Ανακοίνωση εξέδωσαν οι Αυτόνομοι Μηχανικοί Ανατολικής Κρήτης (ΑΜΑΚ), σχετικά με τον ΒΟΑΚ και την κατασκευή του.
Αναλυτικά, στην ανακοίνωση αναφέρεται:
“Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης”: Ο μεταμοντέρνος ορισμός του αυτοκινητόδρομου. Ένα έργο που δεν κατασκευάζεται… Ένα έργο που ο όποιος σχεδιασμός γίνεται εντός των κεκλεισμένων θυρών του Υπουργείου Υποδομών… Ένα έργο που όλη η Κρήτη αναζητεί… Ένα έργο για το οποίο το ΤΕΕ /ΤΑΚ και ΤΔΚ ζητά να ενημερωθεί και δεν ενημερώνεται… Ένα έργο με μελέτη στρατηγικού σχεδιασμού που εκπονείται στο διηνεκές…
1η Φάση υλοποίησης:
Στη μεγάλη “αναπτυξιακή” ακμή της χώρας προ του 2010 (ΟΝΕ, ολυμπιακά έργα, μεγάλα συγκοινωνιακά έργα) ο ΒΟΑΚ της ΕΥΔΕ-ΒΟΑΚ ελλείψει προφανώς πολιτικής βούλησης περιορίστηκε σε τμηματική κατασκευή χωρίς συνολικό σχεδιασμό. Προσχηματικά από το 2008 προβάλλεται ως μοναδική λύση για την ολοκλήρωσή του η δημιουργία ανώνυμης εταιρείας…
2η Φάση υλοποίησης:
Το 2013 δημιουργείται, συνεπώς, ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης (Ο.Α.Κ. Α.Ε.), με το ν. 4138 άρθρο 3 (ΦΕΚ 72Α/19-03-2013). Για τη σύνθεση του Δ.Σ. του ΟΑΚ αλλά και για την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ είχαμε εκδώσει δελτίο τύπου με τίτλο «Τα έργα στην Κρήτη και ο τρόπος κατασκευής τους. Ο.Α.Κ. Α.Ε: μύθοι και πραγματικότητα.»*1 καυτηριάζοντας την Αθηνοκεντρική σύνθεσή του και την έλλειψη ουσιαστικής συμμετοχής της αυτοδιοίκησης, με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των μελών του οριζόταν από τον εποπτεύοντα Υπουργό. Γράφαμε:
«Η δημιουργία της Α.Ε. δεν αναιρεί την ουσία της διοικητικής μεταρρύθμισης, που υποτίθεται ότι προωθεί ο «Καλλικράτης»; Αντί για την αποκέντρωση που επαγγελλόταν η Κυβέρνηση, έχουμε υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων, οι οποίες «φεύγουν» από την αιρετή αυτοδιοίκηση και μεταφέρονται σε μια Α.Ε., που ελέγχεται αποκλειστικά από το Κέντρο και το Υπουργείο Υποδομών.
Ποιος είναι ο αναπτυξιακός ρόλος της νεοσύστατης αιρετής Περιφέρειας, όταν της αποστερούνται οι αρμοδιότητες για τα έργα και η αντίστοιχη πρόσβαση στους πόρους για να τα εκτελέσει;
Ποιος είναι ο ρόλος των μικρών και μεσαίων μελετητικών και εργοληπτικών επιχειρήσεων όταν ο Ο.Α.Κ. «μεσολαβεί !!!» για την εκπόνηση έργων και μελετών παρακάμπτοντας ουσιαστικά την κείμενη νομοθεσία παραγωγής των δημοσίων έργων;»
Πρόοδος έργου και μελετών ΒΟΑΚ υπό την επιστασία της Α.Ε.;
Την βιώνουμε όλοι μας….
3η Φάση υλοποίησης:
Το 2017 ιδρύεται η ΕΥΔΕ Κρήτης & Δωδεκανήσων η οποία ουσιαστικά μέχρι σήμερα παραμένει ανενεργή.
Ιούνιος 2018: Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, προκηρύσσει διεθνή διαγωνισμό, α) για την επιλογή Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης για την εκτέλεση του έργου «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης – Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία και Συντήρηση του τμήματος “Χερσόνησος – Νεάπολη” με Σ.Δ.Ι.Τ.» και β) για την ανάθεση σύμβασης παραχώρησης του έργου «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκμετάλλευση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) στο τμήμα “Χανιά -Ηράκλειο”».
Οκτώβριος 2018: Λήξη υποβολής συμμετοχών.
Μάρτιος 2019 : Ολοκλήρωση επιτροπής αξιολόγησης, έγκριση τελικής χάραξης και αφετηρία δεύτερης φάσης διαγωνισμού.
23 Ιουλίου 2019 : Ο νέος Υπουργός Υποδομών , σύμφωνα με δημοσιεύματα, ακυρώνει τον παραπάνω διαγωνισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Συνοψίζοντας,
Χρόνια και χρόνια μετά ….
Ο ΒΟΑΚ δεν έχει ολοκληρωθεί ….
4η Φάση υλοποίησης (σήμερα):
Και ξαφνικά βρέθηκε η λύση: «ο ΒΟΑΚ θα γίνει με διόδια…», δηλώνει ο νυν πρωθυπουργός.
Και ξεκινάει η υλοποίηση…
Η ΟΑΚ Α.Ε. ενισχύεται ως κομματικός μηχανισμός με την τροποποίηση του άρθρου 14 του Καταστατικού του, (ΦΕΚ 2733/Β’/2013).:
«Άρθρο 14
Σύνθεση, συγκρότηση και θητεία Διοικητικού Συμβουλίου
1. Η διοίκηση και διαχείριση των υποθέσεων της εταιρείας ασκείται από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται, σύμφωνα με την παράγραφο 16 του άρθρου 3 του ν. 4138/2013, από τα ακόλουθα μέλη:
α. Τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, ως Πρόεδρο.
β. Ένα (1) μέλος οριζόμενο από τον εποπτεύοντα Υπουργό ως Διευθύνοντα Σύμβουλο.
γ. Πέντε (5) μέλη οριζόμενα από τον εποπτεύοντα Υπουργό ως μέλη, με τους αναπληρωτές τους.
δ. Δύο (2) εκπροσώπους της Περιφέρειας Κρήτης οριζόμενους από τον Περιφερειάρχη Κρήτης, ως μέλη, με τους αναπληρωτές τους.
ε. Δύο (2) εκπροσώπους της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης, ως μέλη, με τους αναπληρωτές τους.
2. Κατά τον ορισμό των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας από όλα τα αποφασίζοντα όργανα, κατά τα ανωτέρω, λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη αναλογικής κατά το δυνατό εκπροσώπησης των τεσσάρων (4) Νομών της Κρήτης, στο σύνολο των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.».
Η τροποποίηση που ψηφίστηκε (ΦΕΚ 30/Α/2020) :
«Άρθρο 64
Τροποποίηση καταστατικού Ο.Α.Κ. Α.Ε.
Το στοιχείο α΄ της παραγράφου 16 του άρθρου 3 του ν. 4138/2013 «Επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και άλλες διατάξεις» (Α΄ 72), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«α. Ένα (1) μέλος οριζόμενο από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, ως Πρόεδρο, ο οποίος απαιτείται να είναι απόφοιτος ανώτατης σχολής. Ο καθορισμός των αποδοχών ή αποζημιώσεων του Προέδρου, του Διευθύνοντος Συμβούλου και των μελών του Δ.Σ. καθορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 22 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176) ως αντικαταστάθηκε και ισχύει με την παράγραφο 1 του άρθρου 210 του ν. 4635/2019 (Α΄ 167), οι οποίες καλύπτονται από τις πιστώσεις του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. …».
Με την αλλαγή του καταστατικού του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, ο Πρόεδρος, που μέχρι τώρα ήταν ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, ορίζεται πλέον από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών.
Με δεδομένο ότι οι σκοποί και οι αρμοδιότητες που ασκεί η εταιρεία Ο.Α.Κ. Α.Ε. αφορούν σε προγράμματα ανάπτυξης και στην υλοποίηση έργων για το σύνολο της Κρήτης (βλ. και αρθ. 3, παρ. 4, ν. 4138/2013), η θέση του προέδρου θα έπρεπε να καταλαμβάνεται από πρόσωπο που με την ιδιότητά του έχει συνολική άποψη για τα θέματα αυτά και είναι σήμερα ο Περιφερειάρχης Κρήτης.
Συνεπώς ο απευθείας διορισμός προσώπου από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, στη θέση του Προέδρου του Οργανισμού, δεν εξασφαλίζει ότι θα εξυπηρετούνται από το Δ.Σ., και ιδιαίτερα από τη θέση του Προέδρου, οι ανάγκες του συνόλου της Κρήτης. Παράλληλα:
- Διατηρείται η έδρα στα Χανιά! (ποιός είπε για μικροπολιτική; είναι ο νέος “κεντροβαρικός” ορισμός).
- Μετατρέπεται η θέση του Προέδρου του Δ.Σ. σε έμμισθη (οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά…).
- Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα που φέρουν να έχει διοριστεί η νέα διοίκηση του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε., ως νέος Πρόεδρος Δ.Σ. φέρεται να ορίζεται ο Κος Ελευθέριος Κοπάσης και ως Δ/νων Σύμβουλος ο Κος Αριστείδης Παπαδογιάννης, πολιτευτές με τις παρατάξεις της Νέας Δημοκρατίας στον Νομό Χανίων.
Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το καταστατικό της Ο.Α.Κ. Α.Ε. που αναφέρει ρητά ότι λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη αναλογικής κατά το δυνατό εκπροσώπησης των τεσσάρων (4) Νομών της Κρήτης, στο σύνολο των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.
Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο του 2019, δημοσιεύθηκε η προσωρινή έκθεση διαχειριστικού ελέγχου από κλιμάκιο του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία επιβλήθηκε πρόστιμο στον Ο.Α.Κ. που ξεπερνά τα 7 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο λειτουργίας των πρώην Οργανισμών Ανάπτυξης Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης (2004-2012) αλλά και κατά την περίοδο λειτουργίας του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (2013-2015).
Για τους παραπάνω λόγους και σύμφωνα με την ανάγκη υλοποίησης σημαντικών οδικών έργων σε ολόκληρη την Κρήτη καθώς και τις απόψεις που έχουμε εκφράσει στο πρόσφατο παρελθόν, προτείνουμε:
- Τη μη επαναφορά της αρμοδιότητας σχεδιασμού και υλοποίησης του ΒΟΑΚ στην Ο.Α.Κ. Α.Ε., αλλά το σχεδιασμό και υλοποίησή του από δημόσιο φορέα είτε αυτός είναι μια ουσιαστικά και επαρκώς στελεχωμένη υπηρεσία του Υπουργείου (ΕΥΔΕ Κρήτης) είτε η Περιφέρεια Κρήτης.
- Την εκπόνηση της μελέτης στρατηγικού σχεδιασμού , έτσι ώστε όλοι να γνωρίζουμε τη διέλευση του οδικού άξονα, τις τεχνικές προδιαγραφές και τη σειρά ολοκλήρωσης των έργων από την Κίσσαμο μέχρι το Παλαίκαστρο.
- Ολοκλήρωση των κάθετων αξόνων, των τμημάτων του ΝΟΑΚ και των συνδέσεων με τις πύλες εισόδου της Κρήτης.
- Την ολοκλήρωση των ώριμων μελετών και έργων και την προκήρυξη των υπολοίπων τμημάτων με βάση τις κατευθύνσεις της μελέτης στρατηγικού σχεδιασμού.
- Χρηματοδότηση των έργων από το νέο ΕΣΠΑ ή το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή από κάθε άλλη πηγή δημοσίων εσόδων (π.χ. αξιοποίηση κερδών ομολόγων).
- Ελεύθερη πρόσβαση χωρίς διόδια αλλά και χωρίς καμιά μορφή ιδιωτικοποίησης των οδικών αξόνων.
- Ο ΒΟΑΚ είναι ο μόνος από τους μεγάλους οδικούς άξονες που δεν έχει ολοκληρωθεί και η πολιτεία έχει υποχρέωση να τον υλοποιήσει το συντομότερο δυνατό.
