Του Κώστα Δουζίνα*
Διάβασα ότι ο «πρώην συνάδελφος» κ. Ευάγγελος Βενιζέλος θα επιστρέψει μετά από σχεδόν 30 χρόνια στα πανεπιστημιακά έδρανα. Η αλήθεια είναι ότι η πρώτη μου αντίδραση ήταν θετική.
Παρά τις μεγάλες πολιτικές διαφορές που έχω με τον κ. Βενιζέλο, τον θεωρώ πολύ καλό νομικό και μάλιστα ως κάποιον που σκέφτεται το νομικό φαινόμενο διαφορετικά από τον συνήθη στενό τρόπο που χαρακτηρίζει τον νομικό κόσμο της χώρας, από εκείνον τον ξερό νομικισμό που γνώρισα πολύ καλά και στις μέρες μου στη Βουλή. Με τον κ. Βενιζέλο μπορούσα πράγματι να «κουβεντιάσω» ως νομικός.
Αλλά μετά άρχισα να διαβάζω τις λεπτομέρειες. Και ανησύχησα. Ο κ. Βενιζέλος θα κάνει λέει τις διαλέξεις στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, όχι σε κάποιο αμφιθέατρο. Δεν είναι κάποιος τυχαίος, θα σκέφτηκαν. Οι διαλέξεις τους δεν μπορεί να είναι ένα απλό μάθημα, όπως των άλλων. Πρέπει να είναι πανεπιστημιακό ή δημόσιο γεγονός.
Ομολογώ ότι εν μέρει καταλαβαίνω τη μεγαλομανία. Την είδα και τη βλέπω καθημερινά και στην πολιτική και στην ακαδημία. Και φυσικά ο κ. Βενιζέλος έχει κάθε δικαίωμα, με βάση τη δική του μεγαλομανία μετά από τόσα χρόνια στην πολιτική, να διεκδικεί ο ίδιος μια τέτοια επιστροφή. Ωστόσο, θα μπορούσε να ακολουθήσει τη συνήθη πρακτική ανθρώπων με αντίστοιχη διαδρομή: να κάνει ως πολιτικός, που ήταν κάποτε καθηγητής (και μάλιστα πολύ παλιά), μια σειρά διαλέξεων ή σεμιναρίων σε μεταπτυχιακούς, υποψήφιους διδάκτορες, ή επαγγελματίες και τεχνοκράτες του χώρου.
Αλλά όχι. Ο κ. Βενιζέλος επιστρέφει για να διδάξει με τυμπανοκρουσίες μάθημα για πρωτοετείς φοιτητές και μάλιστα του 1ου εξαμήνου. Φοβάμαι ότι εδώ μιλάμε για δεοντολογικό και ακαδημαϊκό ατόπημα. Γιατί; Διότι όπως έχω ξαναγράψει με αφορμή τον κ. Βενιζέλο, η πανεπιστημιακή ιδιότητα ορίζεται από τη διδασκαλία και την κρίση του έργου σου από συναδέλφους με αυστηρά ακαδημαϊκά κριτήρια. Πολύ φοβάμαι ότι ο κ. Βενιζέλος δεν καλύπτει τίποτα από τα δύο. Ας θυμίσουμε λοιπόν στον κ. Βενιζέλο, γιατί μάλλον το έχει ξεχάσει, ότι η ιδιότητα του πανεπιστημιακού δεν είναι ιδιοκτησία, που μένει μαζί σου για πάντα άπαξ και την αποκτήσεις. Είναι κάτι που κερδίζεται κάθε μέρα, κάθε εξάμηνο στο πανεπιστήμιο. Το ότι δυστυχώς υπάρχει η δυνατότητα στο ελληνικό πανεπιστήμιο να ξαναπάρεις τη θέση σου μετά από 30 χρόνια απουσίας είναι το χειρότερο παράδειγμα «βολέματος», εργασιακού και όχι μόνο.
Ας του θυμίσουμε επίσης ότι εδώ μιλάμε για παιδιά που η ελληνική οικογένεια μοχθεί να στείλει στα πανεπιστήμια. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται πανεπιστημιακούς δασκάλους, που θα κάνουν διαλέξεις και σεμινάρια, που θα διορθώσουν εργασίες και γραπτά, που θα συζητήσουν τις διπλωματικές ή άλλες εργασίες με τους φοιτητές, που θα τους ανοίξουν τους ορίζοντες σκέψης, που θα δώσουν σημασία στην ουσία του πανεπιστημιακού. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά αμφιβάλλω ότι η επιστροφή του κ. Βενιζέλου στο πανεπιστήμιο θα τον μετατρέψει από σταρ της πολιτικής σε έναν ουσιαστικά ενεργό ακαδημαϊκό.
Υ.Γ.: Αναρωτιέμαι με ποιο τρόπο θα αξιολογηθεί ο κ. Βενιζέλος. Ίσως η κα Κεραμέως και οι φίλοι της που μας κάνουν μαθήματα περί αξιολόγησης να έχουν μια απάντηση. Φοβάμαι όμως ότι δεν θα μας εκπλήξουν ούτε εδώ. Ξέρουμε πως τους φίλους τους, όπως και τους εαυτούς τους, δεν τους αξιολογούν. Απλά τους θαυμάζουν.
*Ο Κώστας Δουζίνας είναι Καθηγητής Νομικής στο Κολλέγιο του Birkbeck του University of London, πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
Κουτί Πανδώρας
