του Πέτρου Μηλιαράκη*
Ενόψει των ευρωεκλογών του Μαΐου, (ανεξαρτήτως του εύρους και του πολιεπίπεδου αυτών) η κομματική εν γένει προπαγάνδα (που ξεκίνησε νωρίς) επιχειρεί να αξιοποιήσει όλα τα δεδομένα της επιστήμης του επηρεασμού της κοινής γνώμης με τέτοιο τρόπο, ώστε το εκλογικόσώμα να παραμείνει μακράν των αντικειμενικών δεδομένων, που επ´αυτών και μόνον εποβάλλεται κριτική!
Με τούτη την προδιάθεση σκόπιμη είναι η αναφορά στην επιστήμη της προπαγάνδας.
Η προπαγάνδα υπάρχει εκεί που παρατηρούνται διαφορετικές και αντιφατικές απόψεις, όπου οι άνθρωποι έχουν την τάση να θεωρούν τις μεν ορθές, τις δε εσφαλμένες. Επομένως η προπαγάνδα δεν μπορεί να συγχέεται με την παιδεία. Η παιδεία αποβλέπει στην ελεύθερη ανάπτυξη της κρίσης, ενώ η προπαγάνδα αποβλέπει στο αντίθετο. Η παιδεία διδάσκει τον άνθρωπο «πώς» να σκέπτεται, ενώ η προπαγάνδα διδάσκει τον άνθρωπο «τι» να σκέπτεται.
•ΑΝΤΙ ΤΟΥ «ΟΛΟΥ» ΤΟ «ΜΕΡΟΣ»
Περαιτέρω, σύμφωνα με την «γνωσιολογική αντίληψη» της προπαγάνδας, στην οποία στηρίζεται και η αποτελεσματικότητά της, είναι προφανές ότι απαιτείται μια μέθοδος. Η μεθοδολογία δε της προπαγάνδας αποβλέπει σε δύο κύριους σκοπούς:
ο πρώτος είναι ο εντοπισμός της προσοχής στο ηθελημένο «μέρος» από το «όλον» (π.χ. αντί των γενικών επιτευγμάτων, που είναι το όλον , βλέπε μόνο το μέρος,) και ο δεύτερος είναι η μόνιμη διατήρηση αυτού του εντοπισμού.
Επιτυγχάνεται δε με διάφορες Αρχές και Τεχνάσματα. Π.χ. με απλουστευτικό λαϊκισμό και λογοπαίγνια, όπωςότι: «δεν παίζουμε την Ελλάδα στα ζάρια» και εγώ που το επικαλούμαι δεν είμαι «τζογαδόρος», αλλά προφανώς είναι ο άλλος, ότι «από το κακό υπάρχει το χειρότερο», οπότε δες «τί» πρέπει να επιλέξεις, όπως ακόμη ότι: έδωσες «εθνότητα» , ενώ αυτό αφορά «ιθαγένεια» και άρα αμιγώς υπηκοότητα, αλλά παρά ταύτα ο κομματικά και πολιτικά αντίπαλος αναγνώρισε «έθνος» κ.α.
Η προαναφερόμενη προπαγάνδα αφενόςαντιλαμβάνεται τους πολίτες ως άτομα ακόμη και κατώτερου πολιτισμού και αφετέρου επιχειρεί να αξιοποιήσει το λεγόμενο «πρόβλημα τηςανθρώπινης πλάνης» και έλλειψης γνώσης όρων της «όποιας επιστήμης», της οποίας επιχειρεί κακοποίηση των παραδοχών της!
Επιχειρεί έτσι η προπαγάνδα ως μέθοδος να δημιουργήσει «εσφαλμένη αντίληψη περίπραγμάτων». Κοντολογίς, επιχειρεί και στοχεύει να δημιουργήσει «ηθελημένη πλάνη», ώστε να καταστεί δόγμα το «επιχείρημα» και να δημιουργηθεί φράγμα ότι: «δεν θα με πείσεις κι αν ακόμη με πείσεις».
Αυτό «πληρώνει» σήμερα η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών!
Και τούτο γιατί η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα ειδικώς σε Ελληνική Μακεδονία-Θράκη (εννοείται) , αλλά και σ´όλη την Ελλάδα.
Επ´ αυτού η προπαγάνδα κυρίως της Ν.Δ. αφού επιμελώς και επιτυχώς ξεπέρασε το «όλον» που αφορούσε στο «όνομα» που ήδη είχε προ πολλού αποδεχθεί και μάλιστα διαχρονικά απο το 1993, πέτυχε να εστιάσει στο «μέρος» και μάλιστα με εξωνομικούς ισχυρισμούς οτι π.χ. η «ιθαγένεια» σημαίνει «εθνότητα» και ότι η Νότια Σλαβική γλώσσα που γεωγραφικά θεωρείται Μακεδονική, αφορά περίπου κλοπή της Ελληνικής γλώσσας. Εδώ η κυβερνητική απάντηση ακόμη και μετά απο τις δέουσες διευκρινήσεις της γείτονος , εξακολουθεί να μην πείθει γιατί η προπαγάνδα της Ν.Δ επικράτησε! Αυτό αφορά ευθύνη και ήττα του κυβερνητικού και κομματικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ, και (δυστυχώς) αφήνει πεδία επιρροής ακόμη και ακροδεξιών μορφωμάτων…με αμιγώς ναζιστική νοοτροπία!
Η προαναφερόμενη όμως προπαγάνδα και όλων όσοι την συνεπικουρούν (αναφέρομοι δυτυχώς και σε άλλα κόμματα του δημοκρατικού τόξου) , ασφαλώς δεν μπορεί να δώσει το «σωστό μήνυμα» και μπορεί να αποβεί τελικώς και ανώφελη κυρίως για την ίδια τη Ν.Δ , εφόσον η ακροδεξιά μπορεί να αξιοποιήσει δεόντος τα «επιχειρήματα» της , κερδίζοντας έτσι μέρος εκλογικού σώματος που ενδεχομένως να ήταν προς το μέρος της…Μην εγκαταλείπουμε δε την άποψη οτι τα κόμματα ως μέρος της κοινωνίας διαπαιδαγωγούν!
•ΤΑ «ΜΕΤΑ-ΜΗΝΥΜΑΤΑ»
Περαιτέρω, η όποια άστοχη προπαγάνδα υποκύπτει και στις συνέπειες της λεγόμενης (στη σύγχρονη ψυχολογία) μετα-επικοινωνίας. Και τούτο γιατί τα μηνύματα που στέλνει η προπαγάνδα ειδικώς στην ψηφιακή εποχή , είναι δυνατόν με σύγχρονους επιστημονικούς όρους να καταστούν «μετα-μηνύματα». Στην περίπτωση αυτή το άτομο γνωρίζει ήδη το νόημα του μηνύματος που προσλαμβάνει και μπορεί να το «κατηγοριοποιήσει».
Ειδικώς για τα μηνύματα αυτά στο επίπεδο της μετα-επικοινωνίας, ο Καθηγητής Κ.Ναυρίδης αναφέρει ότι: έχει πολύ μεγάλη σημασία λ.χ. όταν κάποιος εμπαίζει κάποιον άλλο, και ο άλλος να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται ότι αυτό που του λέει δεν θα πρέπει να το πάρει στα σοβαρά.
Η κατηγοριοποίηση όμως μιας πληροφορίας ή ενός μηνύματος πολλες φορές με δεύτερη σκέψη ακυρώνει την «παράσταση». Και τούτο γιατί αυταπάτες παρατηρούνται μόνο στον κακώς εννοούμενο «φίλαθλο» του κόσμου της ποδοσφαιρολαγνείας και στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό, όχι όμως και στην σκεπτόμενη κοινωνία,που βεβαίως υπάρχει.
Οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου 2019 θα αποδείξουν στους επικοινωνιακούς επιτελείς της προπαγάνδας των κομμάτων πως τα μηνύματά τους μπορεί να ήταν ιδιαιτέρως αναποτελεσματικά λόγω αοριστίας , απόπειρας παραπλάνησης, αντιφάσεων, ψηφοθηρίας και υποκρισίας!. Ίδωμεν!..
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Βλ. αντί πολλών Ν.Α.Καλογερόπουλος-Kaloy, Η Προπαγάνδα Μέσον Βιασμού των Λαών, εκδόσεις «ΔΡΟΜΩΝ», 2012, κυρίως σελ. 25 και επ. αλλά και 174 και επ., Κ.Ναυρίδης, Ψυχολογία των Ομάδων, εκδόσεις Παπαζήση, 2005, σελ. 91 και επ., Μ.Harnecker, Βασικές έννοιες του ιστορικού υλισμού, Εκδόσεις Παπαζήση, 1976, σελ. 192 και επ. αλλά και 232 και E.Hopper,Papers of theSocial Unconscious, Jessica Kingsley, 2003, London.
—————————
* ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR καιGC -EU).
