Τα εγκαίνια του πρώτου υποβρύχιου μουσείου της Ελλάδας έγιναν το Σάββατο, 1η Αυγούστου, στα ανοιχτά της Αλοννήσου, στις ακτές της νήσου Περιστέρας. Η φιέστα για το άνοιγμα στο κοινό του αρχαιότερου πλέον επισκέψιμου ενάλιου αρχαιολογικού χώρου έγιναν με το κόψιμο της κορδέλας υποβρύχια…από τον Περιφερειάρχη Κ.Αγοραστό και το Σάκη Ρουβά, υπό τα χειροκροτήματα της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, που παρακολουθούσε από σκάφος την εκδήλωση.
Αυτή η φιέστα, όπως φαίνεται, δεν ήταν δυνατόν να «χαλάσει» από τον χαιρετισμό ενός πολιτικού αντιπάλου της κυβέρνησης, του Αλέξη Τσίπρα, η κυβέρνηση του οποίου άλλωστε υλοποίησε ουσιαστικά το σημαντικό αυτό έργο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε επανειλημμένα να ερθει σε επαφή με τον περιφερειαρχη Θεσσαλίας, προκειμένου να τον ενημερώσει ότι θα σταλεί εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να διαβάσει χαιρετισμό του Αλέξη Τσίπρα για αυτό το σημαντικό πολιτιστικό έργο.
Όταν βρέθηκε στο νησί η υπουργός πολιτισμού, ο περιφερειάρχης έγινε ξαφνικά «άφαντος», μην απαντώντας στις οχλήσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Αγοραστός τελικά ευρέθη, αλλά ήταν απασχολημένος και υποσχέθηκε στον συνομιλητή του, πρώην υφυπουργό πολιτισμού, Κωνσταντίνο Στρατή, πως θα επικοινωνούσαν εντός ολίγου. Εις μάτην.
Εν τέλει το πρόγραμμα της εκδήλωσης δεν περιελάμβανε την ανάγνωση του χαιρετισμού του Αλέξη Τσίπρα.
Άλλωστε, σύμφωνα με τα ήθη της κυβέρνησης, οποίος έχει το ψαλίδι για να κόψει την κορδέλα, έχει και το δικαίωμα να αποκλείει όσους ομιλητές δεν είναι της αρεσκείας του.
Το πάρκο
Το υποβρύχιο μουσείο, που οριοθετήθηκε πολύ κοντά στις ακτές της ακατοίκητης νησίδας Περιστέρας και σε απόσταση αναπνοής από τις ανατολικές ακτές της Αλοννήσου, από την Δευτέρα 3 Αυγούστου και ως τις 2 Οκτωβρίου, θα είναι επισκέψιμο για το κοινό, που θα θελήσει να θαυμάσει τα εκθέματα στον βυθό του περίφημου ναυαγίου που ανάγεται στον 5ο π.Χ. αιώνα. Οι καταδύσεις θα γίνονται είτε από ελεύθερους-ερασιτέχνες καταδύτες, είτε με την συνοδεία δυτών από καταδυτικά κέντρα που εξειδικεύονται στην Αλόννησο.
Το έργο προετοιμάστηκε από την ηγεσία του ΥΠΠΟ κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο του προγράμματος διασυνοριακής συνεργασίας BLUEMED και θα συνεχιστεί με τη χρηματοδότηση του ΠΕΠ Θεσσαλίας ως το 2023.
Το περίφημο ναυάγιο, που θεωρείται από τα σημαντικότερα της κλασσικής αρχαιότητας, λόγω του ανέπαφου και μεγάλου αριθμού των ευρημάτων, ανακάλυψε το 1985 ο Αλοννησιώτης ψαράς Δημήτρης Μαυρίκης κοντά στη δυτική βραχώδη ακτή της Περιστέρας, σε βάθος 28 μέτρων. Επρόκειτο για ένα μεγάλο εμπορικό πλοίο εκείνης της εποχής, μάλλον αθηναϊκό, το οποίο εκτιμάται ότι έπεσε σε μεγάλη κακοκαιρία και βυθίστηκε εκεί περίπου το 425 π.Χ. Το πλοίο φαίνεται πως ήταν φορτωμένο με χιλιάδες αμφορείς κρασιού από την Πεπάρηθο (τη σημερινή Σκόπελο) και την Μένδη (αρχαία πόλη της Χαλκιδικής) δύο περιοχές πολύ γνωστές στην αρχαιότητα για το εξαιρετικής ποιότητας κρασί τους.
Σύμφωνα με τους ειδικούς εξερευνητές ο σωρός των αμφορέων, που εκτείνεται στο βυθό σε μήκος 25 μέτρων, δίνει την αίσθηση του περιγράμματος και των μεγάλων διαστάσεων του πλοίου. Το ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος που κυμαίνεται μεταξύ 21 και 28 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και είναι εντός της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Βορείων Σποράδων, στοιχεία που καθιστούν το αρχαίο ναυάγιο της Περιστέρας έναν προορισμό που ενδιαφέρει κάθε έμπειρο αυτοδύτη.
Το έργο «σταθμός», που αναμένεται να καθιερώσει την Ελλάδα στον «χάρτη» του παγκόσμιου καταδυτικού τουρισμού, έχει ήδη αποσπάσει σημαντικά βραβεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ έχει αναδειχθεί από κορυφαία διεθνή ΜΜΕ όπως οι New York Times, Lonely Planet, Daily Mail, Travel & Leisure και παρουσιάσθηκε στις Βρυξέλλες τον περασμένο Οκτώβριο.
Στο ναυάγιο χαρακτηριστικός είναι ο εντυπωσιακός αριθμός των αμφορέων, η εξαιρετική κατάσταση διατήρησής του σε μικρό βάθος και η ομορφιά των γαλαζοπράσινων νερών, ώστε να καθίσταται εύκολα και ασφαλώς προσβάσιμο από τους επισκέπτες καταδύτες.
.
Κ. Στρατής: Για τον πρώτο στη χώρα μας επισκέψιμο ενάλιο αρχαιολογικό χώρο της νησίδας Περιστέρα στην Αλόννησο
Η Ελλάδα είναι μια χώρα θαλασσινή, φωτεινή, με πλούσια ιστορία και πολιτισμό. Είναι, λοιπόν, σημαντικό που αυτές τις ημέρες ξεκινά η λειτουργία του πρώτου στην Ελλάδα επισκέψιμου ενάλιου αρχαιολογικού χώρου της νησίδας Περιστέρα εντός της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Βόρειων Σποράδων.
Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός νέου υποδείγματος δημόσιας διαχείρισης των ενάλιων μνημείων μας που σχεδίασε και ξεκίνησε να υλοποιεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον Δήμο Αλοννήσου.
«Μετά την αδράνεια, την αναποτελεσματικότητα και τις στοχεύσεις ιδιωτικοποίησης σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος που είχαν προηγηθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας, με σταθερά και πρακτικά βήματα ανοίξαμε τον δρόμο για μια καινούρια μορφή ανάπτυξης της ελληνικής περιφέρειας, η οποία ταιριάζει με τον θαλασσινό και γεμάτο φως και πολιτισμό χαρακτήρα της χώρας μας»
Ο αρχαιολογικός καταδυτικός τουρισμός έχει ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα. Συγκριτικά πλεονεκτήματα για την προσέλκυση ενός σημαντικού μεριδίου του παγκόσμιου καταδυτικού τουρισμού είναι ο πλούτος μνημειακού αποθέματος των ελληνικών θαλασσών και η διαύγεια των νερών όλο τον χρόνο. Στη χώρα μας οι λάτρεις των καταδύσεων δεν θα βρουν μόνο ένα πλούσιο υποθαλάσσιο περιβάλλον. Εδώ μπορούν να «βουτήξουν» στην ιστορία και τον πολιτισμό, από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και μάλιστα όλες τις εποχές του χρόνου. Έτσι, ο αρχαιολογικός καταδυτικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση των μεγεθών και της ποιότητας του τουρισμού αλλά και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Κάτι που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία στη δύσκολη συγκυρία που ζούμε λόγω του κορονοϊού. Ταυτόχρονα, βέβαια, η ενάλια αρχαιολογία αποτελεί διεθνώς ένα σημαντικό ερευνητικό τομέα που συνδέεται με την οικονομία της γνώσης και την καινοτομία. Είναι ένα πεδίο στο οποίο οι νέες και οι νέοι επιστήμονές μας μπορούν να διαπρέψουν και να ακτινοβολήσουν παγκοσμίως.
Με δυο λόγια ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος που κρύβει ο βυθός των ελληνικών θαλασσών προσφέρει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, με ποιοτικές θέσεις εργασίας, ισχυρή προστιθέμενη αξία, βιωσιμότητα και αειφορία, που πρέπει να τις αξιοποιήσουμε στο έπακρο.
Σε συνέχεια των όσων σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια φτάσαμε σήμερα στο σημείο να ξεκινούν οι υποβρύχιες επισκέψεις στο αρχαίο ναυάγιο της Περιστέρας, ίσως το σημαντικότερο ναυάγιο της κλασικής περιόδου με τους 3.000 οινοαμφορείς. Για τους μη καταδυόμενους επισκέπτες προβλέψαμε και υπάρχουν Κέντρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης, ένα από αυτά στη Χώρα Αλοννήσου, με πλούσιο ενημερωτικό υλικό και εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας που δίνουν τη δυνατότητα εικονικής κατάδυσης και περιήγησης σε αρχαία ναυάγια. Ενώ, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής μας για την προώθηση της ενάλιας αρχαιολογίας, επαναφέραμε στο προσκήνιο το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων στην Πολιτιστική Ακτή Πειραιά με τις αποφάσεις μας για το master plan του ΟΛΠ, που δέχτηκαν τις άφρονες επιθέσεις από την τότε αντιπολίτευση και σημερινή κυβέρνηση.
Με πρόσφατο νόμο του υπουργείου Τουρισμού προχώρησε η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου των επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων και των καταδυτικών πάρκων που είχε ωριμάσει ήδη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να αρθούν τα εμπόδια που έθεταν οι διατάξεις των παλαιότερων κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας.
Ταυτόχρονα, όμως, ψηφίστηκαν ρυθμίσεις που επαναφέρουν παρωχημένες και αποτυχημένες ιδεοληψίες της ΝΔ για την παραχώρηση των ενάλιων αρχαιοτήτων και των εσόδων από τη διαχείρισή τους σε ιδιώτες, όπως είχε επιχειρηθεί με προγραμματικές συμβάσεις το 2014 στη Μεθώνη και την Πύλο, εκλογική περιφέρεια του τότε πρωθυπουργού. Πρόκειται για στοχεύσεις που αφίστανται τόσο από το δημόσιο συμφέρον όσο και από το ρόλο του Δημοσίου να διασφαλίζει, ιδίως σε φυσικά μονοπώλια, τον υγιή ανταγωνισμό και ίσους κανόνες για όλους (level playing field).
Θέλουμε να ελπίζουμε ότι το πετυχημένο υπόδειγμα δημόσιας διαχείρισης του ενάλιου αρχαιολογικού μας πλούτου που ξεκίνησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τα προηγούμενα χρόνια και ήδη αποδίδει καρπούς στην Αλόννησο, δεν θα ανακοπεί ούτε θα ανατραπεί από τη νέα κυβέρνηση αλλά θα συνεχίσει με βάση τα όσα είχαμε δρομολογήσει.
