Ο εμφύλιος στην Κρήτη: Το ΕΑΜ και ο Μπαντουβάς- Η διάσωση από την εκτέλεση των ΕΑΜιτών από την Κάτω Πουλιά

Η Κρήτη και η Μάχη της… (8η συνέχεια)

Του Δημοσθένη Καραγιάννη

Στα προηγούμενα σημειώματα είδαμε πολύ συνοπτικά τα προηγηθέντα της «Μάχης της Κρήτης» όπως έχουν βαφτίσει τον αγώνα του Κρητικού λαού εναντίον των ουρανοκατέβατων κατακτητών, είδαμε τη στάση (= τη δραπέτευση) του «συστήματος Μεταξά» (= βασιλιά και διάδοχης κυβέρνησης) από τη χώρα, αναφερθήκαμε στο «πλημμελές» (αν μη τι άλλο) συμμαχικό ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση των εισβολέων, γνωρίσαμε την ανδρεία των μαχητών (όχι όλων των Κρητικών για να εξηγούμαστε!) στα μέτωπα, είδαμε την φιλοξενία που επιφύλαξαν στους καταδιωκόμενους συμμαχικούς αξιωματικούς και στρατιώτες, καθώς και την ανταπόδοση της φιλοξενίας στους κατοίκους και πολλά άλλα που μισοκρύψαμε κάτω απ’ τις λέξεις επειδή τα σημειώματα αυτά δεν αποτελούν πραγματείες ή βιβλίο. Όπου όμως χρειαστεί μπορούμε να επιστρέψουμε αναλυτικότερα και με τα δέοντα τεκμήρια!
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες ολοκληρώθηκε η «Μάχη της Κρήτης» αλλά «Η ΚΡΗΤΗ και η μάχη της» δεν τελειώνει με την κατάληψη του νησιού. Όπως δεν τελείωσε ο πόλεμος και για την υπόλοιπη Ελλάδα. Εξάλλου οι τέσσερις προηγούμενες δεκαετίες για τη γενικότερη περιοχή των Βαλκανίων και πιο συγκεκριμένα για την Ελλάδα οι πόλεμοι, τα πραξικοπήματα, οι δικτατορίες, τα «ψευτοκοινοβουλευτικά» μικροδιαστήματα, όπου το «αστικοτσιφλικάδικο σύστημα» δοκίμαζε τις αντοχές του, προσπαθώντας να διατηρήσει την εξουσία του, είχαν διαμορφώσει ήδη ένα κλίμα έκρηξης στους λαούς τους.

Δείτε προηγούμενα κείμενα του Δημοσθένη Καραγιάννη για το θέμα

 Η Κρήτη και η μάχη της (1940 – 1949)… (1)

Η Κρήτη και η μάχη της (2ο)

Η Κρήτη και η Μάχη της: Η έκκληση για αντίσταση από τον κομμουνιστή ηγέτη Μιλτιάδη Πορφυρογένη

Η Κρήτη και η μάχη της… – Η ώρα της επίθεσης στον Χάρακα

Η Κρήτη και η μάχη της: Η αφήγηση του Λευτέρη Λυδατάκη

Η Κρήτη και η μάχη της (6ο): Οι μαρτυρίες των κομμουνιστών Μήτσου Βλησίδη και Λευτέρη Ηλιάκη

Οι κομμουνιστές στη Μάχη της Κρήτης- Από τα κολαστήρια στην πρώτη γραμμή

Η ελληνική «αστική τάξη» εξαρτημένη και απόλυτα οπορτουνιστική, δεν είχε αποκτήσει την ταξική συνείδηση της ευρωπαίας αδελφής της και άγονταν και φέρονταν κατά την ευκαιρία και την τυχοδιωκτική πολιτική που εφάρμοζαν τα διάφορα κόμματα και «ηγέτες» τους.
Ιδιαίτερα για τους Έλληνες που ανεχτικά και «ανάγωγα» άγονταν και φέρονταν από τους δημαγωγούς κάθε είδους, από καταπιεστικές κυβερνήσεις, από βασιλιάδες με τους κατσαπλιάδες τους, από παρακρατικούς και εγκληματίες, αναδεικνύοντας ή ανεχόμενος φασιστικά και ναζιστικά καθεστώτα, φαίνεται πως περίμενε μια ευκαιρία για να δείξει την εχθρότητά του σε όλο αυτό καταπιεστικό και βρώμικο σύστημα (= το σύστημα Μεταξά) με το οποίο τον καπέλωσαν οι ντόπιοι εθελόδουλοι και οι Εγγλέζοι.
Οι πρώτες διαθέσεις του, που δείχτηκαν στο αλβανικό μέτωπο, δυστυχώς προδόθηκαν απ’ τη ντόπια φασιστοναζιστική συμμορία που κυβερνούσε τη χώρα. Έτσι η νίκη τους στο μέτωπο, με δυο – τρεις υπογραφές ανώτατων στρατιωτικών μετατράπηκε σε ήττα, με την αγανάκτηση των ηρωικών μαχητών του μετώπου να μετατρέπεται στους πατριώτες, σ’ άλλους συνειδητά (στους κομμουνιστές) και σ’ άλλους υποσυνείδητα (στους προοδευτικούς και δημοκράτες πολίτες) σε δύναμη και έμπνευση αντίστασης και απαλλαγής απ’ όλους αυτούς τους ανάξιους (πολιτικούς και στρατιωτικούς) που τους έτρεφε πλουσιοπάροχα σαν κηφήνες το κράτος κι έπιναν αστικοδημοκρατικά και …νόμιμα(!!!) το αίμα και τον ιδρώτα του Λαού για δεκαετίες!
Όπως έδειξαν τα πράγματα μετά την προσωρινή επικράτηση του ναζισμού στην Ευρώπη ξεσηκώθηκε σ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ένα οργανωμένο (κυρίως από κομουνιστές και προοδευτικούς αγωνιστές – δημοκράτες) αντιστασιακό κίνημα εναντίον των πραγματικών και πολιτικών εγκλημάτων και ενάντια της ιδεολογικής μαυρίλας και απανθρωπιάς που είχε απλώσει το δίχτυ της πάνω στην Ευρώπη και τον κόσμο. Η προσφορά όλων αυτών των οργανωμένων αντιστασιακών (ακόμα και μέσα στην καρδιά των χωρών που ο ναζισμός – φασισμός ήτανε κυρίαρχη κυβερνητική εξουσία) είναι ανεκτίμητη για την ήττα του.
Τέσσερις μήνες μόνο πέρασαν για να ξεπεραστούν τα τεράστια πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά, οργανωτικά προβλήματα, να ξαναστηθούν οι διαλυμένες κομματικές οργανώσεις του ΚΚΕ και ν’ αναλάβουν οργανωμένη δράση, να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις του αντιστασιακού αγώνα, να επανδρωθούν οι μηχανισμοί, να προσδιοριστούν και να εξασφαλιστούν οι επαφές, να αναπτυχθεί το δίκτυο επικοινωνίας, να δημιουργηθούν οι εφεδρείες, να ολοκληρωθούν τα σχέδια δράσης, να προσδιοριστούν οι σκοποί και οι στόχοι, να προετοιμαστεί ένας ολόκληρος μηχανισμός υποστήριξης, να δημιουργηθούν και εξασφαλιστούν οι συνθήκες διάρκειας και ανάπτυξής του κινήματος αντίστασης και εμφανίστηκε με τη διακήρυξή της η αντιστασιακή οργάνωση της Ελλάδας, το ΕΑΜ που έμελλε να γράψει τις ενδοξότερες σελίδες αντίστασης – και όχι μόνο – του λαού εναντίον του φασισμού – ναζισμού και των ντόπιων Κουίσλιγκς, δοσιλόγων, προδοτών, μαυραγοριτών, ζωοκλεπτών, καθαρμάτων, εγκληματιών, απολύτως συμφεροντολόγων, ατομικιστών και απάτριδων όλων!
Είναι κατανοητό πως χιλιάδες άνθρωποι με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές όργωσαν από γωνιά σε γωνιά την Ελλάδα για να καταστεί δυνατή η δημιουργία και εμφάνιση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (Σεπτέμβρης του 41), του ΕΑΜ.

Της οργάνωσης που αγκάλιασε πάνω από 1.000.000 λαού και που μέσα από τις γραμμές του ξεπήδησε λίγους μήνες αργότερα (Φλεβάρης του 42) ο ΕΛΑΣ, το ένοπλο τμήμα του, που απελευθέρωσε πάνω από το 70% της πατρίδας πριν υποχωρήσουν και φύγουν κυνηγημένοι (παρά τις συμφωνίες κρυφές ή φανερές των Γερμανών με τους Άγγλους, με τις «ελληνικές!!!» κυβερνήσεις – τη διορισμένη – υποχείρια των Γερμανών με έδρα την Αθήνα και τη διορισμένη – υποχείρια των Εγγλέζων με έδρα το Κάιρο – και τους «επιχρυσωμένους» ντόπιους «αντιστασιακούς!!!» καπετάνιους να μην ενοχλήσουν την αποχώρησή τους) οι Γερμανοί.
Η εξασφάλιση από τους Άγγλους του αξιόμαχου των γερμανικών δυνάμεων της Ελλάδας στόχευε στην αντιμετώπιση του ΕΛΑΣ Χανίων ώστε φεύγοντας να μεταφερθούν στο «κατάλληλο» μέτωπο αναχαίτισης του «Κόκκινου Στρατού, που ακάθεκτος κυνηγούσε, έδιωχνε και απελευθέρωνε τις βαλκανικές χώρες. Στόχος τους ήτανε, αφού δε λύγισε η Σοβιετική Ένωση από τη ναζιστική λαίλαπα, να μην προλάβει να μπει πρώτη στο Βερολίνο και να ολοκληρώσει την απόλυτη κατάρρευση του νικημένου τέκνου τους, του Ναζισμού. Το ίδιο έγινε και στην Κρήτη με τη διατήρηση των γερμανικών δυνάμεων σε πλήρη δύναμη στρατιωτικής ισχύος και στα Χανιά. Στόχος των εγγλέζων εδώ ήτανε να συντρίψουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και με τη βοήθεια των Γερμανών και των «επιχρυσωμένων» καπεταναρέων τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ έτσι ώστε να πετύχουν την αυτονόμηση της Κρήτης και την πρόσδεσή της στον Αυτοκρατορικό αποικιακό ζυγό! Γι’ αυτό και η … «απελευθέρωση» της Κρήτης δεν υπογράφηκε από ‘Ελληνα πολιτικό ή στρατιωτικό, όπως και η Ελλάδα που η απελευθέρωσή της φέρει Γερμανικές και Εγγλέζικες υπογραφές!

Στο νησί μας μάλιστα είχαν προετοιμάσει πολύ πιο προσεκτικά το έδαφος με την μελετημένη καταστροφή από ένα χρόνο πριν την αναχώρησή τους, όλων των ΕΑΜοκρατούμενων περιοχών του νησιού με …γερμανικά αντίποινα (Βιάνος, Ανώγεια, Αμάρι, Ροδάκινο, Καλή Συκιά, Καλλικράτη, Σέλινο, κ.τ.λ.) από τους Γερμανούς και τους Σουμπερίτες καθώς και μεμονωμένα χωριά με την βοήθεια των εδώ καπεταναίων τους, όπως θα δούμε στη συνέχεια! Φυσικά τα σχέδιά τους δεν πέτυχαν όσο φιλότιμα κι αν προσπάθησαν να τα προωθήσουν οι πράκτορές τους στο νησί (Μόντυ, Χιουζ, Στόκμπριτζ, Φέρμορ, Γκουντχάουζ, Νταμπάμπιν, κ.τ.λ.) σε όλη τη διάρκεια της κατοχής, διασπώντας τελικά την ενωμένη εθνική Αντίσταση, κάνοντας υποχείριό τους τον Μπαντουβά με την «παγίδα της απόβασης», την οργάνωση και εκτέλεση της σφαγής των «πατατάδων της Σύμης» και τα στοχευμένα και προσχεδιασμένα επακόλουθά της εναντίον της ΕΑΜικής επαρχίας. Η ταχύτατη όμως ανάκαμψη των αντάρτικων σωμάτων του ΕΛΑΣ, τους ανάγκασε να κρατήσουν τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στα Χανιά για να «κάνουν τη βρώμικη δουλειά» στους συμμάχους τους!!!
Έτσι κατά τη γνώμη μου η «δολοφονία και καταστροφή των χωριών και των κατοίκων της Βιάννου» και των άλλων περιοχών αποτελεί το πραγματικό ξεκίνημα του εμφυλίου στην Κρήτη! Γιατί δέκα μήνες μετά την καταστροφή και το ξαναστήσιμο των ΕΑΜικών οργανώσεων στην επαρχία, εμφανίστηκε και ο …Πλεύρης – το καλύτερο τσιράκι τους να ολοκληρώσει το έργο των Γερμανο-Εγγλέζων κατακτητών. Ευτυχώς κιότεψε μπροστά στην αποφασιστικότητα των ΕΛΑΣιτών που αντέδρασαν ταχύτατα καθώς και των κατοίκων που είχαν διαφύγει της σφαγής.

Γιατί η αυτοκρατορία της γριάς Αλβιόνος ουσιαστικά έπεσε σε βαθύ «ρόγχο θανάτου» με τη λήξη του πολέμου. Έχασε την κυριαρχία της στη Μεσόγειο, έχασε το πλήθος των αποικιών της ανά τον κόσμο (ελάχιστες της έμειναν που κι αυτές σε λίγα μεταπολεμικά χρόνια έχασε), έχασε την παλιά αυτοκρατορική της περηφάνια κι έγινε, ένα αξιοθρήνητο ξεπουπουλιασμένο δυσαναγνώριστο πτηνό, μια ξεπεσμένη αριστοκράτισσα υπό πτώχευση (με ένα τεράστιο χρέος προς την ανεξαρτητοποιημένη της κόρη, τις ΗΠΑ) που άρχισε να ξεπουλά τα υπάρχοντά της. Γιατί οι βασιλιάδες και οι λόρδοι της δεν διέθεσαν τα όσα άρπαζαν και λήστευαν για αιώνες από τις αποικίες για να πληρώσουν το κόστος του πολέμου τους! Αυτά έτσι κι αλλιώς τα πληρώνουν πάντα και μόνο οι Λαοί. Στη διαδικασία αυτή του ξεπουλήματος της «προίκας» της, πούλησε και την Ελλάδα στην κόρη, φέρνοντας μας ως νέους επικυρίαρχους τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που πήραν τα ηνία της κατοχής της χώρας μας μετά την ήττα του ελληνικού λαού στον εμφύλιο.

Στο μεταξύ είχαν ήδη ξεκινήσει τα μυστικά παζάρια μεταξύ ανώτερων και ανώτατων στελεχών των Ναζί και Εγγλέζων για κρυφά και ύπουλα μέτρα αποτροπής της ολοκληρωτικής συντριβής των ναζιστικών δυνάμεων από τον Κόκκινο Στρατό που επέρχονταν. Σκοπός τους ήταν να παραμείνουν όσο το δυνατόν ακέραια και αξιόμαχα τα υποχωρούντα ναζιστικά στρατεύματα, για να στηθεί ένα τείχος από, και να διασωθεί ο κεντρικός ναζιστικός πυρήνας στη Γερμανία. Το γεγονός ότι δεν το κατόρθωσαν οφείλεται και στη δράση των αντιστασιακών ομάδων και την αναπτυγμένη αντίσταση του λαϊκού κινήματος στις χώρες της Βαλκανικής και της ανατολικής Ευρώπης.
Τα όσα έπραξαν με τους εδώ υποτακτικούς τους (Παπανδρέου, Πλαστήρα, Παπάγου, Καραμανλή, Αποστάτες, και άλλα ανδράποδα) είναι γνωστά από την αγριότητα των κρυφών, σκηνοθετημένων και άγριων μεταπολεμικών εγκλημάτων, τις επεμβάσεις (άμεσες και έμμεσες) σε δολοφονίες και δικτατορίες (κρυφές και φανερές), την ασφυκτική πρόσδεση της Ελλάδας στις όποιες εγκληματικές, στρατιωτικές και πειρατικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή μας και ευρύτερα, τη συστηματική προσπάθεια να διευρύνουν την επιρροή τους (δες Γιουγκοσλαβικό. Συριακό, Κουρδικό, Λιβανέζικο), που είναι άλλης ιστορικής θεματολογίας αφηγήματα.
Παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν τα παλικάρια του λαού, οι αντάρτες, κατόρθωσαν μέσα στη μαυρίλα της κατοχής να ανάψουν το λυχνάρι της ελπίδας για την απελευθέρωση του Λαού από τους ναζιστο-φασίστες Ιταλούς, Γερμανούς, Βούλγαρους και ντόπιους προδότες, συνεργάτες, δοσίλογους, Ταγματασφαλίτες, Χίτες, ΠΑΟτζήδες και άλλα καθάρματα – κατακτητές και καταπιεστές του. Κατόρθωσαν μάλιστα να τον κάνουν να πιστέψει (αυτό κι αν είναι υπέροχο!) πως ήτανε δυνατό με τις δυνάμεις του ν’ αποκτήσει τη λευτεριά που του στερούσαν όλες οι … «Προστάτιδες» δυνάμεις (τώρα με διαφορετικό όνομα «συμμαχικές» τάχα, αλλά στυγνότερες και βαρβαρότερες στην πράξη) από την εποχή της πρώτης του αποτυχημένης απελευθέρωσής του (=του 1821).
Το ότι δεν κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν το «εθνικό τους στόχο, δηλαδή να οικοδομήσουν ένα ελεύθερο και ανεξάρτητο ελληνικό κράτος» και να απαλλάξουν το Λαό απ’ τα «φασιστικά, ναζιστικά και αστικοδημοκρατικά – κοτσαμπασίδικα» δεσμά του, οφείλεται σε πολλούς λόγους και αιτίες που ελπίζουμε να τις προσεγγίσουμε μετά το τέλος της σειράς αυτών των σημειωμάτων. Η σημαντικότερη όμως και τραγικότερη είναι πως το μεγαλύτερο μέρος των αντάρτικων ομάδων παρασύρθηκε από τους «επιχρυσωθέντες καπεταναραίους» (γνωστή τακτική στις αποικίες η εξαγορά των εξεγερμένων!!!) τους και στράφηκαν εναντίον όλων αυτών των αρχών και αξιών που γι αυτά αρχικά ορκίστηκαν να πολεμούν κάθε κατακτητή και φυσικά και εναντίον και της δικής τους απελευθέρωσης!

Έτσι με τα ίδια τα τιμημένα «αντάρτικα όπλα» κατόρθωσαν οι νέοι κατακτητές και το φασιστικό μετακατοχικό αστικό κράτος να επικρατήσουν και να «θερίσουν» το άνθος του ελληνικού λαού. Κι όσα παλικάρια γλίτωσαν απ’ τις μάχες της λευτεριάς και της λαοκρατίας, τους περίμενε το μαχαίρι, οι στάβλοι, τα ξερονήσια, τα μπουντρούμια, οι εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, οι ορδές των παρακρατικών και ό,τι το πιο δολοφονικό, εγκληματικό και απάνθρωπο μπορεί να γεννήσει ένα απολύτως κατεχόμενο κράτος με τους μηχανισμούς του!
Να αναφέρω και μια λεπτομέρεια που ίσως να περνάει και απαρατήρητη. Οι νέοι στρατευμένοι στις παρακρατικές ομάδες του Πλεύρη, Μπαντουβά (κ.τ.λ.) στη συντριπτική τους πλειοψηφία κατά τον εμφύλιο δεν ήτανε μαχητές και αγωνιστές της αντίστασης. Αυτοί που είχαν συμπολεμήσει δίπλα – δίπλα με τους ΕΛΑΣίτες στον αγώνα της αντίστασης, στη συντριπτική τους πλειοψηφία διαχώρισαν τη θέση τους από τους νέους (δεκαπεντάχρονους και δεκαεφτάχρονους) που στρατολογήθηκαν απ’ τα στελέχη, καπεταναραίους, «ομαδάρχηδες!»,
και λοιπών συμφερόντων «αρχηγάρες!» και «υπαρχηγάρες!» για να ριχτούν στο κυνήγι των Κομμουνιστών, των ΕΑΜιτών και των έντιμων πατριωτικών στοιχείων. Και όχι μόνο διαχώρισαν τη θέση τους (π.χ. στο χωριό Παναγιά Πεδιάδας σε συνέλευση των κατοίκων έδωσαν όρκο τιμής και συμφιλίωσης), αλλά πήραν και ενεργό μέρος στην ειρηνευτική διαδικασία επεμβαίνοντας τοπικά και αποτρέποντας σε πολλές περιπτώσεις με τη στάση και την αποφασιστικότητά τους δολοφονίες και εγκλήματα προσχεδιασμένα και αποφασισμένα για την εξόντωση κάθε ΕΑΜίτη πατριώτη.
Θα αναφέρω – πέρα από τις εκατοντάδες καταγραφές ατόμων της περιοχής του ανατολικού Μονοφατσίου – το γεγονός που συνέβη στο χωριό μου και πάλι.

Διηγείται ο Βασίλης Γκιουλμιχάλης – χωριανός που ως παιδί βίωσε και θυμάται καθαρά τα γεγονότα.
«…Μετά την κατοχή οι Μπαντουβάδες ήτανε υπεύθυνοι για την ύπαιθρο (σ.σ. είχαν επιβάλει εκβιαστικά στον …αδύναμο(;) Νάθενα την …ανάληψη ειρήνευσης της υπαίθρου (= ο λύκος τα πρόβατα!!!), μ’ άλλα λόγια να ξεκάνουν κάθε ΕΑΜίτη) και απ’ τα χέρια τους περνούσε και η …διανομή στο λαό της «αμερικανικής βοήθειας» (ΟΥΝΡΑ). Τα «πράγματα» ερχόταν στην Απάνω Πουλιά που εκεί είχε ο Μπαντουβάς μεγάλη επιρροή, σε αντίθεση με την Κάτω Πουλιά που οι περισσότεροι κάτοικοι ήτανε οργανωμένοι στο ΕΑΜ (σ.σ. συμβαίνουν αυτές οι τοπικές … «αντιζηλίες» ανάμεσα σε διπλανά χωριά, κωμοπόλεις, πόλεις, κ.τ.λ.) κι από ’κει με την ευθύνη των δυο διορισμένων (σ.σ. Μιχάλη Β. και Γιάννη Λ.) από τον Μπαντουβομανώλη, – (σ.σ. ο ένας μάλιστα ήτανε και …«ανάπηρος». Αυτοπυροβολήθηκε στο αλβανικό μέτωπο για να τη γλυτώσει. Τόσο πατριώτης!!!) – εμπίστων του αρχηγού και της οργάνωσής του «διανέμονταν» (σ.σ. όσα περίσσευαν ή είχαν απομείνει μετά από πολλαπλές διαλογές). Το Μάρτη του 1947 οι δύο διανομείς καταχράστηκαν τα είδη της αποστολής και τα πούλησαν στη μαύρη αγορά, διαδίδοντας ψευδώς ότι τους τα έκλεψαν οι αντάρτες του Ποδιά με τη βοήθεια των ΕΑΜιτών της Κάτω Πουλιάς. Για να γίνουν και πειστικότεροι δήλωσαν ότι συνέλαβαν και τουςίδιους και τους πήραν μαζί τους στη Μεσαρά. Οι ίδιοι για να γίνουν πειστικοί έφυγαν απ’ τα σπίτια τους και κρύφτηκαν, απουσιάζοντας απ’ το χωριό για ένα μήνα, σ’ ένα χωριό της Μεσαράς που είχαν ομοϊδεάτες, θαρρώ στο Χάρακα – Πύργο, εκεί είχε πολλούς ΕΟΚίτες. εκεί μεριά. Όταν γύρισαν διέδωσαν το παραμύθι τους και ήρθε ο ίδιος ο Μπαντουβομανόλης (σ.σ. ο ηθικότατος και δικαιότατος!!!) για να αποδώσει προσωπικώς δικαιοσύνη! Ακούγοντας τους δικούς του έβγαλε το «πόρισμα» και αποφάσισε να εκτελέσει τους υπεύθυνους του ΕΑΜ της Κάτω Πουλιάς, που σημειωτέον στο διάστημα της κατοχής φιλοξένησαν και έκρυψαν κατά καιρούς το γιό του, όπως έγινε και σ’ άλλα χωριά(σ.σ. που ένιωσαν στο πετσί τους την …ευγένειά του!!!
Πρόγραψε, λοιπόν τους Κατωπουλιανούς ΕΑΜίτες Σόλωνα Αθανασιάδη, Νίκο Κόττα, Γιώργο Γκιουλμιχάλη, Νίκο Καραγιάννη,(σ.σ. ήτανε οι υπεύθυνοι της τοπικής οργάνωσης του ΕΑΜ, Λίγες μέρες πριν είχε στείλει ο Μπαντουβομανόλης τους μπράβους του με τον «καπεταναρέο» του, τον χασάπη Α. Καρά και με βασανισμούς και ανελέητο ξυλοδαρμό κατάφερε να «μεταστρέψει» τον υπεύθυνο της ΕΠΟΝ του χωριού (Γιώργο Α.) γι αυτό και δεν συμπεριλήφτηκε κι αυτός στους προγραφέντες) και τους κάλεσε δήθεν για συζήτηση, (σ.σ. στο σπίτι του Κ. Συμιανάκη, όπου είχε στήσει το αρχηγείο του!) για να …δώσουν τάχα εξηγήσεις για τις κατηγορίες που τους βάραιναν! Την ίδια ώρα είχε στηθεί με διαταγή του ένα πολυβόλο στην αυλή του σπιτιού του Τρύφωνα Καρφόπουλου με εντολή να τους σκοτώσει ο χειριστής του (κάποιος Κασίδης απ’ τις Αμουργιέλες) μόλις έφταναν στην εκκλησία του Αϊ Γιάννη (είναι η εκκλησία που βρίσκεται έξω απ’ την Πάνω προς την Κάτω Πουλιά στη μέση του δρόμου – διακρίνεται στη φωτογραφία).

Πράγματι ξεκίνησαν οι μελλοθάνατοι (σ.σ. χωρίς να το γνωρίζουν ότι πήγαιναν προς το θάνατό τους) για το πάνω χωριό, αλλά πρώτα ενημέρωσαν τους δικούς τους για τον προορισμό και την αιτία του. Στο χωριό μας όμως ήτανε δυο άτομα που τίμια και καθαρά, θαρραλέα και δυναμικά στελέχη της ΕΟΚ (σ.σ. ένας από τους αρχηγούς της τώρα ήτανε ο «επιχρυσωμένος» Μπαντουβομανόλης – κι ύστερα παραξενευόμαστε για τους κωλοτούμπηδες!!!) συμμετείχαν στην «εθνική αντίσταση» συνεπείς στη γραμμή της «ειρήνευσης» που πάλευε και το ΕΑΜ, αλλά είχαν διαχωρίσει τη θέση τους από την εγκληματική δράση των «συμπολεμιστών» ΕΟΚιτών τους. Ήτανε ο «τροφοδότης» στα χρόνια της ενωμένης αντίστασης Γρηγόρης Μουρτζάκης και η Μαρία Ασλάνη (σ.σ. γυναίκα του Λεωνίδα Ασλάνη) από την Κάτω Πουλιά. Αυτός μόλις πληροφορήθηκε τις «αποφάσεις των δολοφόνων» έτρεξε μαζί με τον Φώτη Μακάκη από την Πάνω Πουλιά (σ.σ. τίμιος και συνεπής «τροφοδότης» των ανταρτών κι αυτός στα χρόνια της κατοχής), στο «στρατηγείο» Μπαντουβά και κατόρθωσαν με δυναμισμό και αποφασιστικότητα ν’ αντιταχθούν και ν’ αποτρέψουν με το κύρος και την αποφασιστικότητά τους την εγκληματική ενέργεια του Μπαντουβομανόλη και των μπράβων του!
Γιατί παλικάρι – παλικάρι, αλλά μπροστά σ’ ένα πιστόλι ο Μπαντουβάς γινότανε … (δε γράφω τη λέξη!) λέει ένας δεκαπεντάχρονος τότε εκτελεστής της ομάδας του και ποιος να τον πιστέψει! Γνωρίζουμε βέβαια και τον αυτοτραυματισμό του από ατζαμοσύνη (τον φρόντισε ο Γιάννης Ποδιάς που του το ανταπόδωσε κατά το συνήθειό του) στην προσπάθειά του να …πυροβολήσει τη γυναίκα του (την πρώτη «το Ρεινάκι» – όχι τη δεύτερη, τη βαφτισιμιά του), επειδή η σπουδαία εκείνη γυναίκα του ασκούσε κριτική στη σχεδόν «ειλημμένη απόφασή του» να κλείσει συμφωνία προδοσίας του αντάρτικου με τον Χάρτμαν όσο ακόμα αμφιταλαντευόταν και το «συζητούσε» με το Νίκο Σαμαρείτη και το Μιχάλη Βιτσαξάκη (στελέχη του Κ.Κ.Ε.) οι οποίοι παράτησαν κάθε άλλη εργασία οργανωτική που είχαν κι έτρεξαν στις Ασίτες – ο Νίκος απ’ τη Μεσαρά κι ο Μιχάλης απ’ το Ηράκλειο – και τελικά με μεγάλο κόπο και επιμονή κατόρθωσαν να τον αποτρέψουν – σ’ αυτό βοήθησε και η αυστηρή κριτική και οι απειλές του Μόντυ – απ’ τον προδοτικό κατήφορο που είχε αποφασίσει! Στάβλοι και βόθροι από τότε…
Μετά από λίγες μέρες, βέβαια, αποκαλύφτηκε η απάτη και η κλεψιά των «εμπίστων» του τίμιου, δίκαιου και μη καταχραστή, αρχικαπεταναρέου που είχε αποφασίσει να εκτελέσει τους ανθρώπους που για καιρό έκρυβαν, τάιζαν προστάτευαν και φιλοξενούσαν και το γιο του – τον Κωστάκη (που κι αυτός – θυμάμαι – θυμόταν σε κάθε προεκλογική περίοδο τους χωριανούς! Μια φορά μάλιστα δεν ήρθε ο ίδιος γιατί δεν προλάβαινε κι έστειλε τον…αδελφό του ως …αντιπρόσωπο!!! Κάτι δηλαδή σαν …κινέζικο γάμο!) Αλλά βέβαια δεν θα ήτανε ούτε η πρώτη, ούτε και η μόνη ή τελευταία φορά! Κι άλλα πολλά χωριά έχουν να μαρτυρήσουν – και μαρτυρούν – παρόμοιες και πιο βάρβαρες συμπεριφορές του «εκλεκτού» υπερπατριώτη και ειδικά στη Βιάννο και στα χωριά της Δυτικής Ιεράπετρας, όπου κι εκεί έλαμψε το μετακατοχικό άστρο του (π.χ. ο γιατρός Χουρδάκης), παρά το γεγονός ότι εκεί υπεύθυνος ήτανε ο Πλεύρης (επικάλυψη αρμοδιοτήτων)!!!
Το γεγονός ότι διαβάζετε αυτά που γράφονται σήμερα οφείλεται σ’ αυτούς τους τρεις ανθρώπους που δήλωσαν πως θα γίνει μεγάλο μακελειό – και είχαν και την ανάκαρα και τη δύναμη να το κάνουν – αν υλοποιούσαν τα εγκληματικά τους σχέδια οι επιδρομείς και ταραξίες του Μπαντουβομανόλη και ο ίδιος. Γιατί ο τελευταίος απ’ τους προγραφέντες ήταν ο πατέρας μου νέος κι ακόμη απάντρευτος τότε!

Δήμος Σθένης

——————————————————————————

[1] Ένας απ’ τους πολλούς εκτελεστές και γνωστός για τον τότε «ρόλο» του σ’ ολόκληρη την περιφέρεια, ο Γ.Π. από τους Κασάνους, περιαυτολογεί, καυχούμενος, που έσφαξε και το Δ. Αποστολάκη απ’ το Νηπηδητό. Πρόλαβα και τον έχω καταγράψει (σε βίντεο). Ήταν ένας απαίδευτος, αφελής και περιαυτολόγος κατά τη γνώμη μου, όπως κι ο αρχηγός του, μάρτυρας της εποχής με αρκετά όμως βιώματα. Ο ίδιος λέει πως δεν γνώριζε το γιατί έκανε τα όσα φρικτά διηγείται. Διασταυρώνονται βέβαια ως γεγονότα κι από άλλους μάρτυρες, αλλά όχι με τη φρίκη που τα περιγράφει ο ίδιος. «Ετσά με διατάχνανε έκεινιέ απου εκατέχανε». Τον αναφέρω γιατί πιστεύω πως χρειάζονται κι αυτοί που για κάποιο διάστημα έσπερναν το φόβο για τις πλάτες που τους στήριζαν και το αδίστακτο του χαρακτήρα τους. Τον κατέγραψα όταν ήτανε 78 χρονών. Σήμερα έχει οριστικά απαλλαγεί από τους από τότε εφιάλτες των πράξεών του! [1] Στο γεγονός αυτό αναφέρονται, φυσικά με άλλες δικαιολογίες και περιγραφές, τόσο ο ίδιος ο Μπαντουβάς, όσο και ο Δ. Λεμονάκης «Ρίζες Λευτεριάς» σελ. 91, Φαραγκουλιτάκης, «Απομνημονεύματα οπλαρχηγού Γεωργίου Φαραγκουλιτάκη (Σκουτελογιώργη)» σελ. 68, κ.τ.λ., που δεν έχουν καμιά σχέση με την αλήθεια, γιατί δεν «δένουν» μεταξύ τους ή δεν θεωρούνται επαρκείς οι δικαιολογίες ενός τόσο σοβαρού γεγονότος.