Του Νίκου Μακράκη*
Πάνε περίπου δύο χρόνια από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2017 όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι «Δεν γίνεται στην Κρήτη να έχουμε τριψήφιο αριθμό ελαιοτριβείων με μικρές μονάδες που θα ψάχνουν να βρουν τον ρόλο τους» και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση. Κανείς δεν τον ρώτησε γι’ αυτό και το θέμα ξεχάστηκε. Όμως, γνωστό στέλεχος της ΝΔ, πριν κάποιες εβδομάδες σε συνέντευξή του στο Creta Channel έκανε πανομοιότυπη αναφορά. Επίσης, τώρα η ΝΔ είναι στην κυβέρνηση, άρα οι ανησυχίες μεγαλώνουν.
Τι κρύβεται πίσω από τέτοιες αναφορές; Τι θέλουν να πουν εκεί στην ΝΔ; Όλα άρχισαν να γίνονται λίγο πιο ξεκάθαρα όταν άρχισαν να βγαίνουν στο φως σχέδια ότι «πολυεθνική σκοπεύει να δημιουργήσει mega ελαιοτριβεία – εργοστάσια σε περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ αυτών και στην Κρήτη, μία εξέλιξη που ουσιαστικά θα εξωθήσει στον αφανισμό πάνω από 2.750 ελαιοτριβεία που υπάρχουν στη χώρα».
Που βασίζεται αυτό το σκεπτικό των ανθρώπων της ΝΔ; Τι σημαίνει για την ύπαιθρο;
Τι εννοεί, λοιπόν, ο Μητσοτάκης λέγοντας «Δεν γίνεται στην Κρήτη να έχουμε τριψήφιο αριθμό ελαιοτριβείων»; Είναι περιττά τα ελαιοτριβεία που υπάρχουν στην Κρήτη; Μόνο ένας άσχετος με το θέμα θα μπορούσε να το πει αυτό. Μα δεν βλέπουν ότι την περίοδο της ελαιοσυλλογής στην Κρήτη δουλεύουν στο φουλ ΟΛΕΣ οι γραμμές παραγωγής ΌΛΩΝ των ελαιοτριβείων της Κρήτης (ακόμα και φέτος που ήταν κακή χρονιά για την συγκομιδή στην Κρήτη). Μάλιστα σε περιόδους συνεχόμενων ημερών με καλό καιρό είναι πολύ συχνές οι εικόνες χωριών που γεμίζουν με τσουβάλια ελιές τα οποία περιμένουν να αλεστούν. Αυτό το γεγονός είναι τραγικό, γνωρίζοντας ότι είναι δραματικές οι συνέπειες στην ποιότητα του ελαιόλαδου που βγαίνει από καρπό που καθυστέρησε να αλεστεί, πράγμα που έχει και οικονομικές συνέπειες.
Άρα, κάθε άλλο παρά περιττά ή πολλά δεν είναι τα ελαιοτριβεία στην Κρήτη. Τότε τι είναι αυτό που πειράζει τον Μητσοτάκη και την ΝΔ; Δεν είναι το ότι είναι πολλές μονάδες, αλλά ότι είναι μικρές μονάδες, και, μάλιστα, πολλές φορές είναι μονάδες συνεταιρισμών ή ιδιωτικές με πολλούς τοπικούς μετόχους-αγρότες. Τι προσφέρουν αυτές οι μονάδες; Είναι μονάδες με άμεση επαφή με τις τοπικές κοινωνίες, είναι κοντά στον τοπικό παραγωγό και πολλές φορές έχουν δημοκρατική οργάνωση από τους ίδιους τους αγρότες-παραγωγούς. Η παραγωγή λαδιού στην Κρήτη και την Ελλάδα βασίζεται σε οικογενειακούς μικρούς ελαιώνες, και όχι σε επαγγελματικού τύπου, μεγάλης έκτασης και βιομηχανικών πρακτικών όπως στην Ισπανία και τις ΗΠΑ. Τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν να κάνουν με το πλούσιο ανάγλυφο των ελαιοπαραγωγικών περιοχών της Κρήτης και της Ελλάδας (ορεινοί και ημι-ορεινοί ελαιώνες).
Τι προτιμάει ο Μητσοτάκης και η ΝΔ; Λιγότερα εργοστάσια και μεγαλύτερα. Τι θα άλλαζε με αυτό; Τα κέρδη θα πηγαίνουν σε λίγα χέρια ιδιωτών αντί να μοιράζονται σε πολλά χέρια τοπικών στελεχών συνεταιρισμών και παραγωγών. Την διοίκηση θα την έχουν ειδικοί μάνατζερ, μακριά από οποιαδήποτε δημοκρατική λειτουργία και έλεγχο, αλλά και μακριά από τον αγρότη-παραγωγό. Αλλά και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό. Μεγάλα ελαιοτριβεία σημαίνει και τεράστιες συγκεντρωμένες ποσότητες εργοστασιακών αποβλήτων και κατσιγάρου, όπως επισημαίνει και το ΓΕΩΤΕΕ. Που θα πάνε όλες αυτές οι ποσότητες συγκεντρωμένων αποβλήτων; Φυσικά και θα προκαλέσουν τεράστια ρύπανση στην περιοχή που θα βρίσκονται αυτά τα μεγάλα ελαιοτριβεία. Η τωρινή διαχείριση με μικρότερες ποσότητες κατσιγάρου και διάσπαρτες σε περισσότερες περιοχές είναι σίγουρα καλύτερη και φιλικότερη στο περιβάλλον.
Θα πει κάποιος: «Μα οι αγροτικοί συνεταιρισμοί είναι χρεωμένοι». Ποιος χρέωσε τους συνεταιρισμούς; Οι ηγεσίες και οι πρακτικές ανθρώπων από τα κόμματα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και οι πολιτικές των κυβερνήσεών τους. Οι ίδιοι που υποβάθμισαν τους συνεταιρισμούς, τώρα έχουν το θράσος να χρησιμοποιούν την υποβάθμισή τους σαν επιχείρημα. Δεν έχουν δίκιο, όμως. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί μπορούν να εξυγιανθούν και να ξαναγίνουν δημοκρατικοί. Υπάρχουν, ήδη, πολλά καλά παραδείγματα.
Πως και έχει τέτοια εμμονή ο Μητσοτάκης και η ΝΔ με τέτοια θέματα, παρ’ όλο που είναι αντίθετα με τις ανάγκες του αγρότη; Έχει να κάνει συνολικά με την ακραία νεοφιλελεύθερη δεξιά ιδεολογία της, δηλαδή με την εμμονή της ότι τα πάντα μπορούν να διευθετηθούν με το μαγικό κίνητρο του κέρδους των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων. Τι αποτελέσματα έχει φέρει μέχρι τώρα αυτή η πολιτική σε διάφορα μέρη του κόσμου; Μεγάλα κέρδη για τους λίγους, μεγάλη εκμετάλλευση για τους πολλούς, καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και υποβάθμιση της δημοκρατίας.
*Ο Νίκος Μακράκης είναι Μαθηματικός
