Το ιστορικό κτίριο απ’ όπου ανακηρύχτηκε το τέλος της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη στις 9 Δεκεμβρίου 1898 και οι “σκοτεινές” διαδικασίες της πρυτανείας Διγαλάκη
Η κατάληψης της Rosa Nera, που μετά από 16 χρόνια εκκενώθηκε σήμερα τα ξημερώματα με την εισβολή των ΜΑΤ, με δακρυγόνα και τραυματισμό δημοσιογράφου, δε σχετίζεται απλώς με μια κατάληψη για συμβολικούς ή ουσιαστικούς λόγους.
Δείτε: Εισβολή των ΜΑΤ στην κατάληψη Rosa Nera στα Χανιά τα ξημερώματα (φωτο)
Είναι ένας μνημειακό χώρος, εξαιρετικής σπουδαιότητας, που στην ουσία, με την ευθύνη της προηγούμενης πρυτανείας ( του σημερινού υφυπουργού Παιδείας Β. Διγαλάκη), είχε δοθεί σε off shore εταιρεία ώστε να γίνει ξενοδοχείο!
Σχετίζεται με το ευρύτερο, τεράστιο, θέμα της αξιοποίησης του δημόσιου χώρου και των ιστορικών μνημείων. Άραγε, για το κοινό καλό και τη διατήρησή τους ή για το κέρδος κάποιων ιδιωτών, που μάλιστα φέρεται να ευνοήθηκαν από τις αδιαφανείς διαδικασίες που έκανε μια δημόσια αρχή, όπως είναι η πρυτανεία του Πολυτεχνείου Κρήτης την περίοδο που πρύτανης ήταν ο σημερινός υφυπουργός Παιδείας και βουλευτής Χανίων της ΝΔ, Βασίλης Διγαλάκης.
Το κτίριο που μέχρι σήμερα ήταν υπό κατάληψη από τη συλλογικότητα Rosa Nera, ήταν ένα από τα πλέον εμβληματικά για την πόλη των Χανίων και ολόκληρη την Κρήτη. Από αυτό απευθύνθηκε στους Κρήτες ο πρίγκιπας Γεώργιος την 9η Δεκεμβρίου 1898 για να κηρύξει την αυτονομία του νησιού και το τέλος της Τουρκοκρατίας.
Ήταν η έδρα της διοίκησης επί τουρκοκρατίας, αυτονομίας αλλά και στη συνέχεια,σε δύσκολες και κρίσιμες περιόδους. Ακόμα και στη γερμανική κατοχή εκεί βρισκόταν η κομαντατούρ.
Στη συνέχεια ήταν η έδρα της διοίκησης της 5ης Μεραρχίας του Στρατού, ενώ αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Όπως αναφέρει η Ζωή Γεωργούλα στην “Εποχή” της 5ης Ιουνίου 2017, Το κτίριο της 5ης Μεραρχίας βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο της μινωικής Κυδωνίας, στον πανάρχαιο οικιστικό πυρήνα της πόλης. Στέκεται πάνω από τη σπουδαία ανασκαφή στο λόφο Καστελλίου και πέριξ αυτού, που έχει φέρει στο φως ευρήματα της περιόδου αυτής, μεταξύ των οποίων το σφράγισμα μινωίτη ηγεμόνα που απεικονίζει το λόφο. Συνδέεται με σημαντικά γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας της πόλης, όπως η ύστερη Τουρκοκρατία, η διοίκηση της Κρητικής Πολιτείας, η γερμανική κατοχή και Αντίσταση και η διοίκηση της 5ης Μεραρχίας του ελληνικού στρατού. Αποτελεί, λοιπόν, αυταπόδεικτα μνημείο της αρχαίας και νεώτερης ιστορίας. Είναι το σημείο της πόλης που αποδεικνύει και παραθέτει την 4.000 χρόνων ιστορία της πόλης των Χανίων.
Αυτό το κτίριο, λοιπόν, συνεχίζει η Ζωή Γεωργούλα, αγοράστηκε, το 1986 από το ΠΚ, μαζί με τις Τούρκικες Φυλακές και τους Στρατώνες, κτίρια παρακείμενα. Οι εγκαταστάσεις του ΠΚ στεγάζονται, εξ ολοκλήρου πλέον, στο Ακρωτήρι, εκτός της πόλης των Χανίων. Το Μάρτιο του 2014, η Σύγκλητος αποφάσισε ομόφωνα να παραχωρήσει τη διαχείριση των κτιρίων στην Εταιρεία Αξιοποίησης Περιουσίας του Πολυτεχνείου, εταιρεία μονομετοχική που ελέγχεται 100% από το ΠΚ. Γενική συνέλευση της εταιρείας είναι η Σύγκλητος και πρόεδρος ο εκάστοτε πρύτανης.
Σύμφωνα με δημόσια επιστολή του τότε πρύτανη και νυν υφυπουργού Βασίλη Διγαλάκη: «Η Εταιρεία Αξιοποίησης της Περιουσίας απηύθυνε δημόσια πρόσκληση σε κάθε ενδιαφερόμενο να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την αξιοποίηση των κτιρίων. Στην φάση αυτή συλλέξαμε 6 προτάσεις, ορισμένες μάλιστα από τους μεγαλύτερες τουριστικές επιχειρήσεις της Κρήτης και της Ελλάδας. Όλες είχαν να κάνουν με την τουριστική αξιοποίηση. Στο επόμενο στάδιο, ανακοινώθηκε ο ανοιχτός πλειοδοτικός διαγωνισμός για 25ετή ενοικίαση των κτιρίων.» Έτσι, σήμερα το κτίριο της 5ης Μεραρχίας αναμένει την κατακύρωση του αποτελέσματος όλων των νόμιμων διαδικασιών που κατέληξαν στην εκμίσθωσή του από ισραηλιτικό τουριστικό όμιλο, μάλλον για τη μετατροπή του σε boutique hotel.
Προφανώς, για τη διοίκηση του ΠΚ και για την πνευματική ελίτ του τόπου που αποτελούν οι διδάσκοντες σε αυτό, η αξιοποίηση συνδέεται άρρηκτα με το ύψος του ποσού που θα αποφέρει η εκμίσθωση. Σύμφωνα με την ίδια επιστολή του πρύτανη Β. Διγαλάκη, «η συντριπτική πλειοψηφία των Συλλόγων του Προσωπικού του Ιδρύματος έχουν ταχθεί υπέρ της αξιοποίησης», ενώ και «το αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας μας δικαιώνει: το σύνολο των μισθωμάτων που θα λάβει το Πολυτεχνείο Κρήτης για την 25ετία, ανέρχεται στα 8,9 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που θα ανακουφίσει τον ελλειμματικό προϋπολογισμό του Ιδρύματος, και θα επιτρέψει στο Πολυτεχνείο να παραμείνει ανταγωνιστικό και αυτόνομο».
Στην ουσία τι πρόκειται να γίνει στο λόφο Καστέλλι των Χανίων και πώς θα “αξιοποιηθούν” τα μνημεία;
Με αδιαφανείς διαδικασίες – που ευτυχώς σταμάτησαν άλλοι φορείς της Πολιτείας- το Πολυτεχνείο επί πρυτανείας Διγαλάκη, παραχώρησε τα μνημεία σε ιδιωτική εταιρεία, που σχετίζεται με off shore, για να γίνει υπερπολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα, παρά τις αντιδράσεις τω τοπικών φορέων, των αρχαιολόγων, της πολυτεχνικής κοινότητας, της τοπικής κοινωνίας.
Ας θυμηθούμε όλοι την πορεία των γεγονότων, από την ανάρτηση που είχε κάνει το Candiadoc στις 10 Ιουλίου 2019, όταν ο κ. Διγαλάκης ανέλαβε υφυπουργός. Όπως θα δούμε, πέραν από την τοπική κοινωνία, έντονα αντιδρούσαν σε όλα αυτά, ο τότε βουλευτής Χανίων, Αντώνης Μπαλωμενάκης, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, αλλά και ο πρώην υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Γαβρόγλου, “συγκεντρώνοντας” – όπως και πολλοί άλλοι διαφωνούνες, την οργή του κ. Διγαλάκη!
Γράφαμε, λοιπόν, πριν από 14 μήνες, τον Ιούλιο του 2019:
Για όσους δε θυμούνται, είναι ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, εκείνος που δρομολόγησε, με διαδικασίες που είχαν χαρακτηριστεί τουλάχιστον παράνομες, την παραχώρηση σε εταιρεία (Belvedere) που είχε καταγγελθεί για σχέσεις με offshore, μνημειακά κτίρια της πρώην 5ης Μεραρχίας, των πρώην Φυλακών και των Στρατώνων, του 19ου αιώνα στον Λόφο Καστελίου των Χανίων, προκειμένου να τα μετατρέψει σε… ξενοδοχείο! Μάλιστα κτίρια που είχαν στην ουσία δοθεί με χρηματοδοτική δωρεά από το δημόσιο στο Πολυτεχνείο όταν το εκπαιδευτικό ίδρυμα ξεκινούσε τη λειτουργία του, καθώς είχε χρηματοδοτηθεί από το κράτος για να κάνει την αγορά.
Δείτε ενδεικτικά:
Η ιστορία είχε κυριαρχήσει στην επικαιρότητα το 2017, όταν ο κ. Διγαλάκης, σε πείσμα όλων των αντιδράσεων αλλά και των νομικών αντιρρήσεων, προχώρησε τις διαδικασίες, επιτιθέμενος με σφοδρότητα σε όσους τολμούσαν να εκφράσουν διαφορετική θέση. Ανάμεσα στους τελευταίους, που διαφωνούσαν και δέχτηκαν επιθέσεις, συχνά με ανοίκειο τρόπο, ήταν ο πρώην υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, ο πρώην βουλευτής Χανίων, Αντώνης Μπαλωμενάκης, αλλά ακόμα και οι κοσμήτορες του Πολυτεχνείου και μέλη της Συγκλήτου που είχαν καταγγείλει τις ενέργειες του τότε πρύτανη. Μάλιστα ο ίδιος, έχοντας τέτοια υψηλή ακαδημαϊκή ιδιότητα είχε φτάσει στο σημείο να χαρακτηρίζει «ουρά των απελπισμένων συμφερόντων» τους Κοσμήτορες του Ιδρύματος!
Ο σημερινός υφυπουργός δε σήκωνε μύγα στο σπαθί του και έδινε ακόμα και συνεντεύξεις με αστυνομική παρουσία προκειμένου να απαντήσει σε όσους διαφωνούσαν!
Φρένο στα επενδυτικά σχέδια μετατροπής των μνημείων που είναι στην ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου Κρήτης (και της εταιρείας Belvedere ΕΠΕ στην οποία είχαν παραχωρηθεί) έβαλαν τον Δεκέμβριο του 2017 με κοινή γνωμοδότησή τους το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και το ΚΑΣ σε ό,τι αφορά το κτίριο της 5ης Μεραρχίας στον Λόφο Καστελίου των Χανίων. Το κτίριο χαρακτηρίζεται ως νεότερο μνημείο αποτελώντας δείγμα αρχιτεκτονικής της κατηγορίας Δημόσιων Κτιρίων – Διοικητηρίων.
Τα δύο γνωμοδοτικά όργανα συνεδρίασαν στις 21 Δεκεμβρίου 2017 και μεταξύ άλλων εξέτασαν και το θέμα των κτιρίων της πρώην Μεραρχίας Κρητών το οποίο βρίσκεται στο οικοδομικό συγκρότημα του Λόφου Καστελίου (μαζί με τις πρώην φυλακές και τους πρώην στρατώνες). Τα συγκεκριμένα κτίρια είχαν πωληθεί από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας στο υπουργείο Παιδείας με σκοπό την παραχώρησή τους στο Πολυτεχνείο Κρήτης για τη στέγαση των εκπαιδευτικών του δραστηριοτήτων.
Τότε πλέον είχε αλλάξει και η πρυτανεία, καθώς είχε λήξει η θητεία του Βασίλη Διγαλάκη προώθησε τη διενέργεια διαγωνισμού για την εκμίσθωση των τριών κτιρίων σε ιδιωτική ξενοδοχειακή εταιρεία με την επωνυμία «Belvedere Μονοπρόσωπη ΕΠΕ» με σκοπό τη μετατροπή τους σε ξενοδοχεία.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών στα Χανιά -και όχι μόνο- καθώς πρόκειται για ιστορικά κτίρια, κάτι που πλέον επιβεβαιώνεται και από την απόφαση του ΚΑΣ.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, τα δύο όργανα τάχθηκαν ομόφωνα «υπέρ του χαρακτηρισμού ως νεότερου μνημείου του κτιρίου της 5ης Μεραρχίας στον Λόφο Καστελίου Χανίων, φερόμενης ιδιοκτησίας Πολυτεχνείου Κρήτης, καθώς αποτελεί τοπόσημο της πόλης των Χανίων και κτίσμα με αξιόλογα αρχιτεκτονικά, τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά, δείγμα αρχιτεκτονικής της ειδικής αυτής κατηγορίας Δημόσιων Κτηρίων – Διοικητηρίων.
Η διατήρησή του συμβάλλει στην τεκμηρίωση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ιστορίας της πόλεως των Χανίων στα τέλη του 19ου αιώνα και κατά συνέπεια εμπλουτίζει το πολιτιστικό απόθεμά της».
Το ιστορικό
Η όλη ιστορία με την παράνομη αλλά και απίστευτη εκμίσθωση του μνημείου , με σκοπό την κατασκευή πολυτελούς ξενοδοχείου, περιγραφόταν με ελάχιστες αράδες σε επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε τον Οκτώβριο του 2017 ο τότε βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ Αντώνης Μπαλωμενάκης προς τον τότε Υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου.
Όπως αναφέρεται στην ερώτηση, η η σύμβαση δημοσίου χαρακτήρα για τη μετατροπή του μνημείου στον λόφο Καστέλι Χανίων με τη συμμετοχή της εταιρίας «BELVEDERE» στον διαγωνισμό και την κατακύρωση σ’ αυτήν του έργου δεν είναι σύννομη και έγκυρη καθώς επρεπε πριν επιτραπεί στην πλειοδότρια να συμμετάσχει στον διαγωνισμό να της είχε ζητηθεί, ως όρος συμμετοχής, η ονομαστικοποίηση των μετοχών της (κάτι που δεν έγινε).
Αναλυτικά το κείμενο της ερώτησης:
“Προς τον κ. Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
ΘΕΜΑ: Παράνομη Σύμβαση στο Πολυτεχνείο Κρήτης
Το Πολυτεχνείο Κρήτης κατέστη κύριος εξαιρετικού ακινήτου που δεσπόζει στο παλιό λιμάνι των Χανίων, έχει μνημειακό χαρακτήρα και είναι κτισμένο στο χώρο της ακρόπολης της αρχαίας Κυδωνίας, με μέγιστο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Το ποσόν της απόκτησης είχε καταβάλει ως δωρεά με την προαναφερόμενη έννοια του 109Σ. το ελληνικό δημόσιο, προς εξυπηρέτηση των κοινωφελούς χαρακτήρα σκοπών του ιδρύματος.
Το Πολυτεχνείο Κρήτης εκμίσθωσε πρόσφατα στην εταιρία «BELVEDERE Μονοπρόσωπη ΕΠΕ», μετά από την προκήρυξη ανοικτού δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού με κλειστές προσφορές, ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα στον λόφο Καστέλι της πόλης των Χανίων μαζί και τον περιβάλλοντα χώρο με σκοπό την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας. Η πλειοδότρια εταιρία ιδρύθηκε και εδρεύει στα Χανιά και έχει ως μοναδικό εταίρο μια άλλην εταιρία την «Cydon Group Limited». Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διαδικτύου, η Cydon (Κύδων) Group Limited είναι μια κυπριακή εταιρία, από τις γνωστές εκείνες που διαθέτουν, απλώς, μια διεύθυνση σε κάποια κυπριακή πόλη και έναν «διαχειριστή», ο οποίος συνήθως αντιπροσωπεύει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες «αγνώστων λοιπών στοιχείων» εταιρίες.
Ήδη από το 2005 κάθε εταιρία που θέλει να συμμετάσχει σε δημόσιο διαγωνισμό με αντικείμενο άνω του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ υποχρεώνεται να έχει ονομαστικοποιήσει τις μετοχές της «έως φυσικού προσώπου». Ο διαγωνισμός που προκήρυξε το Πολυτεχνείο κατατασσόταν στους δημόσιους διαγωνισμούς (άρθρο 2 περιπτώσεις 1 και 2 Ν. 3310/2005) καθόσον αφορούσε περιουσιακό στοιχείο δημοσίου και δη ΝΠΔΔ (άρθρο 16 παράγραφος 5 του Συντάγματος). Έπρεπε συνεπώς πριν επιτραπεί στην πλειοδότρια να συμμετάσχει, να της είχε ζητηθεί, ως όρος συμμετοχής, η ονομαστικοποίηση των μετοχών της. Από τη μικτή σύμβαση που υπογράφτηκε (μίσθωσης και έργου), που έχει δημοσιευτεί, δεν προκύπτει να έχει γίνει αυτή η διαδικασία.
Eρωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Είναι σύννομη και έγκυρη η σύμβαση δημοσίου χαρακτήρα για τη μετατροπή του μνημείου στον λόφο Καστέλι Χανίων με τη συμμετοχή της εταιρίας «BELVEDERE» στον διαγωνισμό και την κατακύρωση σ’ αυτήν του έργου;
2. Εάν όχι, εμπίπτει στα όρια της εποπτείας η παρέμβαση του Υπουργείου για την ανατροπή της και τι προτίθεται να πράξει επ’ αυτού;“
Η “αξιοποίηση” που παραβίαζε το νόμο
Για την υπόθεση άκρως διαφωτιστικό είναι ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, τον Αύγουστο του 2017:
Με κάθε τρόπο προσπαθεί να επιβάλει την εκποίηση της περιουσίας του Πολυτεχνείου Κρήτης ο απερχόμενος πρύτανης Βασίλης Διγαλάκης, βοηθούμενος από ολόκληρο τον κομματικό μηχανισμό της Ν.Δ. αλλά και τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», η επιμονή του πρύτανη στην «ξενοδοχοποίηση» των τριών ιστορικών κτιρίων -της πρώην 5ης Μεραρχίας, των πρώην Φυλακών και των Στρατώνων στον λόφο Καστέλι στα Χανιά- προσκρούει σε ποικίλες νομοθετικές διατάξεις αλλά και στις επιταγές του Συντάγματος.
Τον Μάιο κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός που διενήργησε με συνοπτικές διαδικασίες η Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Πολυτεχνείου, εκμισθώνοντας τα κτίρια για 25 χρόνια στη νεοσύστατη BELVEDERE ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΠΕ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ. Η συγκεκριμένη εταιρεία διοικείται από άλλη, offshore, εταιρεία στην Κύπρο.
Το μετοχικό κεφάλαιο της Belvedere είναι μόλις 150.000 ευρώ, ποσό μικρότερο ακόμα και από την προκαταβολή των 161.280 ευρώ που συμφώνησε να καταβάλει στο Πολυτεχνείομε την έναρξη των εργασιών στα τρία κτίρια.
Με την πρόταση εκποίησης επιχειρείται ταυτόχρονα το «σπάσιμο» της κατάληψης «Rosa Nera» που λειτουργεί επί 13 χρόνια στο κτίριο της Μεραρχίας, με τον κ. Διγαλάκη να ζητά ήδη ευθέως την επέμβαση των Αρχών για την εκκένωση του κτιρίου.
Από έρευνα της «Εφ.Συν.» στα αρχεία του Ταμείου Εθνικής Αμυνας, από το οποίο αγόρασε το υπουργείο Παιδείας τα επίμαχα κτίρια, αποκαλύπτεται πέραν πάσης αμφιβολίας ο σκοπός της διάθεσης σημαντικών δημόσιων πόρων, που δεν είναι άλλος από την εκπαιδευτική–ακαδημαϊκή τους αξιοποίηση την εποχή που το Πολυτεχνείο έκανε τα πρώτα του βήματα.
Για την αγορά τους δαπανήθηκαν 103 εκατομμύρια δραχμές από τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς το υπουργείο Παιδείας θέλησε να δημιουργήσει μια εκπαιδευτική μονάδα και όχι φυσικά να «προικίσει» το Πολυτεχνείο με τουριστικά έσοδα.
Η σχέση του Πολυτεχνείου Κρήτης με τα επίμαχα κτίρια ξεκινά από το 1979, όταν νοικιάζει από το ΤΕΘΑ το κτίριο των πρώην Φυλακών, όπου στεγάστηκαν και τα πρώτα τμήματα του Ιδρύματος. Στο μισθωτήριο εκείνο (με ημερομηνία 2 Αυγούστου 1979) γίνεται σαφής ορισμός της χρήσης του κτιρίου για εκπαιδευτικούς λόγους, ενώ υπάρχει απαγόρευση αλλαγής της συγκεκριμένης χρήσης.
Η γνωμάτευση του ΓΕΣ
Το ΓΕΣ το 1985 γνωματεύει υπέρ της πώλησης και των γειτονικών κτιρίων της Μεραρχίας και των Στρατώνων, αναγνωρίζοντας μάλιστα την άμεση ανάγκη εκκένωσης ενός από τους ορόφους του δεύτερου κτιρίου προκειμένου να μεταφερθούν τα γραφεία της διοίκησης του Πολυτεχνείου
Αργότερα, το 1985, μετά τις συνεχείς πιέσεις της κοινωνίας των Χανίων για μόνιμη στέγαση του Ιδρύματος, το ΓΕΣ γνωματεύει υπέρ της πώλησης και των γειτονικών κτιρίων της Μεραρχίας και των Στρατώνων, αναγνωρίζοντας μάλιστα την άμεση ανάγκη εκκένωσης ενός από τους ορόφους του δεύτερου κτιρίου προκειμένου να μεταφερθούν τα γραφεία της διοίκησης του Πολυτεχνείου.
Η δημόσια δαπάνη για την αγορά των κτιρίων αποτελεί απαγορευτικό παράγοντα για τη μετέπειτα αξιοποίησή τους σε αλλότριες δράσεις.
Ακόμα και ο ίδιος ο νόμος Διαμαντοπούλου (4009/2011), με τον οποίο συστάθηκαν σε όλα τα πανεπιστήμια οι περίφημες «εταιρείες αξιοποίησης» ως ΝΠΙΔ, κρατούσε τουλάχιστον τα προσχήματα επί του συγκεκριμένου θέματος.
Οπως ορίζεται στο άρθρο 58: «Δεν νοούνται ως “περιουσία” που υπόκειται στην αξιοποίηση και διαχείριση του ΝΠΙΔ τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τις εκπαιδευτικές, ερευνητικές και διοικητικές δραστηριότητες του ιδρύματος και αποκτήθηκαν με πόρους προερχόμενους είτε από τον τακτικό προϋπολογισμό είτε από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων».
Στην περίπτωση των κτιρίων του Πολυτεχνείου Κρήτης ισχύουν όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα. Και αποκτήθηκαν με πόρους του προϋπολογισμού, και χρησιμοποιήθηκαν για εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς σκοπούς. Παρ’ όλα αυτά μετατρέπονται σήμερα σε περιουσία που υπόκειται σε «αξιοποίηση».
Για την «παράκαμψη» του νόμου φαίνεται να ακολουθήθηκε μια μεθοδική στρατηγική από τον πρύτανη από το 2013 που ανέλαβε τα καθήκοντά του.
Από τον επόμενο χρόνο απομακρύνθηκαν από τα κτίρια οι διοικητικές υπηρεσίες του Ιδρύματος και του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) ώστε να μείνουν ελεύθερα προς… «αξιοποίηση», ακυρώνοντας και τον σχεδιασμό που είχε υπάρξει από το 2012 για τη μεταφορά σε αυτά της Σχολής Καλών Τεχνών.
Την ίδια στιγμή «βάθαινε» η σχέση του Ιδρύματος με μεγάλη ξενοδοχειακή επιχείρηση στα Χανιά (Ξενοδοχείο Ambassador’s), η οποία εμφανίζεται ως μέγας χορηγός σε πρόσφατα συνέδρια του Πολυτεχνείου.
Σε προηγούμενο ρεπορτάζ η «Εφ.Συν.» είχε αποκαλύψει πως η Ambassador’s συνδέεται μέσω κυπριακών offshore με την Belvedere ΕΠΕ, στην οποία τελικά εκμισθώθηκαν τα τρία ιστορικά κτίρια.
Η μετακίνηση των εκπαιδευτικών χρήσεων από τα τρία κτίρια συνεπάγεται και την αλλοίωση του σκοπού της δημόσιας δαπάνης, όπως εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο βουλευτής Χανίων και δικηγόρος Αντώνης Μπαλωμενάκης, τονίζοντας μάλιστα πως η επιχειρούμενη αλλαγή χρήσης προσκρούει ακόμα και στις διατάξεις του Συντάγματος.
«Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι κατ’ ουσίαν ο χώρος αποκτήθηκε με δωρεά του ελληνικού Δημοσίου προς το νεοσύστατο τότε Πολυτεχνείο. Και μάλιστα δωρεά με κοινωφελή σκοπό: την προαγωγή του εκπαιδευτικού έργου στο οποίο είναι ταγμένο το Ιδρυμα. Εκφράζω ζωηρή αμφιβολία σχετικά με τη νομική δυνατότητα μεταβολής του σκοπού για τον οποίο παραχωρήθηκε ο χώρος της Μεραρχίας και μετατροπής του σε εμπορική επιχείρηση καθώς την απαγορεύει ρητά το άρθρο 109 του Συντάγματος» αναφέρει ο ίδιος.
Η αλλαγή της χρήσης των τριών κτιρίων προσκρούει και στο υπάρχον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) της πόλης των Χανίων, που επίσης, από το 1988, προβλέπει «οργάνωση εγκαταστάσεων εκπαίδευσης» για τη συγκεκριμένη περιοχή.
Οπως εξηγεί στην «Εφ.Συν.» η διευθύντρια της Πολεοδομίας Χανίων Αλέκα Λακιωτάκη, με μεταγενέστερο νόμο (4178 του 2013) δόθηκε περιθώριο πέντε ετών για την αναθεώρηση των παλαιών ΓΠΣ και κατόπιν οι προβλέψεις τους θα καθίστανται απολύτως δεσμευτικές.
Αυτός προφανώς είναι και ο λόγος που η διοίκηση του Πολυτεχνείου προσπαθεί να επιταχύνει τις εξελίξεις, καθώς μετά το 2018, εφόσον δεν υπάρξει αναθεώρηση του ΓΠΣ, θα απαγορεύεται ρητά και από την Πολεοδομία η μετατροπή των εκπαιδευτικών χρήσεων της εν λόγω περιοχής.
Νομικές ενέργειες
Στο μισθωτήριο (με ημερομηνία 2 Αυγούστου 1979) γίνεται σαφής ορισμός της χρήσης του κτιρίου για εκπαιδευτικούς λόγους, ενώ υπάρχει απαγόρευση αλλαγής της συγκεκριμένης χρήσης
Το θέμα ενδέχεται να προκαλέσει και νομικές ενέργειες εναντίον της διοίκησης του Πολυτεχνείου. Στα Χανιά συστάθηκε ήδη Πρωτοβουλία Πολιτών για τη Διάσωση των Μνημείων στο Λόφο Καστέλι, η οποία πρότεινε και εναλλακτικές χρήσεις για τα κτίρια, όπως τη στέγαση του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης αλλά και τη λειτουργία μιας μεγάλης βιβλιοθήκης.
Οπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο Αντώνης Σκαμνάκης, μέλος της Πρωτοβουλίας και επίκουρος καθηγητής Δημοσιογραφίας στο ΑΠΘ, «πρωτίστως πρέπει να εγκατασταθούν εκπαιδευτικές χρήσεις του Πολυτεχνείου. Εναλλακτικά, μπορούν να υπάρξουν και συμπράξεις για την ήπια εκμετάλλευση των χώρων αυτών, που θα αποφέρουν αντίστοιχα έσοδα στο Πολυτεχνείο χωρίς να μετατραπεί σε ιδιωτική ξενοδοχειακή μονάδα ένας από τους πιο ιστορικούς χώρους των Χανίων και όλης της Κρήτης».
Την αντίθεσή του στους σχεδιασμούς του πρύτανη εκφράζει και ο επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Χανίων Μιχάλης Ανδριανάκης, ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν εξ αντικειμένου τη μακρά ιστορία των τριών κτιρίων.
«Είναι γνωστό το πώς απέκτησε το Πολυτεχνείο τα κτίρια αυτά. Τόσο για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών δράσεων και τη σύνδεση του Πολυτεχνείου με την πόλη των Χανίων όσο και για την προστασία τους λόγω της ιστορικής τους αξίας. Απορώ πώς θα επιτραπεί μια τόσο μεγάλη αλλαγή σε κτίρια πρώτου βαθμού προστασίας», αναφέρει ο ίδιος, μιλώντας στην «Εφ.Συν.».
Θυελλώδεις είναι οι αντιδράσεις και στα όργανα του Πολυτεχνείου. Στην τελευταία γενική συνέλευση της Εταιρείας Αξιοποίησης (την Παρασκευή 4/8) τρεις από τους κοσμήτορες αποχώρησαν διαμαρτυρόμενοι για τις ακολουθούμενες διαδικασίες.
Την ίδια στάση κράτησε και ο εκπρόσωπος των διοικητικών υπαλλήλων του Πολυτεχνείου, ενώ απών επέλεξε να είναι ο πρώην πρύτανης Ιωάννης Φίλης, έχοντας εκφράσει ήδη ανοιχτά τη διαφωνία του με τις επιλογές της παρούσας διοίκησης.
Η γενική συνέλευση έληξε με ψηφοφορία για το θέμα, στην οποία ψήφισαν μόλις 9 από τα 17 μέλη. Υπέρ των χειρισμών του πρύτανη τάχθηκαν 7 μέλη ενώ δύο ψήφισαν λευκό.
Ωστόσο, σε ανακοίνωση που εξεδόθη από την Πρυτανεία αναφέρεται ότι «επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά πως η μεγάλη πλειοψηφία εμμένει στην αξιοποίηση των 3 κτιρίων του Καστελίου».
Στην ίδια ανακοίνωση, μάλιστα, ο πρύτανης «οπλισμένος» με τις 7 από τις 17 ψήφους των μελών της γενικής συνέλευσης προχώρησε και σε… μαθήματα δημοκρατίας αναφέροντας πως «στα συλλογικά όργανα, όπως και στις δημοκρατίες, είναι θεμιτό να υπάρχουν πλειοψηφίες και μειοψηφίες. Ομως, οι αποφάσεις που λαμβάνονται από την πλειοψηφία πρέπει να γίνονται σεβαστές απ’ όλους».
«Είναι η αντίληψη που έχει για τις συλλογικές διαδικασίες η σημερινή διοίκηση του Πολυτεχνείου», λέει στην «Εφ.Συν.» ο κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Μανώλης Μανούτσογλου (ένας εκ των τεσσάρων μελών που αποχώρησαν καταγγέλλοντας ως παράνομη τη διαδικασία).
«Οι νόμιμες αποφάσεις στη δημοκρατία γίνονται δεκτές. Τις παράνομες όμως, οι πλατιές ετυμηγορίες τις αψηφούν, ώστε να περιορίσουν το κακό που αυτές μπορεί να προκαλέσουν. Η μεγάλη και πραγματική πλειοψηφία της ακαδημαϊκής κοινότητας θα αντιστρέψει τις αποφάσεις αυτές», επισημαίνει ο κ. Μανούτσογλου.
Πολιτική κόντρα
Το θέμα του Πολυτεχνείου Κρήτης αποκτά και εξόχως πολιτική διάσταση, ειδικά μετά τη συστράτευση όλης της Ν.Δ. πίσω από τον πρύτανη, τον οποίο οι πληροφορίες φέρουν έτοιμο να ενταχθεί στα ψηφοδέλτια του κόμματος στις επόμενες εκλογές.
Για το θέμα έκανε δύο φορές δημόσια παρέμβαση ο Κυριάκος Μητσοτάκης (στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και με άρθρο του στην «Καθημερινή») δείχνοντας είτε να μη γνωρίζει είτε (ακόμα χειρότερα) να παραβλέπει τις νομικές και συνταγματικές αποκλίσεις που περιγράφονται πιο πάνω.
Τη γαλάζια «πανστρατιά» για το θέμα συμπληρώνουν, σε διάστημα δύο μηνών, δύο ερωτήσεις στη Βουλή, μία έκτακτη συνέντευξη Τύπου από τον Θ. Φορτσάκη στα Χανιά, κοινή ανακοίνωση υπέρ της «ξενοδοχοποίησης» από τις τέσσερις ΝΟΔΕ της Κρήτης και αντίστοιχου περιεχομένου παρέμβαση της ΟΝΝΕΔ Χανίων.
Από την άλλη πλευρά, θέση εκ μέρους των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στα Χανιά παίρνει μέσω της «Εφ.Συν.» ο Αντώνης Μπαλωμενάκης:
«Θεωρώ αδιανόητο το ότι λήφθηκε μια τόσο σημαντική απόφαση για τη φυσιογνωμία της ιστορικής πόλης μας χωρίς δημόσιο διάλογο. Και, δυστυχώς, όχι από έναν ιδιώτη επιχειρηματία, αλλά από τη διεύθυνση ενός Ιδρύματος που φιλοδοξεί να εντάσσεται οργανικά στη ζωή αυτής της πόλης. Η απερχόμενη διοίκηση του Πολυτεχνείου Κρήτης ανέλαβε σημαντική ευθύνη. Τα ιδιωτικά του θέματα μπορεί κάποιος να τα ρυθμίζει όπως θέλει, μέσα στα πλαίσια του νόμου. Τη δημόσια περιουσία, ασφαλώς όχι!» λέει ο ίδιος.
Η θητεία του πρύτανη τυπικά λήγει στις 31 Αυγούστου, ωστόσο με απόφαση του υπουργείου Παιδείας δόθηκε παράταση της θητείας του έως τις 30 Νοεμβρίου. Με αυτά τα δεδομένα βρίσκεται σε εξέλιξη ένας ιδιότυπος «αγώνας δρόμου» από τον κ. Διγαλάκη με σκοπό να προλάβει να υλοποιήσει το σχέδιο εκποίησης και να εξαργυρώσει πολιτικά τόσο την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων στον χώρο των πανεπιστημίων όσο και το ενδεχόμενο σπάσιμο της κατάληψης «Rosa Nera».
Ολα αυτά, αν δεν τον προλάβουν οι νομικές, ακαδημαϊκές και κοινωνικές αντιδράσεις που έχει εγείρει η ακολουθούμενη τακτική του.
(το κείμενο από Candiadoc 10 Ιουλίου 2019)
