Η υπόθεση του 18μηνου Παναγιώτη-Ραφαήλ, ο οποίος πάσχει από νωτιαία μυϊκή ατροφία ξύπνησε την αλληλεγγύη όλης της ελληνικής κοινωνίας, η οποία κατάφερε να συγκεντρώσει περίπου τρία εκατομμύρια για ευρώ για την μετακίνηση του μικρού στην Βοστόνη, προκειμένου να υποβληθεί σε γονιδιακή θεραπεία. «Σας ευχαριστούμε όλους!! Ας γίνει ένα μάθημα αυτό, ενωμένοι μπορούμε τα πάντα! Να είστε όλοι καλά και να συνεχίσουμε να βοηθάμε!», έγραψε χαρακτηριστικά η οικογένεια του Παναγιώτη-Ραφάλη, συγκινημένη από το κύμα αλληλεγγύης, το οποίο, παρά τις προσπάθειες που έγιναν, δεν κατέστη εφικτό να καπελωθεί πολιτικά.
Τα παιδιά στις Ασφαλείς Ζώνες
Ο αγώνας που έγινε για την συγκέντρωση χρημάτων άγγιξε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Μεταξύ των οποίων και τα προσφυγόπουλα στην Ασφαλή Ζώνη ασυνόδευτων ανηλίκων της Ριτσώνας. Πρόκειται για τους χώρους που ξεκίνησαν να λειτουργούν το 2016 από την ΑΡΣΙΣ, όταν οι υφιστάμενες δομές φιλοξενίας δεν είχαν άλλο χώρο για ασυνόδευτα ανήλικα. Η πρώτη “Safe Space” έγινε εντός του προσφυγικού καταυλισμού στα Διαβατά, παρέχοντας 35 θέσεις φιλοξενίας. Η πρωτοβουλία υποστηρίχθηκε από τις Εισαγγελικές Αρχές, το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τους χρηματοδότες της ΑΡΣΙΣ. Η διάσταση του προσφυγικού ζητήματος γέννησε την ανάγκη για περισσότερους αντίστοιχους χώρους και οι αρχές συμφώνησαν να δημιουργήσουν, ως φυσική συνέχεια του Safe Space, τις Ασφαλείς Ζώνες (Safe Zones) για ασυνόδευτους ανήλικους εντός Ανοιχτών Δομών Φιλοξενίας Προσφύγων 1 , ως προσωρινή μορφή προσωρινής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, για την αντιμετώπιση των επειγουσών αναγκών τους. Για τη λειτουργία τους συστάθηκε μια εκπαιδευμένη πολυεπιστημονική ομάδα, η οποία στελεχώθηκε από κοινωνικούς επιστήμονες, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, παιδαγωγούς, δικηγόρους, διαπολιτισμικούς μεσολαβητές και φροντιστές, ούτως ώστε να φροντίσουν για την πολύπλευρη στήριξη και ανάπτυξη των παιδιών.
Η ΑΡΣΙΣ λειτουργεί 8 Ασφαλείς Ζώνες φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων εντός των Ανοιχτών Δομών Υποδοχής Προσφύγων στο Σχιστό, στη Θήβα, στα Διαβατά, στα Λαγκαδίκια, στην Αγία Ελένη Ηπείρου, στην Καβάλα, στη Δράμα και στη Ριτσώνα, με τη χρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (DG HOME) και την υποστήριξη του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ).
«Νιώθω ότι κατάφερα κάτι στη ζωή μου»
Στην Ασφαλή Ζώνη της Ριτσώνας εργάζεται ως επιμελήτρια η Καλλιόπη Σαχίνη, η οποία μίλησε στα παιδιά για τον Ημιμαραθώνιο της Χαλκίδας «Chalkida Bridges Half Marathon», ο οποίος διεξήχθη στις 13 Οκτωβρίου και είχε φιλανθρωπικό σκοπό, καθώς τα έσοδα διατέθηκαν για την σωτηρία του Παναγιώτη-Ραφαήλ. «Ενώνουμε τα χέρια μας και αφήνουμε την αγάπη να κόψει το νήμα», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι διοργανωτές. Η κυρία Σαχίνη εξηγεί στο Κουτί της Πανδώρας: «Ενημερώθηκα από τα μέσα της Χαλκίδας για τη διεξαγωγή του Ημιμαραθωνίου. Η ανταπόκριση από τα παιδιά του Safe Zone ήταν αυτή που γέννησε την ιδέα της συμμετοχής όταν τους επικοινώνησα το γεγονός και τον σκοπό του». Ένας αθλητικός αγώνας ανοιχτός σε όλους, καθώς και ο ιδιαίτερος σκοπός του, δεν άφησαν ασυγκίνητα τα παιδιά, τα οποία εκπροσωπήθηκαν με πέντε συμμετοχές και γεμάτα κίνητρο για να προσφέρουν. Παιδιά που έπαιξαν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, πιθανόν είδαν περίεργες ματιές προς το μέρος τους, χωρίς να ξέρουν τις τους επιφυλάσσει το μέλλον. Κι όμως, δεν γύρισαν την πλάτη σε ένα μωρό από τη χώρα που τους φιλοξενεί. «Ήταν χαρούμενα και ενθουσιασμένα που συμμετείχαν σε μια αθλητική διοργάνωση η οποία είχε ευρεία ανταπόκριση από τον τοπικό κόσμο. Οι συμμετοχές που ήταν από 4 χρονών παιδάκια ( στον ημιμαραθώνιο 1,1km) έως 70 χρονών (στον ημιμαραθώνιο 5,1km) τους έδωσε το αίσθημα ότι συμμετείχαν σε μια αθλητική γιορτή έχοντας ενεργό ρόλο ενώ ένιωσαν ιδιαίτερη ικανοποίηση για το σκοπό του και ρωτούσαν να μάθουν λεπτομέρειες», προσθέτει η επιμελήτρια.
Ανάμεσά τους και ο 17χρονος Μαχμούντ από την Παλαιστίνη, ο οποίος ακολούθησε το δρομολόγιο προς το άγνωστο αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. «Στην Ελλάδα έφτασα στις 25/11/2018 με φουσκωτή βάρκα μαζί με πολλά άγνωστα άτομα. Οι δυσκολίες που πέρασα στο ταξίδι μου ήταν η το άγχος της προσπάθειας και αν θα τα καταφέρω αλλά και ο φόβος που ένιωσα», διηγείται στο Κουτί της Πανδώρας, προσθέτοντας, σχετικά με τη συμμετοχή του στον αγώνα: «Είχα σχέση με τον αθλητισμό πριν τρέξω στον ημιμαραθώνιο. Μου αρέσει πολύ το τρέξιμο αλλά και το περπάτημα. Αισθάνομαι αρχικά πως έκανα μια προσπάθεια και ότι μπόρεσα να βοηθήσω το παιδί και εγώ μ’ έναν πολύ απλό τρόπο». Τον ρωτήσαμε αν άλλαξε κάτι μέσα του η συμμετοχή αυτή κι αν θα συνεχίσει το τρέξιμο. «Όχι, δεν άλλαξε κάτι σε εμένα απλά νιώθω ότι έχω καταφέρει κάτι στη ζωή μου. Θα συνεχίσω το τρέξιμο αλλά και τον αθλητισμό γενικότερα καθώς νιώθω ότι με ξεκουράζει και μου δίνει ενέργεια». Άλλωστε, για τον Μαχμούντ ο αθλητισμός είναι «ένας τρόπος να ξεφεύγω από την καθημερινότητά μου». Ο νεαρός Παλαιστίνιος έστειλε το μήνυμά του μετά από το δικό του λιθαράκι στον αγώνα του Παναγιώτη-Ραφαήλ: «Το μήνυμά μου είναι κάθε φορά που κάποιος χρειάζεται βοήθεια να υπάρχει συμμετοχή σε τέτοιες προσπάθειες».
«Ευγενής άμιλλα, αλληλοσεβασμός, αίσθημα αυτοπεποίθησης»
Δεν είναι μόνο ο Μαχμούντ. Από το ποδόσφαιρο στον καταυλισμό Ζαατάρι της Ιορδανίας, μέχρι τη δουλειά του Ιδρύματος της Μπαρτσελόνα στη Μεσόγειο, ο αθλητισμός αποδεδειγμένα προσφέρει έναν διαφορετικό δρόμο στους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τα πάντα. Κυρίως στα παιδιά. Αποτελεί ένα «κοινωνικό εργαλείο» που, όπως είχε πει και ο Νέλσον Μαντέλα «έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο. Έχει τη δύναμη να εμπνεύσει. Έχει τη δύναμη να ενώσει τον κόσμο με έναν τρόπο που ελάχιστα άλλα πράγματα μπορούν. Μιλάει στους νέους σε μια γλώσσα που καταλαβαίνουν. Ο αθλητισμός μπορεί να δημιουργήσει ελπίδα σε μέρη που υπάρχει μόνο απόγνωση». Είναι κάτι που η Καλλιόπη Σαχίνη παρατηρεί καθημερινά στη Ριτσώνα. «Οι δραστηριότητες αυτές κοινωνικοποιούν τα παιδιά, προάγουν την ευγενή άμιλλα, τον αλληλοσεβασμό, αποκτούν αίσθημα αυτοπεποίθησης που έχουν τόσο πολύ ανάγκη τα ασυνόδευτα ανήλικα αλλά βοηθούν και στην αποχή από το κάπνισμα, το αλκοόλ κάνοντας τα να ενδιαφέρονται για την καλή σωματική τους κατάσταση».
Όσον αφορά τον Μαχμούντ; Ο αθλητισμός του δίνει διέξοδο, όμως το δικό του όνειρο είναι διαφορετικό. «Μου αρέσει πολύ η φωτογραφία. Στο μέλλον μου θα ήθελα να γίνω φωτογράφος και δημοσιογράφος και να φτιάξω τη ζωή μου». Ίσως, αν γίνει πραγματικότητα, να καταγράψει τη δική του προσωπική ματιά για τον τρόπο που κάποτε βοήθησε ένα 18μηνο παιδί όταν άλλοι, που πιθανότατα αν συναντούσαν τον Μαχμούντ στο δρόμο θα τον κοιτούσαν με περιφρόνηση, σφύριζαν αδιάφορα…
Κουτί Πανδώρας
