Του Γιώργου Χαλκιαδάκη*
Βρισκόμαστε ένα βήμα πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι “ιθαγενείς” θα βομβαρδιστούν ξανά με τα πολιτικά προγράμματα και τις υποσχέσεις. Θα στριμωχτούν και πάλι. Για να ενδώσουν. Να εκχωρήσουν το δικαίωμα διαχείρισης των υποθέσεων τους. Στον εκπρόσωπο.
Κι έπειτα, όταν αναζητήσουν την ποιότητα διαβίωσης, πιθανά θα βρουν ξανά την ακαταστασία, τα μισόλογα, την ανεπάρκεια, τις καθυστερήσεις και τα αδιέξοδα . Θα δυσανασχετήσουν στο κυκλοφοριακό μποτιλιάρισμα. Θα υποστούν την περιβαλλοντική ρύπανση. Θα συναντήσουν τη στρεβλή διαχείριση των πόρων. Την ελλειμματική διαχείριση των απορριμμάτων. Θα χάσουν την ησυχία τους από το θόρυβο. Θα σκοντάψουν πάλι στα τραπεζοκαθίσματα. Θα εμποδιστούν από τον τσαμπουκά που παρκάρει ανεμπόδιστα. Θα ψάξουν επίμονα για επαρκείς δομές κοινωνικής προστασίας και θα κινηθούν μακρυά από τον πολεοδομικό ιστό αναζητώντας το πράσινο ή άλλους ποιοτικούς χώρους χαλάρωσης και αναψυχής.
Η κριτική δε γίνεται για να μηδενιστούν οι παρελθοντικές προσπάθειες. Η αγωνία είναι αν μπροστά στη νέα αυτοδιοικητική περίοδο είμαστε ικανοί, ως κοινότητες ανθρώπων, να ορθώσουμε ανάστημα. Να παρέμβουμε μετασχηματιστικά. Αν, ως κοινωνία, έχουμε την ικανότητα να αμφισβητήσουμε και να παροπλίσουμε πρότυπα διοίκησης που αποτέλεσαν τροχοπέδη. Αν είμαστε επαρκείς και ικανοί να δώσουμε ώθηση, να αναδημιουργήσουμε, να θεμελιώσουμε άλλα, που επιτυχώς θα ανταποκρίνονται στις κοινωνικές ανάγκες και στη βελτίωση των όρων διαβίωσης μας.
Οι πόλεις δεν είναι απλά ένας δομημένος χώρος. Όπου πολλοί άνθρωποι κινούνται, εργάζονται ή συγκατοικούν. Είναι και ο χώρος όπου ενεργούν, συγκρούονται, δοκιμάζονται, συντίθενται και εφαρμόζονται απόψεις και ρεύματα. Που αφορούν ευρύτατο πεδίο αναγκών, πολιτικών οραμάτων και ανθρώπινης γνώσης. Γνώσεις, ανάγκες και οράματα, με αναφορά στην Αρχιτεκτονική και την Πολεοδομία, την Οικονομία και τον Προγραμματισμό. Αλλά και την Ιστορία, την Αρχαιολογία, την Οικολογία και τη Φυσική, την Ιατρική και την Εκπαίδευση, την Κοινωνιολογία, την Πληροφορική, το Δίκαιο και την Πολιτική.
Τούτη η συνθετότητα απαιτεί γνώσεις. Εφόδια και ειδικούς. Αλλά εξακολουθεί να ρυθμίζεται και να διεκπεραιώνεται με όρους πολιτικής. Η πολιτική αφετηρία, το όραμα και ο πολιτικός προσανατολισμός εξακολουθούν να έχουν το ρόλο, τη δυναμική και την αξία τους. Παρά τη συνεχή προσπάθεια να ευνουχιστούν σημαντικές αποφασιστικές αρμοδιότητες των τοπικών κοινωνιών. Παρά το γεγονός ότι μια νέα αποϊδεολογικοποιημένη ρητορική κάνει τη συστηματική, συστημική της προσπάθεια, να ομογενοποιηθούν οι αντιλήψεις. Για λύσεις-μονόδρομους.
Όμως ενώ σήμερα πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, συμφωνούν για παράδειγμα στην ανάγκη για πράσινες, υγιείς, έξυπνες, ανθεκτικές ή δημοκρατικές πόλεις, τόσο οι έννοιες και οι όροι όσο και τα απαιτούμενα μέσα και εργαλεία του μετασχηματισμού, προσλαμβάνονται και υιοθετούνται με άλλο τρόπο από τις διαφορετικές οπτικές.
Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερη αξία αποκτούν οι κινηματικές κοινωνικές διεργασίες. Στο βαθμό βέβαια που με σοβαρότητα επιδρούν πάνω στις ερμηνείες, τις απαιτήσεις και τα ζητούμενα, για τη μορφοποίηση της σύγχρονης πόλης.
Οι πόλεις και οι κοινωνίες μας έχουν την ανάγκη επαρκών κινηματικών διεργασιών. Έχουν ανάγκη κινημάτων με εξειδικευμένη γνώση και ευαισθησία. Έχουν ανάγκη από τη ζωντάνια τους. Την αγωνία τους για το παρόν. Το όραμα τους για το μέλλον.
Οι πόλεις και οι κοινωνίες μας έχουν την ανάγκη κοινωνικών κινημάτων που θα αμφισβητούν, θα συμφωνούν ή θα συγκρούονται, θα αντιπροτείνουν. Κινημάτων που δεν θα συμβιβάζονται με τη λογική της αντιπροσώπευσης. Που θα αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά της. Κινημάτων που παράγουν αντιρρήσεις για την ορθότητα της λεγόμενης συμμετοχικής δημοκρατίας και του εθελοντισμού, όταν αυτός συμβιώνει με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και απλά διεκπεραιώνει τις αποφάσεις της.
Τέτοια κινήματα μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα σχέση πολιτικών θεσμών και κοινωνίας. Μια νέα εμπιστοσύνη και αποτελεσματικότητα που θα αναπτύσσεται και δομείται στο έδαφος του κοινωνικού διαλόγου. Έτσι που να αναζωογονείται η ελπίδα. Σε μια κοινωνία τελματωμένη.
*το κείμενο γράφτηκε με αφορμή μια τοποθέτηση στην εκδήλωση-συζήτηση του ιστότοπου “ΡΩΓΜΕΣ” με θέμα: «ΓΕΙΤΟΝΙΑ – ΔΗΜΟΣ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Θεσμοί, συμμετοχή, ανάπτυξη»
