Έφυγε από τη ζωή ο Maurice Born, ο φιλέλληνας Γαλλο-Ελβετός αρχιτέκτονας και εθνολόγος, ο οποίος από τη δεκαετία του ´60 που επισκέφθηκε πρώτη φορά την Κρήτη και την Σπιναλόγκα, έκανε αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις και τα σκίτσα ολόκληρου του οθωμανικού – χανσενικού οικισμού, των προμαχώνων και των επάκτιων οχυρώσεων της νησίδας.
Με ανακοίνωση του ο Δήμος Αγίου Νικολάου αποχαιρετάει τον Maurice Born, που είχε γνωρίσει την εμβληματική μορφή της κοινότητας των Χανσενικών Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη και δημιουργήσει το μνημειώδες βιβλίο του, το οποίο κυκλοφόρησε στο τέλος του 2015 από τον εκδοτικό οίκο ANACHARSIS στη Γαλλία, με τίτλο «Vies et morts d’un Crétois lépreux» (Ζωές και θάνατοι ενός κρητικού λεπρού).
Ο Δήμος Αγίου Νικολάου, υλοποιώντας ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ τον Οκτώβριο του 2019, ανακήρυξε επίτιμο δημότη τον Maurice Born, τον άνθρωπο που κατάφερε ν΄ ανασύρει στο φως άγνωστες πτυχές της τοπικής μας ιστορίας, προσθέτοντας σημαντικές ψηφίδες στην επιστημονική έρευνα.
«Δεν λημοσμονούμε την βιβλική μορφή του, στο ντοκιμαντέρ του Πάνου Καρκανεβάτου : “Απόκοπος ή Σπιναλόγκα” που γυρίστηκε στο πλαίσιο των δράσεων του Δήμου Αγίου Νικολάου και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου για την ένταξη της Σπιναλόγκας στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, στο οποίο ο τιμώμενος είχε καθοριστικό ρόλο.
Ο ‘Αγιος Νικόλαος, η Νεάπολη που ζούσε τα τελευταία 10 χρόνια αποκτώντας μόνιμη κατοικία και δεκάδες φίλους, τον αποχαιρετούν. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει» καταλήγει η ανακοίνωση του Δήμου Αγίου Νικολάου.
Η συνέντευξη του Ρεμουντάκη
“Όλα προχωρούσαν προς το θάνατο, γιατί το πνεύμα της δημιουργίας δεν υπήρχε στη Σπιναλόγκα. Εμείς ετοιμαζόμαστε απλά για το θάνατο… Περιμέναμε τη δική μας σειρά…”
Είναι τα συγκλονιστικά λόγια του “επαναστάτη των λεπρών”, Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη, από την Αγία Τριάδα Σητείας, ο οποίος συνελήφθη επειδή ήταν λεπρός (!) ενώ ήταν τριτοετής φοιτητής της Νομικής και μεταφέρθηκε στη Σπιναλόγκα. Ήταν το 1935 κι εκείνος ήταν 21 ετών. Μέχρι που έκλεισε το λεπροκομείο, το 1956, έζησε εκεί όλα τα χρόνια του. Εκεί παντρεύτηκε, το 1939, οργάνωσε τη ζωή των χανσενικών, όπως ονομάζονταν με την ιατρική ορολογία οι λεπροί, ίδρυσε την “Αδελφότητα”, διεκδίκησε, μέσα σε ένα πλαίσιο θανάτου, ανάσες ζωής για μελλοθανάτους… Έφερε ακόμα και ρεύμα αλλά και τηλέφωνο στο νησί, πριν την Κατοχή.
Η Σπιναλόγκα σταμάτησε να είναι το νησί των καταραμένων” το 1956, 52 χρόνια μετά που λειτούργησε με απόφαση της Κρητικής Πολιτείας.
Οι ασθενείς, που πλέον υπήρχε το φάρμακο για την αρρώστια τους, μεταφέρθηκαν στη συνέχεια σε ειδική πτέρυγα στο νοσοκομείο λοιμωδών “Αγία Βαρβάρα”, στο Αιγάλεω. Εκεί συνάντησαν τον Ρεμουντάκη τον Οκτώβριο του 1972, ο κινηματογραφιστής Jean Daniel Pollet (Ζαν-Ντανιέλ Πολλέ) και ο 29χρονος, τότε, Ελβετός αρχιτέκτονας και σκηνοθέτης, Μωρίς Μπορν (Maurice Born), ο οποίος στη συνέχεια εργάστηκε ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Γενεύης και συνέγραψε πλήθος κοινωνιολογικών και πολιτικών μελετών.
Tον Οκτώβριο του 1972 συνάντησαν τον Ρεμουντάκη ο κινηματογραφιστής Jean Daniel Pollet (Ζαν-Ντανιέλ Πολλέ) και ο 29χρονος, τότε, Ελβετός αρχιτέκτονας και σκηνοθέτης, Μωρίς Μπορν (Maurice Born), ο οποίος στη συνέχεια εργάστηκε ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Γενεύης και συνέγραψε πλήθος κοινωνιολογικών και πολιτικών μελετών.
Πολλέ και Μπορν πήραν μια μοναδική συνέντευξη από τον Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη,την οποία έκαναν ντοκιμαντέρ, πραγματικό ντοκουμέντο για τη ζωή των χανσενικών και του ίδιου του Ρεμουντάκη, ο οποίος πέθανε λίγα χρόνια αργότερα, το 1978. Το ντοκιμαντέρ έχει τον τίτλο “L’ Ordre” (Η Τάξη) και εκτός από τη συνέντευξη του Ρεμουντάκη υπάρχουν πλάνα από το νοσοκομείο “Αγία Βαρβάρα”, όπου έζησαν οι τελευταίοι χανσενικοί, αλλά και τη Σπιναλόγκα.
Ο Μπορν εξέδωσε στα τέλη του 2015 και το βιβλίο για τη ζωή του Ρεμουντάκη.
Δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ, που προβλήθηκε το 1973 με τη συγκλονιστική συνέντευξη του Επ. Ρεμουντάκη. Παρακάτω υπάρχουν βίντεο του ίδιου ντοκιμαντέρ με υπότιτλους
Δείτε και το ντοκιμαντέρ σε 3 τμήματα, με υπότιτλους, σε μετάφραση της Μαρίας Αντωνάκη για το cretainfo.net.