Ανυπάκουος έζησε, ανυπάκουος έφυγε. Ανυπάκουος απέναντι σε κάθε είδους «ανθρωποφύλακες»
Ο Περικλής Κοροβέσης συγγραφέας, λογοτέχνης, ποιητής, ακτιβιστής και πολιτικός της αριστεράς, εμβληματική μορφή του αντιδικτατορικού αγωνα, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών, σήμερα, Σάββατο 11/4/20). Ο Περικλής τις τελευταίες ημέρες έδωσε μια μεγάλη μάχη -όχι κατά του κορωνοϊού- σε νοσοκομείο της Αθήνας.
Δείτε: Πέθανε ο Περικλής Κοροβέσης
[«Γι’ αυτό σου λέω, ξέρω πως θα είναι ο θάνατος. Μια απλή βραδιά, όπως οι άλλες», είχε γράψει σε ποίημά του]
Ο Περικλής Κοροβέσης για αλλού ξεκίνησε (πίστευε ότι θα γίνει ηθοποιός) -με εξαιρετικές σπουδές στο Παρίσι, πλάι σε προσωπικότητες, όπως ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Ρολάν Μπαρτ και ο Κορνήλιος Καστοριάδης-, πλην όμως η Ιστορία είχε άλλα σχέδια για εκείνον…
Η φυλακή και τα βασανιστήρια που υπέστη από την 7χρονη δικτατορία τον σημάδεψαν, και εκείνος έδωσε την προσωπική του απάντηση γράφοντας το βιβλίο «Ανθρωποφύλακες», ένα βιβλίο που, με όλους τους αναγκαίους, συνωμοτικούς κανόνες της εποχής, πέρασε τα κλειστά σύνορα της χώρας και εκδόθηκε στο εξωτερικό. Είκοσι πέντε πολυγραφημένα αντίτυπα στη Γενεύη ήταν αρκετά να αφυπνίσουν ολόκληρη την Ευρώπη για το τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία.
Το ταπεινό φυλλαδιάκι επρόκειτο να γίνει γνωστό μέσα σε λίγες εβδομάδες, σε όλο τον κόσμο. Οι «Ανθρωποφύλακες» άρχισαν να μεταφράζονται από τη μια γλώσσα στην άλλη και να κυκλοφορούν σε πολλές χώρες, προκαλώντας το ενδιαφέρον και τον θαυμασμό σημαντικών διανοουμένων και υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Έφτασαν και στην Ελλάδα μαζί με τον παράνομο αντιστασιακό Τύπο.
Ακολούθησε η κατάθεση του Περικλή Κοροβέση στο Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο ήταν ο πρώτος διεθνής θεσμός στον οποίο αποκαλύφθηκε το απάνθρωπο πρόσωπο της δικτατορίας της 21ης Απριλίου. Η χούντα, βέβαιη για την καταδίκη της, έσπευσε να αποχωρήσει από το Συμβούλιο, παραδεχόμενη εμμέσως τις καταθέσεις του Κοροβέση και των άλλων θυμάτων της που κατόρθωσαν να φτάσουν στο βήμα του Στρασβούργου.
Αγωνιστής της Αριστεράς και της δημοσιογραφίας
Ας πάρουμε, όμως, την ιστορία από την αρχή: ο Περικλής Κοροβέσης γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1941 στο Αργοστόλι Κεφαλληνίας. Σπούδασε Θέατρο με τον Δημήτρη Ροντήρη, σημειολογία με τον Ρολάν Μπαρτ και παρακολούθησε μαθήματα των Πιερ Βιντάλ-Νακέ, Μαρσέλ Ντετιέν, Κορνήλιου Καστοριάδη και άλλων στο Παρίσι. Από μικρή ηλικία μετείχε στο μαχητικό δημοκρατικό κίνημα της αριστεράς. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε επί Χούντας.
(ο Περικλής Κοροβέσης μιλάει για τα βασανιστήρια που υπέστη στη διαβόητη ταράτσα της Μπουμπουλίνας)
Μετά τη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη από την 17 Νοέμβρη το 1989, η εφημερίδα Έθνος δημοσίευσε συκοφαντικό άρθρο με υπογραφή της Αγγελικής Νικολούλη, το οποίο προσπαθούσε να εμπλέξει τον Περικλή Κοροβέση με την ενέργεια της τρομοκρατικής οργάνωσης. Η κατηγορία αποδείχθηκε ανυπόστατη και η εφημερίδα αναγκάστηκε να απολογηθεί.
Συγγραφικό έργο
Το πρώτο και πιο γνωστό του βιβλίο είναι οι Ανθρωποφύλακες (1969), όπου περιγράφονται τα βασανιστήρια στα οποία προέβαινε η Χούντα των Συνταγματαρχών και η προσωπική του εμπειρία. Αρχικά κυκλοφόρησε κρυφά, αλλά αργότερα μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.
(μία από τις τελευταίες παραστάσεις των Ανθρωποφυλάκων, του Περικλή Κοροβέση, σε ερμηνεία Πάνου Τζίνου και Σκηνοθεσία Χάρη Γιουλάτου)
Είκοσι πέντε πολυγραφημένα αντίτυπα στη Γενεύη ήταν αρκετά να αφυπνίσουν ολόκληρη την Ευρώπη για το τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία.
Το ταπεινό φυλλαδιάκι επρόκειτο να γίνει γνωστό μέσα σε λίγες εβδομάδες, σε όλο τον κόσμο. Οι «Ανθρωποφύλακες» άρχισαν να μεταφράζονται από τη μια γλώσσα στην άλλη και να κυκλοφορούν σε πολλές χώρες, προκαλώντας το ενδιαφέρον και τον θαυμασμό σημαντικών διανοουμένων και υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Έφτασαν και στην Ελλάδα μαζί με τον παράνομο αντιστασιακό Τύπο.
Ακολούθησε η κατάθεση του Περ. Κοροβέση στο Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο ήταν ο πρώτος διεθνής θεσμός στον οποίο αποκαλύφθηκε το απάνθρωπο πρόσωπο της δικτατορίας της 21ης Απριλίου.
Όπως έλεγε από την πτώση της χούντας μέχρι και σήμερα, «εγώ έτυχε να το καταγράψω. Το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μου έχει γίνει είναι ότι πολλοί που έπαθαν τα ίδια, μου είπαν ότι θα μπορούσαν να το έχουν γράψει κι εκείνοι».
Εκτός από τους «Ανθρωποφύλακες» (1969) έκτοτε έχει δημοσιεύσει και άλλα βιβλία, όπως «Αριστερή Ανακύκλωση», «Παράπλευρες καθημερινές απώλειες», «Γυναίκες ευσεβείς του πάθους», «Η πολιτική βία είναι πάντοτε φασιστική», «Στο κέντρο του περιθωρίου», κ.ά. Εκτός από πεζά, έχει συγγράψει και θεατρικά (πχ. Tango Bar), αλλά και παιδικά έργα.
(συνέντευξη του Περικλή Κοροβέση στο Provocateur, το 2018)
Αρθρογραφία
Έχει εργαστεί ως αρθρογράφος στις εφημερίδες Ελευθεροτυπία, Η Εποχή και στην Εφημερίδα των Συντακτών. Επίσης, έχει συνεργαστεί με διάφορα περιοδικά, πολιτικά ή λογοτεχνικά, όπως η Γαλέρα.
ΕΔΩ μπορείτε να δείτε τη στήλη του στην Εφημερίδα των Συντακτών – το τελευταίο κείμενό του στην «Εφημερίδα Των Συντακτών» δημοσιεύθηκε στις 7 Μαρτίου, υπό τον τίτλο, «Άνθρωποι χωρίς υπόσταση».
(ο Περικλής Κοροβέσης επιστρέφει στο κελί των βασανιστηρίων – βίντεο του news247.gr: “Το σημαντικό είναι ότι στη Χούντα εγώ ήμουν ελεύθερος”, είχε πει. “Αυτοί που λένε ότι μας χρειάζεται μια Χούντα είναι τα πρόβατα της κοινωνίας που θέλουνε ένα μαντρί για να τα σφάξουνε. Γιατί αυτό κάνει η Χούντα, σφάζει”.)
«Δεν είμαι ήρωας», έλεγε ο Περικλής Κοροβέσης, στις αρχές του τρέχοντος έτους, στην εκδήλωση για την ένατη επετειακή έκδοση με αφορμή τα 50 χρόνια από την κυκλοφορία των «Ανθρωποφυλάκων». (Για το συγκλονιστικό βιβλίο είχαν μιλήσει επίσης οι ιστορικοί Γ. Γιανουλόπουλος και Δ. Κουσουρής, ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» Δ. Ψαρράς και ο Κ. Μανταίος από το Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών).
Πολιτική
Στην περίοδο της Μεταπολίτευσης, ήταν πάντοτε παρών στις διεργασίες της Αριστεράς.
Το 1998 εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με την παράταξη του Λέοντα Αυδή, ενώ το 2007 εκλέχτηκε βουλευτής Α’ Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ. Μετείχε στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και ήταν μέλος της Διπλωματικής Αντιπροσωπείας για τη φιλία και συνεργασία με τα κοινοβούλια της Γεωργίας, Νότιας Αφρικής και Σουηδίας. Το 2009 αποχώρησε από το κόμμα.
5zftzmkh.jpg
«Δεν είμαι πολιτικός. Είμαι καταρχάς κοινωνικός ακτιβιστής. Στην πολιτική αρένα είχα βγει για το «μπούγιο», για να ενισχύσω την Αριστερά. Εκλέχτηκα βουλευτής το 2009 (με τον ΣΥΡΙΖΑ), ξοδεύοντας μόλις 150 ευρώ. Είχαν πάθει πλάκα οι συνάδελφοι! Δεν είναι, ξέρεις, τόσο η ιδεολογική αναφορά όσο το ενδιαφέρον για το κοινό καλό που είναι, ταυτόχρονα, ατομικό. Δίνω προτεραιότητα στη δράση «από τα κάτω», με όλη την υπομονή και την επιμονή που απαιτεί. Όταν δεν γράφω ή μελετώ, πηγαίνω σε συζητήσεις, ομιλίες, καλέσματα… Ευαισθητοποιούμαι, βέβαια, ιδιαίτερα σε θέματα φυλακών, κρατουμένων και αστυνομικής βίας», έλεγε τον Απρίλιο του 2014 στη LiFO.
«Είμαι φτωχός σε υλικά αγαθά, πλούσιος όμως πολύ σε εμπειρίες. Έζησα ανοιχτά, ελεύθερα, σύμφωνα με τις επιθυμίες μου, δίχως εξαναγκασμούς και συμβιβασμούς. Ήμουν πάντα με την Εύα, που δεν δέχτηκε τον μισό Παράδεισο που της δόθηκε αλλά τον διεκδίκησε ολόκληρο, γι’ αυτό και δάγκωσε το Απαγορευμένο Μήλο – το θέμα του επόμενου βιβλίου μου. Χάρηκα το διάβασμα, τη γραφή, τον έρωτα, τη δράση, τη δημιουργία. Ταξίδεψα, ξενιτεύτηκα, έκανα δύο γάμους κι έναν γιο, ζω είκοσι χρόνια τώρα αγαπημένα με την τελευταία σύντροφό μου, τη Μαρία, με την οποία δεν παντρευτήκαμε για να μη χρειαστεί να χωρίσουμε! Τελώ σε έναν διαρκή ενθουσιασμό. Μπορώ να πω, λοιπόν, ότι ναι, την ευχαριστήθηκα τη ζωή μου. Και ότι, τουλάχιστον, δεν θα πεθάνω ηλίθιος».
Τα συλλυπητήρια του πολιτικού και δημοσιογραφικού κόσμου
[στην πρώτη της σελίδα (11/4/20), η ηλεκτρονική «Εφημερίδα των Συντακτών», θρηνεί το χαμό ενός δικού της ανθρώπου: «Αποχαιρετούμε με πόνο καρδιάς τον Περικλή Κοροβέση. Τον άνθρωπο που από τη πρώτη ημέρα του συνεταιριστικού μας εγχειρήματος στάθηκε δίπλα μας -ενεργό μέλος του συνεταιρισμού- κοσμώντας τις σελίδες της εφημερίδας μας»]
Το συλλυπητήριο μήνυμα του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ:
«Αποχαιρετούμε με βαθιά θλίψη τον αγωνιστή της Αριστεράς, Περικλή Κοροβέση, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών.
Άνθρωπος της δράσης και του πνεύματος, ο Π. Κοροβέσης εντάχθηκε σε πολύ νεαρή ηλικία στις γραμμές της Αριστεράς. Κατά τη διάρκεια της επτάχρονης χούντας των συνταγματαρχών, ο Π. Κοροβέσης υπέστη σειρά διώξεων, φυλακίσεων και βασανισμών, τους οποίους περιέγραψε με συγκλονιστικό τρόπο στο βιβλίο του Ανθρωποφύλακες. Ένα βιβλίο που αποτελεί παρακαταθήκη για τον αγώνα ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης και ολοκληρωτισμού, το οποίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και ανέβηκε και στο θέατρο.
Στην περίοδο της Μεταπολίτευσης, ήταν πάντοτε παρών στις διεργασίες της Αριστεράς. Το 1998 εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με την παράταξη του Λέοντα Αυδή, ενώ το 2007 εκλέχτηκε βουλευτής Α’ Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από τους Ανθρωποφύλακες, δημοσίευσε πολλά ακόμα βιβλία ενώ εργάστηκε επί σειρά ετών ως αρθρογράφος στις εφημερίδες Ελευθεροτυπία, Εποχή και στην Εφημερίδα των Συντακτών, στην οποία έγραφε μέχρι το τέλος της ζωής του, πάντα με τον δικό του ξεχωριστό και άμεσο τρόπο.
Απευθύνουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους του».
Το «αντίο» του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα:
«Αποχαιρετούμε σήμερα τον Περικλή Κοροβέση, τον αγωνιστή της Αριστεράς και της Δημοκρατίας, τον τολμηρό διανοούμενο, τον συγγραφέα που σημάδεψε με τα γραπτά του τη σύγχρονη πολιτική σκέψη της χώρας μας.
Τον άνθρωπο που κατέστησε σε όλη την υφήλιο γνωστά τα βασανιστήρια της χούντας των συνταγματαρχών, τόσο με το βιβλίο του «Ανθρωποφύλακες», όσο και με τη κατάθεσή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης, που απομόνωσε την δικτατορία διεθνώς.
Με τον Περικλή πορευτήκαμε μαζί στα πρώτα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ. Οι δρόμοι μας χωρίσανε ωστόσο νωρίς και η κριτική του ήταν πάντα αιχμηρή, αλλά ποτέ κακόβουλη.
Η κριτική του σκέψη, ο αιχμηρός του λόγος, η ευθυκρισία του, ήταν πλούτος για την Aριστερά και το δημόσιο λόγο.
Θα μας λείψει. Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους κοντινούς του ανθρώπους».
Το μήνυμα της Κατερίνας Σακελλαροπούλου
Τα θερμά της συλλυπητήρια στην οικογένεια του Περικλή Κοροβέση εξέφρασε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας με ανάρτησή της στο twitter. Αναφερόμενη στον Περικλή Κοροβέση, η Πρόεδρος κάνει λόγο για ένα σύμβολο της αντίστασης στη δικτατορία, έναν μαχητικό υπερασπιστή της δημοκρατίας, ο οποίος έφυγε σήμερα από κοντά μας.
Ο αποχαιρετισμός από τον τέως προέδρου της Βουλής και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Βούτση:
Ανυπάκουος έζησε, ανυπάκουος έφυγε. Ο Περικλής Κοροβέσης έδειξε «ανυπακοή» απέναντι στην ανάγκη της συλλογικής μας επιθυμίας να μην βλέπουμε το κενό να μεγαλώνει. Επέλεξε να το διευρύνει. Λίγες ημέρες μετά τον αποχαιρετισμό στον Μανώλη Γλέζο μας αναγκάζει να πονέσουμε ξανά. Αλλά εμείς δεν θα μείνουμε μόνο σ’ αυτό. Θα θυμηθούμε όλες τις αναμνήσεις που έχουμε γιατί δημιουργούν όνειρα. Όνειρα αγώνα, αντίστασης και εντέλει ζωής.
Όπως ο ίδιος είχε πει, έζησε πολλές ζωές σε μία. Έζησε ως βασανισμένος, ως φυλακισμένος, ως ηθοποιός, ως συγγραφέας, ως δημοσιογράφος, ως πολιτικός. Ως ανώτερος άνθρωπος απέναντι σε κάθε είδους “ανθρωποφύλακες”. Αλλά πάνω από όλα, αναγνωρισμένος αγωνιστής Αριστερός της θεωρίας και της πράξης, έζησε ως άνθρωπος της κοινής λογικής. Αυτής που θέλει και αγωνίζεται για μία κοινωνία ισότητας, συλλογικότητας και αλληλεγγύης.
Ο Περικλής Κοροβέσης δεν δέχτηκε να φάει μισό το μήλο της ζωής του. Την ήθελε και τη ζωγράφισε ολόκληρη. Και έτσι θα τον θυμόμαστε. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.
Η δήλωση του κυβ. εκπροσώπου, Στ. Πέτσα:
«Με θλίψη αποχαιρετούμε σήμερα τον συγγραφέα, διανοούμενο της Αριστεράς και αγωνιστή της αντίστασης κατά της χούντας, Περικλή Κοροβέση. Εκ μέρους της κυβέρνησης εκφράζω θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του».
Το συλλυπητήριο μήνυμα της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη:
Ο Περικλής Κοροβέσης παρέμεινε ασυμβίβαστος και μαχητικός μέχρι το τέλος. Αφιέρωσε τη ζωή, τη δράση και τα κείμενά του στην υπεράσπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της Δημοκρατίας. Μέσα από τον λόγο του υπερασπίστηκε με πάθος την ελευθερία. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους πολυπληθείς φίλους του.
Η συλλυπητήρια ανακοίνωση του ΚΚΕ
Το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του εκφράζει τα συλλυπητήριά του για την απώλεια του Περικλή Κοροβέση, «συγγραφέα -ανάμεσα σε άλλα- του ευρέως γνωστού βιβλίου “Ανθρωποφύλακες”, στο οποίο περιγράφονται τα φρικτά βασανιστήρια της Χούντας των Συνταγματαρχών, που και ο ίδιος υπέστη για την αντιδικτατορική του δράση».
Υπήρξε πολιτικά δραστήριος άνθρωπος, με πλούσια αρθρογραφία στον Τύπο, αλλά και ως Δημοτικός Σύμβουλος με την Συμπαράταξη για την Αθήνα, με επικεφαλής τον Λ. Αυδή, το 1998, καθώς και ως βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ, το 2007.
Συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του» καταλήγει η ανακοίνωση του Κόμματος.