«Πώς σχεδιάζεται ο αποκλεισμός της κοινωνίας από τον αιγιαλό, την παραλία αλλά και όχι μόνο…»
Ψηφίστηκε το σχέδιο νόμου «Ειδικές μορφές τουρισμού και διατάξεις για την τουριστική ανάπτυξη και άλλες διατάξεις».
Για ακόμα μια φορά αντιμετωπίζεται η παράκτια ζώνη και η θάλασσα ως πόρος προς αλόγιστη και χωρίς όρους εκμετάλλευση. Επίσης είναι υπό διωγμό η ελεύθερη πρόσβαση και ο κοινόχρηστος χαρακτήρας της παράκτιας ζώνης.
Παράλληλα ασκούνται πιέσεις και στα δάση αλλά και σε όλο το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας , αφού ακόμα και οι προστατευόμενες περιοχές δεν εξαιρούνται από καμιά δραστηριότητα .
Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες διατάξεις, με τις επισημάνσεις μας:
Άρθρο 8: Ελεύθερα τεχνητά υποβρύχια αξιοθέατα .
« 1. Επιτρέπεται η χωρίς αντάλλαγμα πόντιση σε θαλάσσιους χώρους σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 3153/2003 (Α΄ 153) και αφού προηγηθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση του ν. 4014/2011 (Α΄ 209) πλοίων, παραδοσιακών πλοίων, ναυαγίων, πλωτών ναυπηγημάτων ή άλλων τεχνητών κατασκευών ή έργων τέχνης για τον εμπλουτισμό της υποθαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας ή/και την εν γένει βελτίωση της ελκυστικότητας του υποβρύχιου τοπίου με τη διαμόρφωση καταδυτικών αξιοθέατων.»
Η ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού κατά κανόνα βασίζεται στο ζωντανό και υγιές θαλάσσιο περιβάλλον και όχι σε τεχνητές απομιμήσεις. Κυρίως όμως, με την πλήρη απελευθέρωση και ασάφεια που δίνει ο νόμος για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, η πόντιση αντικειμένων κάθε είδους, μπορεί εύκολα να καταλήξει σε συσσώρευση “απορριμμάτων” στους ελληνικούς βυθούς αλλά και σε ρύπανση και ανυπολόγιστη υποβάθμιση σημαντικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Επίσης δεν υπάρχουν κανόνες και περιορισμοί στα ελεύθερα καταδυτικά πάρκα με αποτέλεσμα να μην συνυπολογίζεται η συσωρευτική τους δράση αλλά και η τυχόν σύγκρουση χρήσεων.
Άρθρο 17. Απόσπαση τμήματος ή τμημάτων ήδη οριοθετημένης Π.Ο.Τ.Α. και οριοθέτησης αυτού/ών ως αυτοτελούς Π.Ο.Τ.Α.
Οι ΠΟΤΑ (Περιοχές Οργανωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης), έχουν θεσμοθετηθεί, εγκριθεί και χρηματοδοτηθεί ως μεγάλης κλίμακας οργανωμένες τουριστικές παρεμβάσεις. Η πρόβλεψη της δυνατότητας να αποσπώνται τμήματα ή τμήμα ήδη χαρακτηρισμένης και εγκεκριμένης ΠΟΤΑ , συνιστά εκ των υστέρων κατάτμηση μιας οριοθετημένης περιοχής η οποία ακυρώνει το σχεδιασμό και συνακόλουθα ακυρώνει και αλλοιώνει τον προορισμό τους με βάση τον οποίο εγκρίθηκαν.
Το γεγονός ότι εκδίδεται προεδρικό διάταγμα ύστερα από έγκριση ενιαίας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, δεν αρκεί.
Άρθρο 21 . Εναρμόνιση των διατάξεων για τη μετατόπιση ή κατάργηση με ενσωμάτωση οδών στις εκτάσεις των Π.Ο.Τ.Α. προς τις αντίστοιχες των άλλων οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων.
«…οδοί που διασχίζουν τις Π.Ο.Τ.Α. μπορούν να μετατοπίζονται κατά το σχήμα, την έκταση και τη θέση τους για την καλύτερη λειτουργική εξυπηρέτηση της Π.Ο.Τ.Α. και εξασφάλιση της συνέχειας των εκτάσεών της, καθώς και να καθορίζονται τα απαραίτητα έργα για την εξασφάλιση της πρόσβασης τρίτων ιδιοκτητών και άλλων χρηστών που εξυπηρετούνταν από τις μετατοπιζόμενες οδούς. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα, τα εντός των ορίων της Π.Ο.Τ.Α. τμήματα των οδών αυτών, εφόσον κρίνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες ότι η διατήρησή τους δεν είναι αναγκαία για την εξυπηρέτηση του κοινού ή τρίτων, μπορούν να καταργούνται και να ενσωματώνονται στην έκταση της Π.Ο.Τ.Α.. Η απόκτηση της κυριότητας των τμημάτων των καταργούμενων οδών από τον φορέα της Π.Ο.Τ.Α. θεωρείται δημόσιας ωφέλειας και για την ιδιοκτησιακή ενσωμάτωσή τους στην έκταση της Π.Ο.Τ.Α. εφαρμόζονται οι διατάξεις περί αναγκαστικών απαλλοτριώσεων. »
Στο άρθρο 21 η πρόταση για μετατόπιση οδών δεν διευκρινίζει την κατηγορία των οδών, αν
πρόκειται για οδούς διανοιγμένες με νόμιμο τρόπο, για χαρακτηρισμένες, αν πρόκειται για οδούς προ του 23, για μονοπάτια κ.α.. και αν η μετατόπισή θα γίνεται εντός της έκτασης της ΠΟΤΑ ή θα μετατοπίζονται έξω από την έκταση.
Σε κάθε περίπτωση η μετατόπιση συνιστά χάραξη νέας οδού και συνδέεται με το αντίστοιχο καθεστώς χαρακτηρισμού και χρήσης γης που ισχύει για την περιοχή και την αντίστοιχη δυνατότητα διάνοιξης οδών ( εκτός σχεδίου, περιοχές natura κ.α.). Με πάγια νομολογία του ΣΤΕ οι οδοί αποτελούν συνεχές δίκτυο και δεν αντιμετωπίζονται κατά τμήματα. Επίσης οι οδοί αποτελούν σημαντικό στοιχείο του τοπίου και συνδέονται με τη ζωή και τις δραστηριότητες των πληθυσμών του κάθε τόπου με την ιστορία του και τη συλλογική μνήμη.
Άρθρο 22. Εναρμόνιση του υφιστάμενου πλαισίου των Π.Ο.Τ.Α. για τις ελάχιστες αποστάσεις των μη συμβατών χρήσεων προς το πλαίσιο των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Α.Π.Δ.) για τον καθορισμό ειδικών ζωνών προστασίας περιμετρικά των ορίων τους.
«Στην περ. α΄ της παρ. 4 του άρθρου 29 του ν. 2545/1997 (Α΄ 254) προστίθεται νέα υποπερ. δδ ως εξής: «δδ. Ειδικές ζώνες προστασίας περιμετρικά της οριοθετούμενης Π.Ο.Τ.Α., στις οποίες μπορεί να καθορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί στις χρήσεις γης, στους όρους δόμησης και στην εν γένει άσκηση δραστηριοτήτων και λειτουργιών.»
Η παραπάνω ρύθμιση αποτελεί θεσμική παρέκκλιση. Τέτοιου είδους ζώνες είχαν μπει για πρώτη φορά στη μνημονιακή νομοθεσία για τις στρατηγικές επενδύσεις (fast track) και είχαν συναντήσει τη γενική κατακραυγή θέτοντας σε προτεραιότητα τα συμφέροντα των επενδύσεων σε σχέση με τα συμφέροντα της κοινωνίας.
Άρθρο 26. Το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.) ενεργεί ως «Αρχή Σχεδιασμού» για τους τουριστικούς λιμένες που αξιοποιούνται αυτοτε-
λώς από αυτό. Το ίδιο ισχύει, μέχρι την αξιοποίηση από το Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ., και για τον κατά νόμο φορέα διαχείρισής τους, υπό την προϋπόθεση της σύμφωνης γνώμης του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.
Μια ακόμα περίπτωση υποκατάστασης του Δημοσίου από Φορέα Ιδιωτικού Δικαίου.
Άρθρο 29. Πολεοδομική ενοποίηση ακινήτων σε τουριστικές εγκαταστάσεις.
«1. Οδικά δίκτυα, καθώς και ρέματα που διατρέχουν εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων του άρθρου 1 του ν. 4179/2013 (Α΄ 175), σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων της υποπερ. δδ΄ της περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, (Α΄155), ξενοδοχείων 4 και 5 αστέρων και εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής που ανεγείρονται σε γήπεδα με συνολική έκταση τουλάχιστον πενήντα (50) στρεμμάτων και σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και εκτός ορίων οικισμών προϋφισταμένων του 1923 και εκτός ορίων οικισμών κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, δεν συνιστούν κατάτμηση αυτών και δεν προσμετρώνται για τον υπολογισμό του ελάχιστου εμβαδού των ιδιοκτησιών… 3. Για τη διατήρηση του ενιαίου της έκτασης, και εφόσον φυσικό ή τεχνητό εμπόδιο παρουσιάζει στοιχεία επικινδυνότητας (ενδεικτικά ποταμοί, χείμαρροι) πρέπει να διασφαλίζεται η λειτουργική ενοποίηση των επιμέρους τμημάτων του ακινήτου μέσω κατάλληλων τεχνικών έργων.»
Το άρθρο αυτό ψηφίστηκε παρά την επισήμανση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής «Υπό το φως των ανωτέρω, δημιουργείται προβληματισμός ως προς το αν η προτεινόμενη ρύθμιση διασφαλίζει τη διατήρηση της φυσικής μορφής των ρεμάτων που διέρχονται από τις κατά τα ως άνω εκτάσεις καθώς και της επιτελούμενης από αυτά λειτουργίας ως οικοσυστημάτων.»
Άρθρο 31 και 32.
Η δημιουργία γηπέδων γκόλφ αλλά και όλων των απαραίτητων προς αυτά κτιριακών υποδομών εντός δασών και δασικών εκτάσεων αποτελεί κατάφορη παραβίαση των όρων αειφορίας αυτών των οικοσυστημάτων.
Άρθρα 36-41.
«Με τον όρο «glamping» νοείται η εμπειρία πολυτελούς διαμονής στη φύση, σε τουριστικά καταλύματα στην ύπαιθρο που ανεγείρονται σε εκτός σχεδίου περιοχές και περιλαμβάνουν διαφοροποιημένους τύπους διαμονής σε δομές ήπια εναρμονισμένες στο φυσικό περιβάλλον, συνδυάζοντας υψηλή αισθητική και παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών. »
Ασαφής και χωρίς προδιαγραφές η εισαγωγή του νέου όρου.
Εξ αρχής υφίσταται μια ασάφεια όσον αφορά τις επιχειρήσεις που θα μπορούν να λάβουν το σήμα (στο άρθρο 36 αναφέρεται σε ξενοδοχεία και οργανωμένα camping, ενώ στο άρθρο 37 μιλάει για καταλύματα τουλάχιστον 3*) .
Σε εκτός σχεδίου περιοχές, θα μπορούν να φτιάχνονται ημιμόνιμες κατασκευές (διαφόρων
τύπων & μεγεθών) αλλά οι υποδομές τους (ύδρευση-αποχέτευση-ρεύμα –δρόμοι προς εξυπηρέτηση) θα είναι μόνιμες. Με βάση ποιες ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις θα υλοποιηθούν; Θα απαιτούνται έστω αποστάσεις από όρια, δασικά; Θα μπορούν να μπουν και σε μισθωμένα τμήματα παραλίας;
Επί πλέον η περιβαλλοντική αδειοδότηση τέτοιων εγκαταστάσεων είναι απαιτητέα μόνο αν
βρίσκονται σε προστατευόμενη περιοχή(!!)
Τέλος με το άρθρο 42:
«5. α) Στα όμορα προς τον αιγιαλό, παραλία, λιμνοθάλασσα, λίμνη ή πλεύσιμο ποταμό κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping), κέντρα αναψυχής, ναυταθλητικά σωματεία αναγνωρισμένα από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, καθώς και σε επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής, που δραστηριοποιούνται σε χώρο όμορο του κοινοχρήστου και λειτουργούν νόμιμα, και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του Γενικού Κανονισμού Λιμένα με αριθμ. 20 (Β’ 444/1999), μπορεί να παραχωρείται με αντάλλαγμα η απλή χρήση αιγιαλού, παραλίας, όχθης ή παρόχθιας ζώνης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 3, χωρίς δημοπρασία, για χρονικό διάστημα μέχρι τρία (3) έτη και για τους σκοπούς που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρ. 4. Ο περιορισμός του εμβαδού κάθε παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης ή παρόχθιας ζώνης, σε πεντακόσια (500) τετραγωνικά μέτρα, που προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 4, δεν ισχύει για τις παραχωρήσεις σε όμορα του κοινοχρήστου χώρου ξενοδοχεία, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping) και σύνθετα τουριστικά καταλύματα των υποπερ. αα΄, ββ΄ και δδ΄ της περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α΄155), που λειτουργούν νόμιμα.».
Έρχεται ο περιορισμός της κοινοχρησίας των παραλιών, με την επέκταση του ανώτατου ορίου μίσθωσης μιας παραλίας από 40% σε 50%, αλλά και έως και 100% σε περίπτωση ξενοδοχείων επάνω στον αιγιαλό.(!!) Πλήρης δηλαδή αποκλεισμός του κοινού.
Πρόκειται για απαράδεκτη ρύθμιση που μειώνει έως και εξαλείφει το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στην παραλία. Ευνοεί υπερβολικά τις μεγάλες τουριστικές μονάδες που καταλαμβάνουν παράκτιο χώρο εις βάρος όλης της κοινωνίας.
Όλη η φιλοσοφία του νόμου είναι η εκμετάλλευση του φυσικού μας περιβάλλοντος από τους λίγους και η μη δυνατότητα πρόσβασης της κοινωνίας σε αυτό, διαμορφώνοντας συνθήκες αποκλεισμού.
