Της Ελευθερίας Μηλάκη
Διάβασα την είδηση ότι πολιτογραφήθηκε Ελληνίδα η Βικτόρια Χίσλοπ, βρετανίδα συγγραφέας που εμπνέεται συχνά από την ελληνική ιστορία. Έργα της είναι Το Νησί, η Ανατολή, οι Καρτ Ποστάλ, το Νήμα, Όσοι Αγαπιούνται κ.α.
Κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι μια πολύ καλή επαγγελματίας λογοτέχνης, που ξέρει να γράφει και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή μέχρι το τέλος. Επίσης, δίνει, ένα, έστω και μεροληπτικό, μάθημα ελληνικής ιστορίας, τολμώντας να αγγίξει όλα τα επώδυνα κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας με το πρόσχημα της λογοτεχνίας. Ψάχνει για σκελετούς στην ντουλάπα της ιστορίας μας, την ίδια στιγμή που η ιστορία επαναλαμβάνεται με την προστασία των μεγάλων δυνάμεων να είναι δυστυχώς αυτό που πάντα περιμένουμε.
Όμως αυτοί που αποφάσισαν να δώσουν τιμητικά την ελληνική υπηκοότητα σε ακόμα μία σταρ που ασχολείται με την Ελλάδα, βιάστηκαν λίγο να την τιμήσουν ως φιλέλληνα και μάλλον δεν διάβασαν καν το έργο της. Στο λογοτεχνικό σύμπαν της η Ελλάδα είναι μια καρικατούρα, μια στερεοτυπική, σχεδόν τουριστική παρουσίαση. Και επειδή σαν αναγνώστρια λογοτεχνίας είμαι φαν της και τα έχω διαβάσει σχεδόν όλα, να μη θυμηθώ τον άθλιο χαρακτήρα του ελληνοκύπριου ήρωα στην Ανατολή, που ήταν τοκογλύφος, κλέφτης και προδότης και τελικά καλά του έκανε και τον σκότωσε το αθώο τουρκοκύπριο γειτονόπουλό του…Ή στον Τελευταίο Χορό που τα ελληνόπουλα αγαπούν μόνο τα ντολμαδάκια της γιαγιάς τους ή που δύο αδέρφια μισιούνται…Και στο Όσοι Αγαπιούνται, η Ελλάδα είναι του…κυρίου Τσώρτσιλ. Ασχολήθηκα στην πτυχιακή μου εργασία στο μεταφραστικό τμήμα του Ιονίου Πανεπιστημίου με το θέμα «Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Μάχη της Κρήτης» και μόνο τώρα συνειδητοποίησα, μιάμιση δεκαετία μετά, ότι έμαθα την ιστορία αυτή όχι από την πλευρά των ελλήνων αλλά κυρίως από την πλευρά των συμμμάχων… Η ηρωίδα του εμφυλίου υπογράφει δήλωση μετανοίας και παντρεύεται ένα καλό άνθρωπο δεξιό και εφοριακό…Τι απογοήτευση…Αυτή ήταν η ελευθερία που υποδηλώνει το πουλάκι που βγαίνει από το κλουβί στο εξώφυλλο;
Στην παρουσίαση του βιβλίου στο Ηράκλειο φυσικά πήγα. Μπήκα στον πειρασμό να ρωτήσω, δεν πιστεύω να είναι η ίδια περίπτωση με τους λογοτέχνες που κατ΄ επάγγελμα υποστηρίζουν τον δυτικό κόσμο «αποκαλύπτοντας» την «αλήθεια» για την άλλη πλευρά. Η απάντηση μέσω της μεταφράστριας ήταν, «εμείς κάνουμε λογοτεχνία, θα δείτε, όταν το διαβάσετε». Δεν είναι όμως κρίμα, χωρίς να έχουμε μάθει τίποτα στο σχολείο για όλα αυτά τα θέματα, να παίρνουμε αυτό το μάθημα με τη επικύρωση του κράτους; Πόσο είχα θαυμάσει τους Βρετανούς πράκτορες στην Κρήτη, όπως τον Τζων Πεντελμπέρι και πόσο τους είχα αγαπήσει για τη συμμετοχή τους στη Μάχη της Κρήτης και στην Αντίσταση. Είναι ιδέα μου ή μήπως εκείνοι ήταν πιο αγνοί, πιο φιλέλληνες; Ίσως για τα ελληνόπουλα του μέλλοντος η Βικτώρια Χίσλοπ να αποτελέσει ανάλογη έμπνευση.