Ετσι σπάει το εμπάργκο όπλων η Τουρκία – Ντοκουμέντα για τη δράση τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και Τούρκων χειριστών
Στις 9 Δεκεμβρίου επιδόθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας έκθεση 376 σελίδων των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ σχετικά με την επιτήρηση του εμπάργκο που έχει επιβληθεί στη Λιβύη με τις αποφάσεις 1973 (2011) και 2441 (2018).
Η έκθεση, την οποία διαθέτει στο σύνολό της και αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», διαπιστώνει πολλαπλές απειλές για τη σταθερότητα και την ειρήνη στη Λιβύη, επισημαίνει την άμεση εμπλοκή από πολλούς κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες που επηρεάζουν τη σύγκρουση, αναφέρει ότι η πολιορκία της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Χάφταρ απειλούν την ειρηνευτική διαδικασία και κάνει λόγο για μια νέα περίοδο αστάθειας σε μια σύγκρουση, την οποία χαρακτηρίζει ως πόλεμο δι’ αντιπροσώπων.
Χθες το Συμβούλιο Ασφαλείας συζήτησε την έκθεση και κάλεσε όλες τις χώρες να εφαρμόσουν το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.
Η έκθεση επισημαίνει ότι και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές [η κυβέρνηση της Τρίπολης (GNA) και ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός (LNA) του Χαλίφα Χάφταρ] παρέλαβαν όπλα, εξοπλισμό, πυρομαχικά, τεχνική στρατιωτική υποστήριξη, αλλά και στρατιωτική εκπαίδευση από χώρες – μέλη του ΟΗΕ, κατονομάζοντας κυρίως την Τουρκία, την Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, για παραβίαση του εμπάργκο όπλων, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «ορισμένες φορές το έκαναν ολοφάνερα, χωρίς προσπάθεια να το αποκρύψουν».
Η ένοπλη σύγκρουση συνεχίζει να αποτελεί σοβαρή απειλή για τους αμάχους, που εκτοπίζονται, στερούνται ύδρευσης και ηλεκτρισμού, υπόκεινται σε βιασμούς, βασανισμούς και εκτελέσεις, ενώ συχνό είναι και το φαινόμενο των απαγωγών για να αποσπαστούν λύτρα. Εχουν σημειωθεί βομβαρδισμοί νοσοκομείων, βανδαλισμού συστημάτων ύδρευσης και στοχευμένες επιθέσεις κατά πολιτών που δεν υποστηρίζουν καμία παράταξη και ζητούν να τεθεί τέλος στην εμφύλια διαμάχη.
Σε κίνδυνο είναι και οι χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που κρατούνται σε στρατόπεδα και καταυλισμούς, όπου ζουν έγκλειστοι σε απάνθρωπες συνθήκες, υποβάλλονται συχνά σε σεξουαλική και σωματική βία, καταναγκαστική εργασία, ενώ σημειώνεται ότι, παρά τη σημαντική μείωση των ροών, εξακολουθούν και δρουν οργανωμένα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων.
Στην έκθεση αναφέρονται 15 κέντρα κράτησης σε εδάφη υπό κυβερνητικό έλεγχο, κυρίως στην περιοχή της Τρίπολης, με άνω των 8.000 προσφύγων και άλλα έξι κέντρα στην Ανατολική Λιβύη με 500 άτομα.
Η καταμέτρηση δεν είναι ολοκληρωμένη, ωστόσο είναι φανερό από τα στοιχεία ότι τα οργανωμένα κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων έχουν βάση τις υπό κυβερνητικό έλεγχο περιοχές και δεν θα μπορούσαν να δρουν χωρίς στήριξη της κυβέρνησης του GNA, συμπέρασμα που δεν περιλαμβάνεται στην έκθεση. Οι επιθεωρητές αναφέρουν ότι στη Λιβύη υπάρχουν σχεδόν 700.000 πρόσφυγες και μετανάστες, με τους περισσότερους να βρίσκονται υπό τον έλεγχο ανεξέλεγκτων πολιτοφυλακών και ένοπλων ομάδων του οργανωμένου εγκλήματος.
Εξτρεμιστικές ομάδες
Αναφορά γίνεται και στη δράση εξτρεμιστικών ισλαμικών ένοπλων ομάδων και του «Ισλαμικού κράτους», που δρουν κυρίως στη Μιζράτα και την Τρίπολη, δύο πόλεις που ελέγχονται από το GNA, αλλά και σε περιοχές εκτός ελέγχου στην έρημο. Βασική πηγή χρηματοδότησης των τρομοκρατών είναι το εμπόριο ανθρώπων, τα λύτρα, οι κλοπές και το εμπόριο αρχαιοτήτων.
Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ αναφέρεται και στο λαθρεμπόριο πετρελαίου, αλλά επικεντρώνεται κυρίως στον παράνομο εξοπλισμό που λαμβάνουν οι δύο παρατάξεις κατά παράβαση του εμπάργκο.
Σημαντικό είναι και το συμπέρασμα των εμπειρογνωμόνων ότι ο πόλεμος στη Λιβύη χαρακτηρίζεται από την ευρεία δράση μη επανδρωμένων αεροσκαφών και εδώ ο ρόλος της Τουρκίας είναι κομβικός και οι επιθεωρητές κατονομάζουν ευθέως την Αγκυρα για παραβίαση του εμπάργκο όπλων.
Στοιχειοθετούν με επάρκεια την παραλαβή μη επανδρωμένων αεροσκαφών μάχης τύπου Bayraktar TB2 (με παραστατικά έγγραφα, φορτωτικές από την Τουρκία προς τη Λιβύη, φωτογραφίες και βίντεο) και παραθέτουν στοιχεία για κατάρριψη ή καταστροφή τουλάχιστον επτά TB2, ενώ σημειώνεται η παρουσία σε κυβερνητικά εδάφη 18 Τούρκων στρατιωτικών και τριών Πακιστανών, χειριστών των μη επανδρωμένων τουρκικών αεροσκαφών. Νεότερες πληροφορίες τούς ανεβάζουν σε συνολικά 30.
Η Τουρκία έστειλε πρόσφατα στην Τρίπολη και νέα παρτίδα TB2 για να αντικαταστήσει τα απολεσθέντα. Καταγράφονται τέσσερις συνεχόμενες πτήσεις εμπορικών μεταγωγικών αεροσκαφών της εταιρείας Ukraine Air Alliance PJSC, από αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης προς τη Μιζράτα της Λιβύης μεταξύ 17 και 19 Ιουνίου 2019. Στα παραστατικά αναφέρουν ότι δεν μεταφέρουν όπλα και πυρομαχικά, ωστόσο τα αεροσκάφη ήταν έμφορτα με οκτώ τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης που συναρμολογήθηκαν σε λιβυκό έδαφος.
Τα μεταγωγικά είχαν κατά διαστήματα κλειστούς αναμεταδότες πτήσης για να μην καταγραφεί η πορεία τους. Οι εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι τόσο ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Τρίπολης (ο οποίος υπέγραψε και τα μνημόνια με την Αγκυρα) όσο και ο υπουργός Εσωτερικών έχουν παραδεχτεί με δημόσιες δηλώσεις τους τον περασμένο Ιούλιο ότι το GNA λαμβάνει τουρκική στρατιωτική βοήθεια (κατά παράβαση του εμπάργκο του ΟΗΕ).
Στο θέμα των TB2, οι τουρκικές αρχές δεν παρείχαν εξηγήσεις στο αίτημα των εμπειρογνωμόνων.
Σημαντικός είναι ο ρόλος της Αγκυρας στην παράνομη μεταφορά οπλισμού, πυρομαχικών και οχημάτων προς το GNA και πάλι κατά παράβαση του εμπάργκο. Αναφέρονται χαρακτηριστικά αερομεταφορές με ουκρανικά μεταγωγικά αεροσκάφη από τουρκικά αεροδρόμια (Εσένμπογκα), αλλά και με πλοία, από τουρκικά λιμάνια προς την Τρίπολη.
Ο κατάλογος με τις πτήσεις είναι εξαντλητικός και τεκμηριωμένος, με παραστατικά φορτίων, κωδικούς και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι τουρκικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι τα μεταγωγικά μετέφεραν λάστιχα αυτοκινήτων και ανταλλακτικά, όμως οι επιθεωρητές αμφισβητούν αυτούς τους ισχυρισμούς με στοιχεία.
Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις στοιχειοθετείται μεταφορά οπλισμού και στρατιωτικών οχημάτων από την Τουρκία προς την Τρίπολη με φορτηγά πλοία, με παραδόσεις μέσα στο 2019, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του πλοίου Amazon (ΙΜΟ 7702657) σημαίας Μολδαβίας, ναυλωμένο από τουρκική εταιρεία, το οποίο μετέφερε στις 18 Μαΐου 2019 δεκάδες θωρακισμένα οχήματα (MRAP) τουρκικής κατασκευής τύπου Kirpi.
Στα στοιχεία περιλαμβάνονται η ρότα του πλοίου από το τουρκικό λιμάνι της Σαμψούντας, παραστατικά, φωτογραφίες και βίντεο. Η τουρκική κατασκευάστρια εταιρεία αρνήθηκε να απαντήσει σε επιστολή με ερωτήματα των επιθεωρητών του ΟΗΕ. Το πλοίο είχε απενεργοποιημένο το σύστημα εντοπισμού, ενώ μέρος της νυχτερινής διαδρομής του έγινε με σβησμένα όλα τα φώτα.
Στο πλοίο εντοπίστηκαν και οχήματα με συστήματα ηλεκτρονικών αντιμέτρων, κοντέινερ – κέντρο διοίκησης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συστήματα επικοινωνιών και οχήματα με κεραίες βοηθητικά των τουρκικών drones.
Από τουρκικό λιμάνι
Σοβαρή παραβίαση αποτελεί και η μεταφορά (απόπλους 10 Δεκεμβρίου 2018, άφιξη 30 Δεκεμβρίου) κοντέινερ (CSOU 125725-5) με 20.000 πιστόλια Ekol-Voltran P29 τουρκικής κατασκευής με το πλοίο Esperanza (IMO 9252785) από τουρκικό λιμάνι προς τη Μιζράτα, όπου δρουν πολλές ισλαμικές πολιτοφυλακές και πυρήνες του «Ισλαμικού κράτους», αλλά την πόλη θεωρητικά την ελέγχει το GNA.
Στην έκθεση των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ καταγράφονται επίσης παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων από την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς τεκμηριώνεται η χρήση σε λιβυκό έδαφος αντιαεροπορικών πυραύλων, αντιαρματικών, οβίδων και πυρομαχικών που προέρχονται (κατασκευή ή και μόνο μεταφορά) από τις δύο χώρες, αλλά και από άλλες, κατά περίπτωση, όπως η Νότιος Αφρική, η Ρωσία, η Κίνα και άλλες.
Στην έκθεση του ΟΗΕ περιγράφεται ουσιαστικά η συστηματική παραβίαση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη από πολλές χώρες και για λογαριασμό και των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, καταγράφεται και τεκμηριώνεται η άμεση και σημαντική τουρκική ανάμιξη στον εμφύλιο πόλεμο, στο πλευρό της κυβέρνησης της Τρίπολης (GNA).
Η εξάρτηση της κυβέρνησης της Τρίπολης από τη στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας την καθιστά όμηρο της Αγκυρας και εξηγεί γιατί το GNA υπέγραψε τα παράνομα μνημόνια με την Τουρκία που παραβιάζουν κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν συνέπειες για την Τουρκία μετά τις αποκαλύψεις των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ και αν θα αποδεχτεί η διεθνής κοινότητα να γράφει μια χώρα το δικό της «τουρκικό διεθνές δίκαιο» σε πλήρη αντίθεση με τις διεθνείς συνθήκες.
