίδης Ιωάννης, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Παναγιωτοπούλου Καίτη, Αρχιτέκτονας
Παπαγιάννη Καλλιόπη, Γεωλόγος MSc
Παπαζάχος Κωνσταντίνος, Καθηγητής ΑΠΘ
Παπαζήσης Βασίλειος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός MSc
Παπαντωνίου Σοφία, Χημικός Μηχανικός, MSc Περιβάλλοντος, Τμήμα Ανακύκλωσης, Δ. Θερμαϊκού
Παυλίδη-Πάλλα Μαρίλια, Γεωλόγος – Ωκεανογράφος
Πέννος Χρήστος, Διδάκτορας Γεωλογίας, MSc Γεωμορφολογία
Πετράκος Κώστας, Πολιτικός Μηχανικός, ΥΔ Αρχιτεκτονικής
Πεττας Νίκος, Γεωπόνος
Προδρόμου Μιχάλης, Πολιτικός Μηχανικός MSc
Ρούπας Αντώνης, Χημικός ΑΠΘ
Σφυρίδου Φοίβη, Νοσηλεύτρια
Ταμίας Ιωάννης, Τοπογράφος Μηχανικός
Τσάμης Ευθύμιος, Ιατρός Παθολόγος, Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας
Τσιτσέλης Γεράσιμος, Γεωπόνος ΓΠΑ, Εδαφολόγος, Μεταπτυχιακός Φοιτητής στην αειφορική γεωργία και πιστοποίηση
Φραγγελάκης Φώτης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής
Φυτιάνος Κώστας, Συντ. Καθηγητής Χημείας Περιβάλλοντος Α.Π.Θ.
Χλιβερός Αλέξανδρος, Γεωεπιστήμες, Περιβαλλοντολογος
Χριστόλης Μιχάλης, Πολιτικός Μηχανικός – Περιβαλλοντολόγος DEA
