Της Ελευθερίας Μηλάκη
Όσο το σκέφτομαι, μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον εντελώς αποστειρωμένο. Μπορεί οι γονείς μου να μην ήταν αυστηροί, δηλαδή κάναμε τα μαθήματά μας χωρίς να μας πιέζει κανείς και γενικα ο βασικός κανόνας στο σπίτι ήταν η αναρχία και η απουσία κανόνων…
Εκτός από τη μη επιβολή πειθαρχίας, ένα άλλο χαρακτηριστικό ήταν “δεν μιλάμε μπροστά στα παιδιά για οικονομικά θέματα και πολιτικά”. Έτσι λοιπόν δεν ήξερα ότι τα χρήματα κερδίζονται με κόπο. Καμιά φορά ο μπαμπάς έλεγε να εκτιμούμε τα πράγματα γιατί “κάνουνε λεφτά”, αλλά γενικά δεν είχα καταλάβει ότι αυτοί που εργάζονται τίμια πρέπει να εργάζονται σκληρά και να κάνουν πολλή οικονομία… Ειδικά για τις εργαζόμενες γυναίκες είναι πολύ πιο δύσκολα, γιατί, μεταξύ μας, ποια εμπιστεύεται το σύζυγο για να καθαρίσει και να μαγειρέψει; Προτιμά να το αναλάβει η ίδια… Έτσι κι αλλιώς η κοινωνία μας εξακολουθεί να είναι πατριαρχική και δύσκολα μπορεί μια γυναίκα να έχει μια τόσο καλή δουλειά που να είναι ισότιμη ή και πιο καλοπληρωμένη από το σύζυγο. Και αν συμβεί αυτό μαντέψτε ποιος θα νιώθει άσχημα.
Ένας άλλος τομέας στο οποίο υπήρχε πλήρης απολύμανση ήταν η κακία του κόσμου. Δεν είχα ιδέα ότι υπάρχουν άνθρωποι κακοί, χαιρέκακοι, φθονεροί, απατεώνες, ψεύτες, εκμεταλλευτές, αλαζόνες, αγενείς… Η μόνη κακία που ήξερα ήταν ότι τα παιδιά στο σχολείο με λέγανε χοντρή και μια φορά ένας δάσκαλος στην πρόβα της παρέλασης μου φώναξε, ε, εσύ με το κόκκινο, εκατό κιλά είναι ο κάθε σου πόδας και δεν μπορείς να περπατήσεις; Και πολλές φορές η μαμά με σύγκρινε με άλλα κοριτσάκια, ότι είναι πιο ήσυχα και δεν ενοχλούν τη μαμά τους… Εγώ όμως ήμουν πιο καλή μαθήτρια και διάβαζα και πολλά εξωσχολικά, αυτό δεν μετρούσε;
Όσον αφορά τα πολιτικά, δεν είχα ιδέα. Έφτασα στη δευτέρα γυμνασίου, πήραμε μετάθεση επειδή βγήκε ο Μητσοτάκης και εγώ δεν είχα πάρει χαμπάρι για πιο λόγο μετακομίσαμε στα Χανιά. Ακόμα χειρότερα, πέρασα στην Κέρκυρα, κάναμε 2 χρόνια να βρούμε σπίτι, έμενα ως τότε στα φοιτητικά ξενοδοχεία, και όταν πια βρήκαμε ένα ωραιότατο μικρό διαμέρισμα στην Εβραϊκή Γειτονιά στο κέντρο της πόλης, περνούσα πολύ χρόνο ακούγοντας ραδιόφωνο. Το θυμάμαι σαν τώρα, ήμουν στην κουζίνα και μαγείρευα ακούγοντας ραδιόφωνο.. 902 στα fm… αριστερά… Το επαναλάμβανε και εγώ αναρωτιόμουν τι στο καλό εννοεί και λέει συνέχεια “αριστερά”… Όταν καθόμουν στην πλατεία Σπιανάδα με την καλή μου φίλη, τη Μ. και πίναμε καφέ περνούσαν φοιτητές από την ΚΝΕ και έκαναν ενημέρωση, αλλά ούτε που άκουγα.
Τελικά δεν ήταν καλό που νόμιζα ότι υπάρχει μόνο καλοσύνη, γιατί τώρα αν αισθανθώ λίγη κακία ή αν φερθώ λίγο διπλωματικά νιώθω ενοχές, λες και όλοι οι άλλοι είναι απόλυτα άγιοι και απόλυτα ειλικρινείς. Επίσης δεν ήταν καλό που νόμιζα ότι τα χρήματα φυτρώνουν στα δέντρα, γιατί θα μπορούσα πολύ νωρίτερα να είχα υιοθετήσει τη λιτότητα να μην μου έρθει μετά κεραμίδα στην κρίση. Και το σπουδαιότερο, άργησα πολύ να πάρω είδηση ότι στον κόσμο υπάρχει πολλή μεγάλη αδικία και ανισότητα, όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά είναι πιο ίσα. Τουλάχιστον οι γονείς μου δεν ήταν θρησκόληπτοι. Από θρησκεία ότι μάθαινα από τα θρησκευτικά στο σχολείο και από τη γιαγιά τη Μαρία. Μπορούσα ας πούμε άνετα να φάω και καλτσούνι ή κουλουράκια από τη Μεγάλη Παρασκευή, δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Επίσης στο σπίτι κανείς δεν μιλούσε για το Θεό ή για συνήθειες σχετικές με το χριστιανισμό. Πιο αριστερά δεν πήγαινε…Και ας μην είχα καταλάβει τίποτα.
Ήταν καλά. Εργάζονταν στο δημόσιο, που δεν μπορείς αν είσαι τίμιος να γίνεις πλούσιος, όμως είχαν σταθερή δουλειά, πλήρη απασχόληση, δεν υπήρχε η εργασιακή ανασφάλεια. Και ας κοροϊδεύουν μερικοί. Μπαίνει λέει ένας πελάτης σε ένα κατάστημα στην πρώην Ανατολική Γερμανία και ρωτάει “δεν έχετε κουρτίνες”; Απαντά ο υπάλληλος “στο πρώτο όροφο ΔΕΝ έχουμε κουρτίνες”. Άς λένε ότι θέλουν. Εγώ το θαυμάζω αυτό το σύστημα που ήταν επίσημοι και ωραίοι με τη γραφειοκρατία τους και με έμφαση στον πολιτισμό. Έχει τύχει να γνωρίσω άτομα από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, τι ωραίοι που ήταν, υπηρεσιακοί, σοβαροί, ανθρώπινοι. Τώρα έχουνε γίνει όλα μια ανοησία παγκοσμίως και μετράει μόνο η κερδοφορία των λίγων, λες και θα τα πάρουν μαζί τους στον άλλο κόσμο. Δεν είναι όμορφη χώρα, καμία χώρα, αν δεν υπάρχει κοινωνικό κράτος και κοινωνική δικαιοσύνη.
