Του Νίκου Ηγουμενίδη*
Εάν κάποιος μελετήσει προσεκτικά τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής κατά τη συζήτηση του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας, θα διαπιστώσει την «αδυναμία» της Υπουργού να απαντήσει πειστικά στο κρίσιμο ζήτημα που όλοι οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έβαζαν επιτακτικά σε κάθε τους τοποθέτηση, δηλαδή την παράκαμψη του άρθρου 16 του Συντάγματος και την εισαγωγή αντισυνταγματικής διάταξης ξενόγλωσσων τμημάτων στα Δημόσια Πανεπιστήμια.
Κάθε φορά που κατά τη συζήτηση εγειρόταν το ζήτημα, η Υπουργός Νίκη Κεραμέως έκανε πως δεν ακούει στις επίμαχες πλευρές που τίθενται. Σε όλες της τις τοποθετήσεις στη Βουλή φρόντιζε να αφήνει για το τέλος το ευαίσθητο αυτό θέμα και να απαντά μόνο σε εκείνα που εξυπηρετούν το στόχο της. Κάθε φορά που οι πρώην Υπουργοί Φίλης, Αναγνωστοπούλου, Ξενογιαννακοπούλου, καθώς κ.ά βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, επεσήμαιναν ότι με βεβαιότητα θα καταπέσει ως ρύθμιση αφού προσκρούει στο ενωσιακό δίκαιο, η ίδια η Υπουργός δεν έλεγε …λέξη, αλλά συνέχιζε να μιλά για την εξωστρέφεια των Πανεπιστημίων. Ωστόσο, η ίδια η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, που αναρτήθηκε μόλις στις 5 Ιουνίου, λέει όλα όσα ίσως δεν ήθελε να ομολογήσει η ίδια. Πέρα από το ζήτημα της διάταξης για την αναγραφή της διαγωγής που φωτίζουν τα περισσότερα ΜΜΕ σήμερα, η επιστημονική έκθεση της Βουλής επισημαίνει και κάτι ακόμη: Εκείνο που απέφευγε η Υπουργός να πει στη Βουλή, δηλαδή ότι «το ζήτημα εμπλέκει και πτυχές του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Αξίζει να δούμε όμως τι λέει η διάταξη: Με το άρθρο 82 η Κυβέρνηση για πρώτη φορά στην ιστορία δίνει πλέον τη δυνατότητα -με καταβολή διδάκτρων – σε αλλοδαπούς και εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρακολουθήσουν Ξενόγλωσσα Τμήματα Σπουδών στα ΑΕΙ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η διάταξη, η οποία κάνει διαχωρισμό μεταξύ πολιτών της ΕΕ και αποκλείει -«για την ώρα»- τους Έλληνες πολίτες, ανοίγει «έξυπνα» ένα δρόμο. Είναι θέμα χρόνου μετά την ψήφιση της διάταξης η ρύθμιση να θέσει ζήτημα και «για τους αλλοδαπούς με φυσική έδρα στην ημεδαπή», όπως επισημαίνει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, αλλά και εμμέσως εγείρει ζήτημα και για τους Έλληνες πολίτες – πρακτικά δημιουργώντας ένα παράλληλο ιδιωτικό σύστημα σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης με δίδακτρα μέσα στα ίδια τα δημόσια ΑΕΙ. Τα ίδια τα ΑΕΙ, μάλιστα θα βάλουν το χέρι στη τσέπη για να στηρίξουν αυτό το εγχείρημα. Με άλλα λόγια, όσοι δεν κατορθώνουν να εισαχθούν σε μια σχολή, θα μπορούν με καταβολή διδάκτρων να εισαχθούν στη σχολή προτίμησής τους. Είναι σαφές πως μια τέτοια εξέλιξη δεν αφορά την πολυδιαφημισμένη «εξωστρέφεια» των πανεπιστημίων, αλλά από το παράθυρο – τι άλλο; – την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Βεβαίως, οι φορείς στη Βουλή που τοποθετήθηκαν στο νομοσχέδιο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Τονίζουν ότι η προσφορά επιπλέον αμοιβής στα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών θα στρέψει το ενδιαφέρον και την υποστήριξη των διδασκόντων στα ξενόγλωσσα, με αποτέλεσμα τη σταδιακή απαξίωση της συμμετοχής στα ελληνόγλωσσα δωρεάν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, τη μετάθεση των δωρεάν προγραμμάτων σπουδών ακόμη και σε βραδινές ώρες, καθώς και τη μείωση της διοικητικής και τεχνικής υποστήριξής του.
Παράλληλα, σύμφωνα με την διάταξη, οι πόροι για τη δημιουργία των Ξενόγλωσσων, δεν θα προέρχονται μόνο από τα δίδακτρα. Δωρεές, χορηγίες, πόροι από κατευθυνόμενα ερευνητικά προγράμματα, καθώς και οι ήδη «κουτσουρεμένοι» πόροι του ίδιου του ΑΕΙ, θα συνθέτουν τις πηγές χρηματοδότησης της «εξωστρέφειας». Μια τέτοια εξέλιξη μακροπρόθεσμα αποτελεί μια απειλή για τα ίδια τα δημόσια Πανεπιστήμια της χώρας – αρκετά από τα οποία σήμερα παρά την απαξίωση βρίσκονται ψηλά στις παγκόσμιες λίστες των ακαδημαϊκών κέντρων. Και βέβαια είναι απειλή για τα ίδια τα ακαδημαϊκά χαρακτηριστικά των δημόσιων Πανεπιστημίων, αφού πλέον ανοιχτά υπεισέρχονται οικονομικά κριτήρια.
Η διάταξη αυτή που έρχεται στη Βουλή αυτή την εβδομάδα, μαζί και η προσπάθεια της Κυβέρνησης να αποφύγει τους μόνιμους διορισμούς στη Δημόσια Παιδεία, η απουσία πόρων για ενίσχυση σε υποδομές της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης, αλλά και πλήθος άλλων διατάξεων που φέρνει, όπως η απαξίωση της Κοινωνιολογίας, η αναχρονιστική αναγραφή της διαγωγής για τους μαθητές, η περιφρόνηση όλων των ενστάσεων για την εισαγωγή των αγγλικών από τη νηπιακή ηλικία – είναι έμπρακτα σημάδια μιας συστηματικής απαξίωσης της δημόσιας Παιδείας.
Στον αντίποδα αυτών, είναι ένα ζωντανό κίνημα πολιτών που ορθώνει όλο το τελευταίο διάστημα ανάστημα ενάντια στο αντι-εκπαιδευτικό νομοσχέδιο. Σε ένα τέτοιο κομβικό σημείο, είναι επιτακτικό ένα να δυναμώσει ένα ελπιδοφόρο μέτωπο που θα διεκδικεί ένα άλλο Σχολείο και ένα άλλο Δημόσιο Πανεπιστήμιο για το μέλλον του τόπου μας.
*Βουλευτής Ηρακλείου – ΣΥΡΙΖΑ
