Και τώρα πια ευτυχισμένοι
λευτερωμένοι απ’ τον φασισμό
στα σπίτια μας θα πάμε μαζί, όλοι μαζί
αφού δεν έχουμε πλέον καταχτητή
Λαέ σκλαβωμένε, λαέ βασανισμένε,
της λευτεριάς τ’ αγέρι φυσάει,
εμπρός εμπρός
κι όλοι μαζί ας πούμε
εμπρός εμπρός
Αντάρτες Ελασίτες
τσακίστε τα δεσμά της σκλαβιάς
της λευτεριάς καμπάνα χτυπάει να σηκωθούν
όλοι οι σκλαβωμένοι να αναστηθούν
Λαέ σκλαβωμένε
(Από τον “Θίασο” (1975) του Θόδωρου Αγγελόπουλου)
12 Οκτωβρίου 1944
Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό Πέμπτης, όταν οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν χαρμόσυνα, καλώντας τους Αθηναίους να ξεχυθούν στους δρόμους και να πανηγυρίσουν το τέλος της γερμανικής κατοχής. Όλο το βράδυ, μικρές φάλαγγες γερμανικών αυτοκινήτων ξεκινούσαν προς το Βορρά και στις 6:30 το πρωί άρχισε η αποχώρηση του κυρίως σώματος. Στις 8, οι ελάχιστοι Γερμανοί που είχαν απομείνει, συγκεντρώθηκαν στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, όπου σε μία βιαστική τελετή, ο στρατηγός Φέλμι κατέθεσε στεφάνι.
Το μόνο που απέμενε ήταν η υποστολή της ναζιστικής σημαίας από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Ένας στρατιώτης κατέβασε τη σβάστικα χωρίς καμία επισημότητα στις 9:15, σημαίνοντας το τέλος της κατοχής που διήρκεσε 1.625 μέρες και την αρχή ενός τρελού πανηγυριού στους δρόμους της Αθήνας. Χιλιάδες κόσμου με τη γαλανόλευκη στα χέρια αλληλοασπάζονταν, αναφωνώντας «Χριστός Ανέστη», παιδιά σκαρφάλωναν στις οροφές των τραμ, ενώ απ’ άκρη σ’ άκρη αντηχούσε ο Εθνικός Ύμνος.
Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, υπό τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, έφτασε στην Αθήνα έξι μέρες αργότερα, στις 18 Οκτωβρίου, και αφού προηγουμένως βεβαιώθηκε ότι ο ΕΛΑΣ τήρησε τη Συμφωνία της Καζέρτας, κατά την οποία θα συμμορφωνόταν προς τις διαταγές του βρετανού αρχιστράτηγου Σκόμπι.
Ωστόσο, αυτό ήταν μόνο μία ελπίδα που θα διαψευδόταν 45 μέρες αργότερα με το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών.
Ένα σπάνιο βίντεο από την απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί
Το σπάνιο βίντεο – ντοκουμέντο που ακολουθεί είναι ένα απόσπασμα από την «χαμένη» ταινία επικαίρων της Φίνος Φιλμ για το τέλος της ναζιστικής Κατοχής στην Αθήνα, η οποία δεν προβλήθηκε τότε στην Ελλάδα.
Τα ιστορικής σημασίας επίκαιρα ανακαλύφθηκαν από το Ροβήρο Μανθούλη σε κινηματογραφικά αρχεία στις ΗΠΑ και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην αρχική τους μορφή ενσωματωμένα στο ντοκιμαντέρ του «Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου»
Τα πλάνα αλλά και η περιγραφή είναι συγκλονιστικά:
Δείτε επίσης εικόνες από την Απελευθέρωση της Αθήνας, μια επιλογή από το Φωτογραφικό Αρχείο της ΕΡΤ.Απελευθέρωση της Αθήνας-Συλλογή Π.Πουλίδη/Αρχείο ΕΡΤ4 of 10 Μέλη του ΚΚΕ στην οδό Κοραή κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για την Απελευθέρωση, Οκτώβριος 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΜέλη του ΚΚΕ στην οδό Κοραή με σημαίες, πανό και χωνιά, Οκτώβριος 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΓενική άποψη της πλατείας Συντάγματος κατά την διάρκεια της ομιλίας της Απελευθέρωσης από τον Πρωθυπουργό Γ.Παπανδρέου, 18 Οκτωβρίου 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΕορτασμός για την Απελευθέρωση της Αθήνας, Οκτώβριος 1944. Δοξολογία στη Μητρόπολη. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΣτιγμιότυπο από την τελετή κατάθεσης στεφάνου στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, 18 Οκτωβρίου 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΣτιγμιότυπο από την τελετή κατάθεσης στεφάνου στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, 18 Οκτωβρίου 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΣτιγμιότυπο από την τελετή κατάθεσης στεφάνου στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, 18 Οκτωβρίου 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΤελετή κατάθεσης στεφάνου στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, 18 Οκτωβρίου 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΕορτασμοί για την Απελευθέρωση της Αθήνας, Οκτώβριος 1944. Παρέλαση μελών του Συλλόγου «Το Ζάλογγο. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.ΠουλίδηΑπελευθέρωση Αθήνας, Οκτώβριος 1944. Στιγμιότυπο από λαϊκό μνημόσυνο για τους πεσόντες μαχητές του ΕΛΑΣ. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.Πουλίδη
